'วารุณี' ผู้ถูกกล่าวหา ม.112 ปมโพสต์ภาพตัดต่อ ร.10 เปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต เดินหน้าอดอาหารต่อเนื่องวันที่ 4 และประกาศยกระดับอดน้ำแล้ว เพื่อประท้วงศาล และเรียกร้องสิทธิประกันตัว

24 ส.ค. 2566 เว็บไซต์ ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน รายงานวันนี้ (24 ส.ค.) สืบเนื่องจากที่ทัณฑสถานหญิงกลาง เมื่อวันที่ 23 ส.ค. 2566 ทนายความได้เข้าเยี่ยม ‘น้ำ’ วารุณี ชาวจังหวัดพิษณุโลก อายุ 32 ปี หลังศาลชั้นต้นพิพากษาจำคุก 1 ปี และ 6 เดือน ตั้งแต่เมื่อ 28 มิ.ย.ที่ผ่านมา ในคดีมาตรา 112 กรณีโพสต์เฟซบุ๊กเป็นภาพรัชกาลที่ 10 ขณะเปลี่ยนเครื่องทรง “พระแก้วมรกต” เป็นชุดกระโปรงยาวสีม่วงจากแบรนด์ "Sirivannavari" และใส่ภาพสุนัข โดยศาลอุทธรณ์ และศาลฎีกา มีคำสั่งไม่อนุญาตให้ประกันตัวระหว่างอุทธรณ์คดีเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน 

ก่อนหน้านี้ เมื่อวันที่ 21 ส.ค.ที่ผ่านมา วารุณี ออกแถลงการณ์ประท้วงอดอาหาร โดยทานเพียงนมถั่วเหลือง ขนาด 300 มิลลิลิตร วันละ 3 กล่อง เพื่อประท้วงศาล และเรียกร้องสิทธิการประกันตัว และเธอยังขีดเส้นตายด้วยว่า หากภายใน 3 วัน ยังไม่ได้รับการประกันตัว เธอจะประท้วงด้วยการอดน้ำด้วย 

หลังจากผ่านมา 3 วัน วันนี้ (24 ส.ค.) วารุณี ประท้วงอดอาหาร และน้ำแล้ว อย่างไรก็ตาม เธอจะดื่มน้ำเฉพาะช่วงทานยานอนหลับ หรือยารักษาโรคอารมณ์ 2 ขั้ว (Bipolar Disorder) กระนั้น เธอก็จะพยายามรับประทานยาโดยไม่ดื่มน้ำ หรือจะดื่มให้น้อยที่สุด

ทั้งนี้ ทนายความ เปิดเผยอาการของวารุณี หลังอดอาหารมา 3 วันแล้ว พบว่าริมฝีปากแห้ง น้ำหนักตัวลดลง เหลือเพียง 33 กิโลกรัม นอกจากนี้ เธอมีอาการปวดท้อง และปวดมากเป็นปกติ รวมถึงมีความดันโลหิตต่ำกว่าเกณฑ์ปกติ

เบื้องต้น วารุณีได้รับการตรวจร่างกายจากพยาบาลของเรือนจำแล้ว และจะได้รับการตรวจร่างกายแบบทั่วไปอีกครั้งในทุกวันอังคาร และวันพฤหัสบดี

วารุณี เผยว่า ได้เซ็นเอกสารแสดงเจตจำนงจะไม่รับการรักษาพยาบาล ไม่ว่าจะวิธีใดก็ตามและได้มอบต่อเจ้าหน้าที่ของเรือนจำแล้ว เพื่อเป็นเครื่องยืนยันว่าต่อจากนี้แม้จะเกิดขึ้นอะไรกับร่างกายและชีวิตของเธอ เธอก็พร้อมที่จะยอมรับความเสี่ยงนั้น 

ปัจจุบัน (24 ส.ค.) วารุณีถูกคุมขังระหว่างอุทธรณ์คำพิพากษาเป็นเวลา 58 วัน หรือเกือบ 2 เดือนแล้ว โดยไม่ได้รับสิทธิประกันตัวเรื่อยมา แม้ว่าคดีจะยังไม่ถึงที่สุดก็ตาม โดยได้ยื่นอุทธรณ์คำพิพากษาของศาลชั้นต้นไปแล้ว

ตั้งแต่วารุณีถูกคุมขัง ทนายความยื่นประกันตัวและอุทธรณ์คำสั่งไม่ให้ประกันตัว เป็นจำนวนรวม 4 ครั้ง (มีการยื่นอุทธรณ์คำสั่งไปยังศาลฎีกาอีก 1 ครั้ง) ทุกครั้งศาลชั้นต้นส่งให้ศาลอุทธรณ์พิจารณา และศาลอุทธรณ์ยกคำร้อง โดยให้เหตุผลในทำนองคล้ายกันว่า ข้อหามีอัตราโทษสูง มีเหตุควรเชื่อว่าจะหลบหนี และส่วนเรื่องอาการเจ็บป่วยนั้น กรมราชทัณฑ์สามารถดูแลจัดการได้ ไม่มีเหตุผลให้เปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิมที่สั่งไม่ให้ประกันตัว

นอกจากวารุณีแล้ว ยังมี “เวหา แสนชนชนะศึก” ผู้ต้องขังระหว่างสู้คดี ม.112 แสดงออกด้วยการอดอาหารประท้วง โดยเริ่มมาตั้งแต่เมื่อวันที่ 23 ส.ค.ที่ผ่านมา เวหา อดอาหารประท้วงในลักษณะไม่ทั้งหมด (Non-Total Hunger Strike/Fasting) กล่าวคือ ปฏิเสธการรับประทานอาหารที่เป็นของแข็งที่ต้องขบเคี้ยวทุกประเภท แต่ยังคงดื่มน้ำและของเหลวอื่นๆ อย่างน้ำผลไม้และนม 

บันทึกเยี่ยม “วารุณี” จากทนายความ

นอกจากนี้ เว็บไซต์ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน เผยแพร่บันทึกเยี่ยมวารุณี เมื่อ 23 ส.ค.ที่ผ่านมา โดยระบุว่า วันนี้วารุณี ออกมาพบทนายความ โดยที่ไม่ได้แต่งหน้า แววตาดูเศร้า และริมฝีปากดูแห้งกว่าปกติ 

ทั้งนี้ ตั้งแต่เวลาเที่ยงของวันที่ 21 ส.ค.ที่ผ่านมา วารุณี เผยว่า เธอทานนมถั่วเหลืองขนาด 300 มล. มื้อละ 1 กล่อง รวมเป็นวันละ 3 กล่อง ในมื้อเช้า กลางวัน และเย็น ปัจจุบัน วารุณีได้อดอาหารประท้วง 3 วันแล้ว โดยเธอบอกว่า เวลาได้กลิ่นอาหารก็ยังรู้สึกหิวอยู่ นอกจากนั้นก็มีอาการน้ำลายเหนียว และรู้สึกท้องปวดตลอดเวลา บางเวลาก็จะปวดรุนแรงมาก ตอนที่คุยกันอยู่นี้เธอก็รู้สึกปวดท้องในลักษณะระคายเคืองเหมือนกับเป็นโรคกระเพาะ

“วันที่ 21 ส.ค. หลังจากเจอทนายแล้ว หนูก็ไปบอกแม่ห้อง (หัวหน้าห้องขัง) แม่ห้องก็ไปพูดกับแม่บ้าน (เทียบเคียงได้กับหัวหน้าของกลุ่มผู้ต้องขัง) เขาก็มาคุยทำนองว่าไม่อยากให้อดอาหาร จะทำทำไม ทำแล้วเดือดร้อนทั้งตัวเองทั้งคนอื่น

"แต่หนูก็ยืนยันว่าจะทำ" วารุณี กล่าวกับทนาย

อาการของวารุณี ปวดท้อง ความดันต่ำกว่าปกติ ปฏิเสธรับสิทธิการรักษาแล้ว

เมื่อวาน (22 ส.ค.) วารุณีได้รับการตรวจร่างกายเบื้องต้นจากพยาบาลด้วย ผลปรากฏว่า อัตราการเต้นของชีพจรและค่าทั่วไปเกี่ยวกับร่างกายอีกประมาณ 4-5 อย่างเป็นปกติดี ยกเว้นความดันโลหิตที่มีค่าต่ำกว่าเกณฑ์ปกติ โดยพยาบาลได้นัดตรวจอีกครั้งในทุกวันอังคาร และพฤหัสบดี

นอกจากนี้ วารุณี ระบุว่า ล่าสุดได้เซ็นเอกสารแสดงเจตจำนงปฏิเสธรับการรักษาทุกอย่างแล้ว ไม่ว่าจะเป็นทางหลอดเลือดหรือทางปากก็ตาม

ยกระดับการแสดงออก เริ่มจำกัดการดื่มน้ำทันที หลังอดอาหารประท้วงครบ 3 วันแล้ว “หนูจะเริ่ม ‘อดน้ำ’ พรุ่งนี้ (24 ส.ค.) เลี่ยนนมเวอร์ ไม่กินแล้ว” วารุณี บอก 

ตั้งแต่วันพรุ่งนี้ (24 ส.ค.) วารุณีจะยกระดับด้วยการอดอาหารและน้ำร่วมด้วย โดยจะปฏิเสธอาหารทุกอย่างและจะจำกัดการดื่มน้ำของตัวเองไว้เฉพาะตอนรับประทานยานอนหลับและยารักษาโรคอารมณ์สองขั้วเท่านั้น การกระทำดังกล่าวเป็นไปตามเจตจำนงของเธอที่เคยบอกไว้ตั้งแต่อดอาหารวันแรกว่า หากอดอาหารประท้วงครบ 3 วันแล้ว เธอก็จะยกระดับเป็นการอดน้ำด้วย

วารุณีพูดถึงการยกระดับอดน้ำครั้งนี้พร้อมเสียงหัวเราะว่า ‘วันนี้เผาหลอก พรุ่งนี้เผาจริง’ และได้พูดถึงความคิดเห็นของคนรอบตัวในเรือนจำต่อการที่เธอเลือกแสดงออกครั้งนี้ของเธอด้วย

“บางคนก็เข้าใจ บางคนก็ไม่เข้าใจค่ะ หนูวานน้องคนหนึ่งไว้ในห้องขังไว้ด้วย เผื่อว่าอดอาหารไปนานๆ แล้วหนูอาจจะมีอาการเวียนหัว เดินเซ มองไม่เห็นตามปกติ ทรงตัวไม่ค่อยอยู่ หรืออาจจะลื่นล้มตอนอาบน้ำ หนูเลยฝากน้องคนนี้ช่วยดูหนูหน่อย น้องก็น่ารักบอกหนูว่า เขาพร้อมดูแลหนูตลอด 

“กังวลเรื่องวูบด้วย บทจะวูบก็วูบไปเลย ไม่ทันรู้สึกตัว เหมือนตอนเป็นลมในเรือนจำครั้งก่อนหน้านี้ (เมื่อวันที่ 26 ก.ค.)

“แต่หลายๆ คนก็พูดว่า ทำไมไม่รักษาตัวให้แข็งแรงแล้วค่อยไปสู้ 

“หนูก็รู้สึกว่าจะสู้ยังไงได้อีก หนูทำทุกอย่างแล้ว แต่ศาลก็ยังไม่ให้ออก หนูเลยต้องหาวิธีออกไปด้วยตัวเอง

“มีบางคนพูดด้วยว่า ‘อดอาหารทำไม ไร้สาระ’ หนูโกรธมากนะ หนูบอกเขาไปว่า ‘พี่, อดน้ำอดอาหารนี่ตายได้เลยนะ หนูทำเพราะหนูไม่มีทางเลือกอื่นแล้ว จะรออุทธรณ์หรือเซ็นใบเด็ดขาด ไม่ว่าขั้นตอนไหนมันก็ใช้เวลาทั้งนั้น 

“หนูเอาชีวิตเข้าแลกขนาดนี้ มันจะเป็นเรื่องไร้สาระได้ยังไง…

นอกจากนี้ วารุณี เล่าให้ทนายความฟังว่า น้องสาวของเธอได้มาขอให้เธอหยุดอดอาหารประท้วง แต่เธอปฏิเสธ พร้อมกับบอกเหตุผลที่ตัดสินใจเลือกวิธีนี้ 

“แรกๆ หนูยังคิดในแง่บวกค่ะ มองว่าการถูกขังครั้งนี้เป็นประสบการณ์ใหม่ๆ ถือซะว่าได้ทดสอบความอดทนของตัวเองด้วย อย่างน้อยตอนอยู่ข้างในนี้ก็มีเหตุการณ์น่ารักๆ เกิดขึ้นหลายอย่าง อย่างตอนที่หนูล้างสบู่ออกไม่หมดแล้วพอเดินผ่านผู้ต้องขังด้วยกัน เขาก็เรียกหนูว่า ‘ลูกสาว มีสบู่ติดหู’ แล้วก็เช็ดออกให้ทันทีเลย แล้วหนูก็มีกัลยาณมิตรร่วมห้องขังที่ดีด้วย

“แต่พอยื่นประกันไปกี่ครั้งๆ ก็ไม่ผ่าน แล้วศาลก็ให้แต่เหตุผลเดิมๆ หนูก็เริ่มอดทนรอไม่ได้แล้ว

วารุณี ระบุต่อว่า เวลาอยู่ข้างใน รู้สึกทานอาหารไม่อร่อย แม้ว่าแฟนของเธอจะซื้ออาหารมาเยี่ยมก็ตาม แต่มีเวลาทานอาหารน้อย ยังไม่ทันได้รับรู้รสชาติ ก็ถูกกดดันด้วยเวลา เร่งทานแล้ว 

นอกจากนี้ วารุณี รู้สึกว่า สถานที่ที่เธออยู่ไม่ใช่ที่ของเธอจริงๆ เหมือนอยู่ห้องประชุมเชียร์ หรือที่คนเรียกชื่อเล่นว่า "ห้องว้าก" มีแต่เสียงด่าทอหยาบคายใส่กัน อย่างที่เธอเห็นนักโทษหญิงอายุ 23 ปี ด่าทอแรงๆ ใส่คนอายุ 60 ปี ที่เดินสะเปะสะปะไปทั่ว สิ่งที่เกิดขึ้นนี้ทำให้เธอไม่อยากทำไม่ดีใส่คนอื่นๆ เลย

ความลำบากของการเข้าถึงพยาบาลของผู้ถูกคุมขัง

วารุณี สะท้อนปัญหาการเข้าถึงพยาบาลของผู้ถูกคุมขังด้วย  ซึ่งทำให้วารุณี ทุกข์ใจ เพราะการเข้าถึงยายากมาก ถ้าปวดหัวหรือประจำเดือนจะขอยาได้ แต่ถ้าแพ้อากาศ หรือร้อนใน จะขอยาไม่ได้เลย ทั้งที่อาการก็ทรมานเหมือนกัน 

“มิหนำซ้ำ เรือนจำยังจำกัดโควตารับยาด้วยนะ ให้แต่ละห้องขังขอยาได้แค่วันละ 5 คนเท่านั้น, หนูทำใจเรื่องร้อนในไว้แล้ว คิดว่าสักพักน่าจะเป็น เพราะต่อจากนี้แทบจะไม่ได้ดื่มน้ำแล้ว

“เพื่อนร่วมห้องนอนที่อายุพอๆ กับแม่หนู (50+) หนูเลยเรียกเขาว่าแม่ เขาไปฉีดวัคซีนแล้วไม่ได้กินยาพารา เพราะไม่มีใครบอก พอตกเย็นแกเป็นไข้เลยขอยาพาราเม็ดหนึ่ง แต่กลับโดนพี่เลี้ยงที่เป็นผู้ต้องขังเหมือนกันด่าทำนองว่า ‘ทำไมไม่รับผิดชอบตัวเอง ลำบากคนอื่นต้องมาหายาให้’ ถูกด่าจนคุณแม่ร้องไห้ ด่าจนข้างห้องสงสาร หนูก็ไปปลอบใจเขา” วารุณี ระบุ

เสียใจรัฐบาลใหม่ยังไม่มีนโยบายนิรโทษกรรมนักโทษคดีการเมือง-แก้ ม.112

วารุณี ระบุต่อว่า ยินดีกับรัฐบาลเศรษฐา แต่เสียใจที่เพื่อไทยไม่มี พ.ร.บ.นิรโทษกรรม-แก้ไข ม.112  

ทนายความ เล่าสถานการณ์การเมืองให้วารุณี ฟังด้วยว่า อดีตนายกฯ ทักษิณ ชินวัตร เดินทางกลับถึงประเทศไทยแล้ว และในวันเดียวกัน สภาก็โหวตเลือก เศรษฐา ทวีสิน จากพรรคเพื่อไทยเป็นนายกฯ คนที่ 30 แล้วด้วย 

วารุณี แสดงความเห็นว่า “ต้องรอดูว่าเขาจะบริหารประเทศยังไง อีก 4 ปี เพื่อไทยน่าจะมีสภาพเหมือนประชาธิปัตย์ (หัวเราะ) 

“ขอแสดงความยินดี ขอให้รัฐบาลบริหารประเทศอย่างมืออาชีพ ฝากอนาคตประเทศไทยไว้กับเพื่อไทยด้วย แต่ด้วยความที่เป็นรัฐบาลผสม ก็กลัวจะทำอะไรได้ไม่เต็มที่เนอะ

“เราก็พยายามทำความเข้าใจเขา เพราะความจริงก็คือเขาได้เป็นรัฐบาล มันอาจจะไม่มีตัวเลือกมาก พอได้อำนาจแล้ว อาจจะบริหารประเทศดีก็ได้ ไม่รู้เหมือนกัน

“แต่เสียใจมากที่นโยบายของรัฐบาลชุดนี้ที่นำโดยพรรคเพื่อไทย ‘ไม่มี พ.ร.บ.นิรโทษกรรมผู้ต้องขังทางการเมือง และแก้ไขมาตรา 112’ รู้สึกแย่ที่เขาทำกับพรรคก้าวไกลแบบนี้ด้วย เพราะหลังเลือกตั้งเสร็จก็ดูรักกันดี

ฝากคำขอบคุณถึงทุกคนที่เรียกร้องสิทธิประกันตัวให้เธอ

ท้ายที่สุด ทนายความได้ปรินต์รูปภาพข่าวของวารุณี ที่สำนักข่าว และกลุ่มนักกิจกรรมทางการเมืองต่างๆ ช่วยกันเผยแพร่ และร่วมเรียกร้องให้มีการปล่อยตัววารุณี มาให้วารุณี ดู รวมถึงเล่าด้วยว่าข้างนอกเรือนจำให้กำลังใจเธออย่างไร 

ทนายความ บรรยายว่า วารุณี ดูรูปภาพและยิ้ม ก่อนส่งต่อให้คนอื่นๆ ในเรือนจำได้ดู เธอกล่าวด้วยว่าขอบคุณทุกคนที่เลือกสวยๆ ให้

“เข้าใจว่าทุกคนเป็นห่วง และอาจจะไม่ได้เห็นด้วยทั้งหมด แต่หนูทนการกลั่นแกล้งไม่ไหวแล้ว การที่ศาลไม่ให้ประกันโดยใช้เหตุผลเดิมๆ มันคิดเป็นอื่นไม่ได้เลยค่ะ และหนูจะต่อสู้อย่างเต็มที่"

"หนูเข้าใจคนที่ไม่เห็นด้วยนะคะ แต่ข้างในมันทำอะไรไม่ได้จริงๆ อยากออกไปมาก ทั้งรักทั้งห่วงคนข้างนอก แต่ต้องมาผิดหวังซ้ำๆ ผู้ต้องขังด้วยกันยังงงว่าทำไมหนูไม่ได้ออกสักที” แววตาของวารุณีดูมีความมุ่งมั่นขึ้นมา

เราถามวารุณี ว่า ได้ยินเสียงพลุต่อเนื่องที่มีผู้จุดแถวเรือนจำในค่ำวันที่ 21 ส.ค. บ้างไหม วารุณีตอบกลับว่า “มาจุดตอนกี่โมงคะ? หนูไม่ได้ยินเลยเพราะกินยานอนหลับตั้งแต่ก่อน 3 ทุ่ม แล้วช่วงนั้นเสียงทีวีจะดังมาก ห้องหนูอยู่ติดรั้วเลย มันก็จะได้ยินลำบาก ถ้าจุดตอนเที่ยงคืนน่าจะได้ยิน แต่ชาวบ้านน่าจะตื่นกันหมด (หัวเราะ)

“หนูอยากได้ยิน แต่เขาจะโดนอะไรไหม ยังไงก็ต้องขอบคุณมากๆ นะคะที่ทำเพื่อหนู”

อย่างไรก็ตาม เราสังเกตว่า วารุณี ดูผ่อนคลายขึ้น เราจึงถามว่าตอนนี้รู้สึกดีกว่าเมื่อวานซืนใช่ไหม วารุณี ตอบว่า “มันรู้สึกว่าได้ทำอะไรเพื่อตัวเอง แม้สิ่งที่ทำจะเป็นการทำร้ายตัวเองก็ตาม

“จริงๆ หนูไม่ได้อยากตาย อยากออกไปสู้ข้างนอก แต่ในเมื่อมันเป็นแบบนี้แล้ว ก็ต้องเป็นไป…”

“ฝากบอกศาลว่า หนูพยายามฆ่าตัวตายมาแล้ว 3 ครั้ง นี่จะเป็นครั้งที่ 4” วารุณี ทิ้งท้าย