รัฐสภาอิสราเอลผ่านร่างกฎหมาย “ปฏิรูปตุลาการ” ลดทอนอำนาจของศาลสูงสุด ประชาชนที่ไม่เห็นด้วยระบุเท่ากับเป็น "การรัฐประหาร" ทำให้อิสราเอลกลายเป็นเผด็จการ โดยการทำลายการถ่วงดุลอำนาจที่สำคัญที่สุดต่อการกระทำของรัฐบาล ทำให้ผู้คนประท้วงต่อต้าน รวมถึงกลุ่มแพทย์ กลุ่มทนายความ ด้านสหรัฐฯ ก็แถลงวิจารณ์ว่าเป็นการบั่นทอนสถาบันประชาธิปไตย
27 ก.ค. 2566 เมื่อวันที่ 24 ก.ค. 2566 รัฐสภาอิสราเอลนำโดย เบนจามัน เนทันยาฮู ผ่านร่างกฎหมายที่จะเป็นการจำกัดอำนาจศาลเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ซึ่งเป็นขั้นตอนแรกของการปฏิรูปศาลอิสราเอล ท่ามกลางกระแสการประท้วงของผู้คนจำนวนมากในอิสราเอลตลอดช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา มีหลายฝ่ายในอิสราเอลมองว่าจะเป็นการทำลายสมดุลอำนาจการเมือง ให้อำนาจเกินขอบเขตกับรัฐบาลอำนาจนิยม
หลังจากที่มีการผ่านร่างมาตรการดังกล่าว กลุ่ม ส.ส. ฝ่ายค้านอิสราเอลได้ตะโกนคำว่า "อัปยศ" ก่อนจะแสดงออกประท้วงด้วยการเดินออกจากห้องประชุม โดยที่ก่อนหน้าที่จะมีการโหวตลงมติ กลุ่ม ส.ส. ฝ่ายรัฐบาลอิสราเอลไม่สามารถหาทางประนีประนอมร่วมกับฝ่ายค้านทางการเมืองได้
กฎหมายฉบับใหม่นี้จะเป็นการยกเลิก "ข้อกำหนดเรื่องความสมเหตุสมผล" ที่จะอนุญาตให้ศาลสูงสุดของอิสราเอลสั่งบล็อกการแต่งตั้งหรือการตัดสินใจของรัฐบาลที่ถูกระบุว่าไม่สมเหตุสมผลและไม่ได้เป็นไปเพื่อผลประโยชน์ของประชาชน ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายมองว่าข้อกำหนดนี้มีความสำคัญต่อการถ่วงดุลทางอำนาจการเมืองในอิสราเอล
มีผู้ประท้วงจำนวนมากที่แสดงความไม่พอใจชุมนุมอยู่ที่ด้านนอกของรัฐสภา พวกเขาพยายามปิดกั้นทางเข้าออกของอาคาร ทางการอิสราเอลได้มีการตั้งรั้วลวดหนามกั้นผู้ชุมนุมและมีการใช้ปืนน้ำในการพยายามสลายการชุมนุม มีผู้ประท้วงถูกจับกุมอย่างน้อย 19 ราย จากคำแถลงของตำรวจ
นอกจากนี้ยังมีผู้ประท้วงในที่อื่นๆ เช่น ในเมืองเทล อะวีฟ ซึ่งมีการจุดไฟเผายางรถยนต์ รวมถึงมีการปะทะกันเกิดขึ้น ก่อนที่ต่อมาตำรวจอิสราเอลระบุว่า สามารถสลายการชุมนุมได้สำเร็จ นอกจากนี้ยังมีการชุมนุมที่ทางหลวง ซึ่งทางตำรวจก็ประกาศว่าสามารถสลายการชุมนุมได้แล้ว มีการประเมินตัวเลขผู้ชุมนุมไว้ที่หลักร้อยถึงหลักพันคน
ฝ่ายต่อต้านแผนการปฏิรูปตุลาการอิสราเอลระบุว่า แผนการของรัฐบาลเนทันยาฮูเทียบเท่ากับเป็น "การรัฐประหาร" ทำให้อิสราเอลกลายเป็นเผด็จการโดยการทำลายการถ่วงดุลอำนาจที่สำคัญที่สุดที่มีต่อการกระทำของรัฐบาล
ทางด้านฝ่ายรัฐบาลเนทันยาฮูอ้างว่าการปฏิรูปนี้จะเป็นการปรับสมดุลอำนาจใหม่ระหว่างฝ่ายตุลาการ ฝ่ายนิติบัญญัติ และฝ่ายบริหาร แต่นักวิจารณ์ก็มองว่าเนทันยาฮูพยายามผลักดันกฎหมายนี้เพื่อปกป้องตัวเองจากการถูกดำเนินคดีทุจริตคอร์รัปชัน
ปฏิกิริยาจากกลุ่มต่างๆ รวมถึงรัฐบาลสหรัฐฯ
ถึงแม้ว่าการผ่านร่างกฎหมายลดทอนอำนาจตุลาการล่าสุดนี้ดูเหมือนจะเป็นชัยชนะของเนทันยาฮู แต่สื่อซีเอ็นเอ็นระบุว่า เนทันยาฮูอาจจะต้องเผชิญกับแรงกดดันมากขึ้นเกี่ยวกับเรื่องนี้ จากที่กลุ่มต่างๆ รวมถึงรัฐบาลสหรัฐฯ ต่างแสดงมุมมองต่อการกระทำเช่นนี้ของรัฐบาลเนทันยาฮู
ประธานาธิบดี โจ ไบเดน ของสหรัฐฯ เคยออกมาเตือนก่อนหน้าการลงมติหนึ่งวันว่าการเร่งกระบวนการลงมติปฏิรูปโดยไม่หาฉันทามติจากประชาชนก่อนถือเป็นการบั่นทอนสถาบันประชาธิปไตย และอาจจะส่งผลบั่นทอนความสัมพันธ์ระหว่างสหรัฐฯ กับอิสราเอลด้วย ซีเอ็นเอ็นระบุว่าการที่ผู้นำสหรัฐฯ แสดงท่าทีเช่นนี้ต่ออิสราเอลเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นน้อยครั้ง
"เมื่อพิจารณาจากปัญหาและภัยคุกคามต่างๆ ที่อิสราเอลกำลังเผชิญอยู่ในตอนนี้ เป็นเรื่องไม่สมเหตุสมผลที่กลุ่มผู้นำอิสราเอลจะเร่งกระบวนการแบบนี้ พวกเขาควรจะเน้นทำให้ผู้คนเข้าหากันและหาฉันทามติร่วมกัน" ไบเดนกล่าวในวันที่ 23 ก.ค. 2566 ก่อนหน้าการโหวตลงมติ 1 วัน
ทั้งนี้โฆษกทำเนียบขาว คารีน ฌอง-ปีแอร์ ยังได้แถลงว่า การลงมติในวันที่ 24 ก.ค. ที่ผ่านมานั้น ถือเป็นเรื่อง "น่าเสียดาย" ขณะเดียวกันก็แถลงอีกว่าพวกเขาเข้าใจว่ายังคงมีการพยายามหารือเพื่อหาฉันทามติให้ได้มากกว่านี้ในสภา และทางสหรัฐฯ "จะให้การสนับสนุนความพยายามของประธานาธิบดี เฮอร์ซ็อก และผู้นำอิสราเอลคนอื่นๆ ต่อไป ในการแสวงหาฉันทามติผ่านการอภิปรายทางการเมือง"
ขณะที่องค์กรด้านสิทธิพลเมืองในสหรัฐฯ คณะกรรมการชาวอเมริกันเชื้อสายยิว (AJC) แถลงในเชิงกังวลว่าอิสราเอลจะกลายเป็นรัฐบาลอำนาจนิยมเสียงข้างมาก จากการที่อิสราเอลไม่มีรัฐธรรมนูญและมีสภาเดี่ยว ทำให้ไม่มีหน่วยงานตรวจสอบถ่วงดุลอื่นๆ นอกเหนือจากศาล ที่เป็น "แผงกั้น" ไม่ให้เกิดการลุแก่อำนาจจากรัฐบาล
AJC ระบุว่า การผ่านร่างกฎหมายปฏิรูปที่เกิดขึ้นนี้อาจจะทำให้กลุ่มคนไม่กี่คนในสภาทำลายสิทธิของชนกลุ่มน้อย และทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางกฎหมายโดยการพลิกคำตัดสินของศาลสูงสุดของอิสราเอลก็เป็นไปได้
สื่อซีเอ็นเอ็นระบุว่า ถึงแม้จะมีการคว่ำอำนาจของศาลสูงสุดในการสั่งระงับการออกกฎหมาย แต่กฎหมายจากสภาอิสราเอลยังคงต้องการการรับรองจากประธานาธิบดี ไอแซค เฮอร์ซอก อยู่เหมือนเดิม
กลุ่มองค์กรเอ็นจีโออิสราเอลที่ชื่อ "ขบวนการเคลื่อนไหวเพื่อรัฐบาลที่มีประสิทธิภาพ" ได้ยื่นร้องเรียนต่อศาลสูงสุดของอิสราเอลโดยทันทีหลังจากที่มีการลงมติครั้งล่าสุด พวกเขายื่นเรียกร้องให้ศาลประกาศว่ากฎหมายปฏิรูปตุลาการฉบับใหม่นี้เป็นสิ่งที่ไร้ความชอบธรรมตามหลักกฎหมาย เพราะเป็นการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างพื้นฐานของประชาธิปไตยอิสราเอล และเรียกร้องให้มีการสกัดกั้นการบังคับใช้กฎหมายใหม่นี้จนกว่าศาลจะมีคำตัดสินอย่างชัดเจนในเรื่องนี้
สมาคมทนายความอิสราเอลก็เตรียมยื่นคำร้องคัดค้านกฎหมายปฏิรูปตุลาการเช่นกัน และเตือนว่าพวกเขาจะปิดทำการเพื่อเป็นการประท้วง "กระบวนการนิติบัญญัติที่ไม่เป็นประชาธิปไตย" ซึ่งหมายความว่าทนายความจะไม่ว่าความให้แก่สมาชิกของพวกเขา ไม่ได้หมายความว่าเป็นการหยุดงานประท้วง
สมาคมแพทย์อิสราเอลแถลงว่านัดหยุดงานประท้วงตั้งแต่วันที่ 25 ก.ค. เป็นต้นไป เพื่อโต้ตอบการปฏิรูปตุลาการ ประธานสมาคม ไซออน ฮากี ประกาศว่าการหยุดงานประท้วงจะไม่กระทบถึงการรักษาพยาบาลบางด้าน เช่น การฟอกไต การรักษามะเร็ง ที่ยังคงให้บริการรักษาต่อไป สมาคมแพทย์อิสราเอลแถลงว่ากฎหมายของเนทันยาฮู "จะส่งผลร้ายแรงต่อระบบสาธารณสุข, คนไข้ และแพทย์"
กลุ่มแนวร่วมสหภาพแรงงานในอิสราเอลที่ชื่อ "ฮิสตาดรุต" เตือนว่าการผ่านร่างปฏิรูปตุลาการจะส่งผลอย่างร้ายแรงจากการที่สภาเดี่ยวดำเนินการโดยไม่มีการตรวจสอบถ่วงดุล
เรียบเรียงจาก
Israeli government passes law to limit Supreme Court power, defying mass protests, CNN, 24-07-2023
https://edition.cnn.com/2023/07/24/middleeast/israel-supreme-court-power-stripped-intl/index.html
Israeli lawmakers pass a key law to weaken the judiciary despite public outrage, NPR, 24-07-2023
https://www.npr.org/2023/07/24/1189720508/israel-politics-netanyahu-judiciary
Police clear Ayalon freeway as thousands rally against overhaul into night, Times of Israel, 24-07-2023
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)