ศาลอาญา พิพากษาจำคุก 2 ปี ไม่รอลงอาญา ‘ใจ’ นศ.วัย 23 ปี คดี ม.112-พ.ร.บ.คอมฯ กรณีทวีตรูป-พระราชดำรัส ร.9 ศาลระบุแม้ว่า ม.112 ไม่ได้คุ้มครองกษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้ว แต่ไม่ได้ระบุว่าจะต้องเป็นกษัตริย์ที่ครองราชย์อยู่เท่านั้น ถือว่าจำเลยยังผิด ม.112 เหตุกระทบชื่อเสียง ร.10 ก่อนได้รับการประกันตัวชั้นอุทธรณ์ วางเงินสด 1 แสนบาท ไม่มีเงื่อนไขเพิ่มเติม

14 มี.ค. 2566 ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน รายงานผ่านแพลตฟอร์ม 'ทวิตเตอร์' วันนี้ (14 มี.ค.) เมื่อเวลา 10.23 น. ศาลอาญาพิพากษาจำคุก 2 ปี ไม่รอลงอาญา "ใจ" (นามสมมติ) นักศึกษามหาวิทยลัยแห่งหนึ่งในกรุงเทพฯ วัย 23 ปี ในคดี ม.112 และ พ.ร.บ.คอม กรณีเขียนข้อความ พร้อมติดแฮชแท็กเกี่ยวกับกษัตริย์ ใต้พระบรมฉายาลักษณ์ของ ร.9 ซึ่งมีข้อความประกอบภาพว่า "ไม่ต้องจำว่าฉันคือใคร แต่จำว่าฉันทำอะไรก็พอ" ซึ่งเป็นพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9

ด่วน! ศาลอาญาพิพากษาจำคุก 2 ปี ไม่รอลงอาญา ในคดี #ม112 และ #พรบคอม ของ "ใจ" นักศึกษาวัย 23 ปี กรณีทวีตรูปและพระราชดำรัสของในหลวงรัชกาลที่ 9

— TLHR / ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน (@TLHR2014) March 14, 2023

ผู้พิพากษาอุไรวรรณ ประชุมจิตร ไชยพรรค เจ้าของสำนวนอ่านคำพิพากษา มีใจความโดยสรุปว่า พิเคราะห์แล้ว ตามที่พยานโจทก์นำสืบว่า บัญชีทวิตเตอร์ของจำเลยมีความเชื่อมโยงกับบัญชีโซเชียลมีเดียอื่น และมีโปรไฟล์ใบหน้าเดียวกันทั้ง 3 บัญชี พยานโจทก์มีน้ำหนักรับฟังได้ และเชื่อได้ว่าจำเลยเป็นเจ้าของบัญชีทวิตเตอร์ที่มีการโพสต์รูปและข้อความตามฟ้อง ที่จำเลยให้การปฏิเสธตลอดข้อกล่าวหาตั้งแต่ในชั้นสอบสวนว่า ไม่ใช่ผู้นำเข้าข้อมูล จึงรับฟังไม่ได้

ทั้งพระมหากษัตริย์ทรงดำรงตำแหน่งในฐานะประมุขของประเทศ ผู้ใดจะละเมิดมิได้ ผู้ใดจะฟ้องร้องพระมหากษัตริย์ไม่ได้ และเมื่อการนำเข้าข้อมูลดังกล่าว มีพยานโจทก์ประชาชนเข้าเบิกความสอดคล้องกันว่า ทำให้ประชาชนทั่วไปสามารถเข้าใจข้อความได้ว่า รัชกาลที่ 9 เป็นฆาตกร อันเป็นการละเมิดต่อรัชกาลที่ 9 ซึ่งเป็นที่เคารพศรัทธาของประชาชน

ที่พยานจำเลยนำสืบว่า มาตรา 112 ไม่ได้คุ้มครองอดีตกษัตริย์ที่สวรรคตไปแล้ว

เห็นว่าบทบัญญัติดังกล่าวไม่ได้บัญญัติไว้ว่า คุ้มครองกษัตริย์ที่ครองราชย์อยู่เท่านั้น และแม้รัชกาลที่ 9 จะสวรรคตไปแล้ว การกระทำของจำเลยก็ยังเป็นความผิดตามมาตรา 112 เนื่องจากเป็นการกระทำที่กระทบต่อรัชกาลที่ 10 ซึ่งเป็นพระราชโอรส และทรงครองราชย์อยู่ในปัจจุบัน ทำให้เกิดความเสื่อมเสียต่อพระมหากษัตริย์องค์ปัจจุบัน

พิพากษาให้จำเลยมีความผิดตามฟ้องมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14(3) แต่ขณะจำเลยกระทำผิดมีอายุเพียง 19 ปีเศษ จึงลดโทษให้ 1 ใน 3 คงจำคุก 2 ปี ไม่รอลงอาญา

ภายหลังศาลมีคำพิพากษา ทนายความได้ยื่นประกันตัวใจระหว่างอุทธรณ์ โดยใช้หลักทรัพย์เป็นเงินสด 100,000 บาท จากกองทุนราษฎรประสงค์ เพิ่มจากที่เดิมวางไว้ในชั้นพิจารณาอีก 10,000 บาท 

ต่อมา เวลา 16.30 น. ศาลมีคำสั่งอนุญาตให้ประกันตัวตามที่ยื่นคำร้อง โดยไม่ได้กำหนดเงื่อนไขใดๆ 

ทั้งนี้ คำพิพากษาของศาลอาญาไม่ได้ระบุอัตราโทษจำคุกที่ลงก่อนลดมาตราส่วนโทษลง 1 ใน 3 แต่เมื่อพิจารณาจากโทษจำคุกที่ลดโทษให้แล้ว จึงทราบได้ว่าศาลลงโทษจำคุก 3 ปี ก่อนลด 1 ใน 3 คงจำคุก 2 ปี

นับเป็นอีกคดีที่ศาลตีความมาตรา 112 ครอบคลุมไปถึงอดีตกษัตริย์ โดยวินิจฉัยว่า การกระทำส่งผลกระทบต่อกษัตริย์องค์ปัจจุบัน ซึ่งคาดว่า จำเลยจะยื่นอุทธรณ์ต่อไปในประเด็นนี้

ก่อนหน้านี้ เมื่อ 11 ก.พ. 2564  ‘ใจ’ เดินทางเข้ารับทราบข้อหาตามหมายเรียกที่กองบังคับการปราบรามการกระทำผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (บก.ปอท.) โดยมี อารีย์ จิวรรักษ์ เป็นผู้รับมอบอำนาจากกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (DE) ซึ่งเป็นผู้กล่าวหา จากกรณีทวีตข้อความในทวิตเตอร์ พร้อมติดแฮชแท็กเกี่ยวกับรัชกาลที่ 9 และข้อความพระราชดำรัสของพระองค์ 

ต่อมา เมื่อ 25 พ.ย. 2564 พนักงานอัยการ สำนักงานอัยการพิเศษฝ่ายคดีอาญา 6 สั่งฟ้องคดี โดยบรรยายฟ้องว่า เมื่อ 14 ตุลาคม 2563 จําเลยใช้บัญชีทวิตเตอร์ซึ่งตั้งค่าการมองเห็นเป็นสาธารณะเขียนข้อความ พร้อมติดแฮชแท็กเกี่ยวกับกษัตริย์ ใต้พระบรมฉายาลักษณ์ของรัชกาลที่ 9 ซึ่งมีข้อความประกอบภาพว่า “ไม่ต้องจำว่าฉันคือใคร แต่จำว่าฉันทำอะไรก็พอ” พระราชดำรัสของรัชกาลที่ 9  

อัยการระบุในคำฟ้องว่า ข้อความข้างต้นเป็นการล่วงละเมิดหมิ่นประมาทรัชกาลที่ 9 ซึ่งประชาชนทั่วไปที่พบเห็นข้อความประกอบพระบรมฉายาลักษณ์ดังกล่าวเข้าใจความหมายได้ว่า พระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 9 เป็นฆาตกร และกษัตริย์เป็นสิ่งที่เหลือทิ้ง เสื่อมสภาพจนใช้การไม่ได้ หรือไม่ต้องการใช้ ไม่ควรคู่อยู่ในสังคมไทย อันเป็นการกล่าวหา ใส่ความ หรือแสดงความอาฆาตมาดร้าย รัชกาลที่ 9 และส่งผลกระทบโดยตรงต่อรัชกาลที่ 10 ซึ่งเป็นพระราชโอรส และเป็นพระมหากษัตริย์องค์ปัจจุบัน โดยประการที่น่าจะทําให้ทรงเสื่อมเสียพระเกียรติยศ และประชาชนเสื่อมความเคารพศรัทธาในพระมหากษัตริย์ 

ในคดีนี้ ศาลได้นับสืบพยานรวมทั้งหมด 3 นัด โดยเป็นการสืบพยานโจทก์ระหว่างวันที่ 31 ม.ค.-1 ก.พ. 2566 และสืบพยานจำเลยในวันที่ 2 ก.พ. 2566 ทั้งนี้ อัยการได้นำพยานโจทก์ 8 ปาก และส่วนฝ่ายจำเลยนำพยานเข้าเบิกความจำนวน 1 ปาก รวม 9 ปาก จนเสร็จสิ้น ก่อนมีการนัดฟังคำพิพากษาเมื่อ 14 มี.ค. 2566 ตามที่รายงานข้างต้น 

ทั้งนี้ ฝ่ายจำเลยต่อสู้ว่าในคดีนี้จำเลยไม่ได้มีการโพสต์ภาพหรือข้อความที่สื่อถึง ร.10 ซึ่งเป็นกษัตริย์องค์ปัจจุบัน และไม่มีข้อความใดที่สามารถเชื่อมโยงถึง ร.10 ได้ ทั้งในคดีนี้จำเลยไม่ได้ทำความผิดฐานหมิ่นประมาทตามมาตรา 112 เนื่องจากการกระทำของจำเลยไม่ได้เข้าองค์ประกอบตามที่โจทก์ฟ้อง

ความเห็นนักวิชาการด้านกฎหมาย ชี้ ม.112 ไม่ครอบคลุมอดีตกษัตริย์

ในส่วนความเห็นจากภาควิชาการ ก่อนหน้านี้ในช่วงการสืบพยานจำเลย เมื่อ 2 ก.พ.ที่ผ่านมา มีการเบิกตัว สาวตรี สุขศรี ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายอาญา จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มาให้การในคดี โดยทางผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นว่า มาตรา 112 ที่นำมากล่าวหาทางจำเลยไม่ครอบคลุมถึงกษัตริย์ในอดีต ด้วยเหตุผลตามหลักวิชาการ 3 ประการ ประกอบด้วย 

มาตรา 112 การตีความต้องตีตามเจตนารมณ์และถ้อยคำของกฎหมาย เพื่อพิจารณาสิ่งที่กฎหมายต้องการคุ้มครอง เนื่องจากตำแหน่งกษัตริย์เป็นตำแหน่งที่ต้องได้รับการคุ้มครอง ดังนั้น กฎหมายจึงคุ้มครองแต่เฉพาะกษัตริย์ที่ปฏิบัติหน้าที่เท่านั้น ไม่รวมกษัตริย์ในอดีต 

หากพิจารณาลักษณะการบัญญัติไว้ มี 3 ลักษณะคือ หมิ่นประมาท ดูหมิ่น และอาฆาตมาดร้าย ซึ่งคำว่า “อาฆาตมาดร้าย” เป็นการขู่เข็ญว่าจะเกิดอันตรายต่อผู้ถูกข่มขู่ในอนาคต ดังนั้น กฎหมายฉบับนี้จึงเป็นการคุ้มครองเฉพาะบุคคลที่ยังมีชีวิตอยู่เท่านั้น และเป็นไปไม่ได้ ที่จะอาฆาตมาดร้ายผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว 

หากอ้างอิงตามหลักวิชาการของผู้เชี่ยวชาญท่านอื่นๆ อาทิ หยุด แสงอุทัย, จิตติ ติงศภัทิย์ และทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ โดยในหนังสืออธิบายกฎหมายอาญาของทั้ง 3 คน ได้ระบุไว้อย่างชัดเจนว่ามาตรา 112 ไม่ได้ครอบคลุมถึงอดีตกษัตริย์

นอกจากนี้ ตามการกล่าวหาว่า การกล่าวถึง รัชกาลที่ 9 จะกระทบต่อรัชกาลที่ 10 นั้น สาวตรี เห็นว่า ในมาตรา 327 การกล่าวถึงผู้ตาย ไม่ได้หมายความว่าจะทำให้ผู้ที่มีชีวิตอยู่เสื่อมเสียชื่อเสียงได้ 

สาวตรี เบิกความยกตัวอย่างว่า กรณีที่ นาย ก. กล่าวหา บิดาของนาย บี ต้องมีการพิสูจน์ว่าคำพูดดังกล่าวทำให้บิดาของนาย บี เสื่อมเสียชื่อเสียงจริงหรือไม่ หรือในมาตรา 327 การกล่าวหาก็ต้องเป็นการกล่าวหาที่ทำให้บิดาของนาย บี เสียชื่อเสียงจริง