เมื่อเกิดเหตุพายุเฮอร์ริเคน 'แซนดี้' พัดเข้ามาทางชายฝั่งตะวันออกของสหรัฐฯ อาจทำให้ใครบางคนคิดว่ามันเป็นความพิโรธของพระแม่ธรรมชาติ คงไม่มีคำพูดซ้ำๆ คำใดที่รบกวนนักวิทยาศาสตร์มากไปกว่า "ทุกอย่างเกิดขึ้นโดยมีเหตุผลของมัน"

 

อย่างไรก็ตามมีงานวิจัยล่าสุดเปิดเผยว่า คนเราอาจคิดแบบนี้กันเป็นเรื่องปกติ มนุษย์เราทุกคนแม้กระทั่งนักวิทยาศาสตร์จะมีอคติทำให้ใช้แนวคิดการให้เหตุผลแบบ 'ตั้งอยู่บนฐานของวัตถุประสงค์' (purpose-based)

 

ทีมนักวิจัยด้านจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยบอสตัน (BU) ได้ทำการสำรวจโดยการสัมภาษณ์ นักเคมี, นักธรณีวิทยา และนักฟิสิกส์ จากมหาวิทยาลัยชั้นนำอย่างฮาร์วาร์ด, เอ็มไอที และเยล โดยให้พวกเขาอธิบายตีความปรากฏการณ์ทางธรรมชาติต่างๆ คำอธิบายของพวกเขามีส่วนหนึ่งที่เป็นแบบตั้งอยู่บนฐานของวัตถุประสงค์ หรือ แนวแบบอันตวิทยา (Teleological - การให้วัตถุประสงค์การดำรงอยู่ของสิ่งต่างๆ) เช่นคำอธิบายที่ว่า "ต้นไม้ผลิตอ็อกซีเจนเพื่อให้สัตว์หายใจได้" หรือ "โลกมีชั้นบรรยากาศโอโซนเพื่อป้องกันตัวมันเองจากแสงยูวี"

 

ผลการวิจัยเปิดเผยอีกว่า นักวิทยาศาสตร์ที่ไม่ได้อยู่ภายใต้ความกดดันด้านเวลามักจะปฏิเสธคำอธิบายแบบตั้งอยู่บนฐานของวัตุประสงค์การมีอยู่ ขณะเดียวกัน นักวิทยาศาสตร์ที่ถูกบอกให้อธิบายอย่างเร่งด่วนมักจะใช้วิธีการอธิบายแบบอันตวิทยามากกว่า แม้ว่ามันจะเป็นคำอธิบายที่ไม่มีการรับรองทางวิทยาศาสตร์ก็ตาม

 

"มันเป็นเรื่องน่าประหลาดใจกับสิ่งที่ได้จากการวิจัยครั้งนี้" เดบอราห์ เคเลเมน ผู้ช่วยศาตราจารย์สาขาจิตวิทยา ม.บอสตัน กล่าว "แม้ว่าการศึกษาวิทยาศาสตร์ระดับสูงจะทำให้รับกับคำอธิบายแบบอันตวิทยาที่ไม่ถูกต้องตามหลักวิทยาศาสตร์ได้น้อยลง แต่มันก็ไม่สามารถลบเลือนแนวคิดการพยายามหาจุดมุ่งหมายของธรรมชาติที่มีอยู่ในตัวมนุษย์อย่างเหนียวแน่นมาตั้งแต่ยุคต้นๆ ได้ ราวกับว่าจิตใจของพวกเราโดยธรรมชาติอาจเอนเอียงเข้าหาศาสนามากกว่าวิทยาศาสตร์ก็ได้"

 

นักวิจัยมองเห็นรูปแบบเดียวกันจากกลุ่มตัวอย่างทั้งสองกลุ่มประกอบด้วยนักศึกษาปริญญาตรีและบัณฑิตศึกษา แม้ว่านักวิทยาศาสตร์โดยทั่งหมดไม่ค่อยยอมรับคำอธิบายแบบที่ตั้งบนฐานของวัตถุประสงค์การดำรงอยู่ แต่กลุ่มนักวิทยาศาสตร์เองก็มีคติโน้มเอียงที่จะคิดแบบดังกล่าวไม่น้อยไปกว่าอาจารย์ประวัติศาสตร์หรืออาจารย์ภาษาอังกฤษ จากการสำรวจวิจัยในครั้งนี้

 

กลุ่มนักวิจัยบอกว่าผลการสำรวจของพวกเขาสื่อเป็นนัยว่ามนุษย์เรายังคงมีความเชื่อว่าเบื้องหลังปรากฏการณ์ธรรมชาติมีความหมายบางอย่างอยู่ ซึ่งเป็นความเชื่อมาตั้งแต่ยุคก่อนการพัฒนา จากปรากฏการณ์พายุเฮอร์ริเคนแซนดี้ล่าสุด เมื่อพิจารณาผลการวิจัยก่อนหน้านี้ ก็ทำให้เห็นว่ามนุษย์โดยมากมีความปรารถนาที่จะอธิบายปรากฏการณ์ภัยธรรมชาติต่างๆ โดยอ้างว่าเป็นฝีมือของพระเจ้า ผลสำรวจเมื่อปี 2011 ที่ผ่านมา มีชาวอเมริกันร้อยละ 44 คิดว่าภัยธรรมชาติเป็นหรืออาจจะเป็นสัญญาณจากพระผู้เป็นเจ้า

 

ผลการวิจัยล่าสุดนี้มีการเผยแพร่ทางอินเตอร์เน็ตในวารสารการทดลองทางจิตวิทยาของสหรัฐฯ ฉบับเดือนตุลาคม

 

 

Even Scientists Unwittingly See Purpose in Nature, Livescience, 29-10-2012