รัฐสภาอาเซียนเพื่อสิทธิมนุษยชน (APHR) ออกแถลงการณ์ประณามการเลือกตั้งที่บิดเบี้ยวในกัมพูชา เรียกร้องให้ประชาคมโลกอย่าให้ความชอบธรรมแก่รัฐบาลฮุน เซน ในขณะที่รัฐบาลฮุน เซน พยายามปราบปรามผู้ที่ประท้วงด้วยการทำบัตรเสีย องค์กรสิทธิฯ อื่นๆ แถลงถึงการเลือกตั้งครั้งนี้ว่ามีความลำเอียง

ที่มาภาพ: ASEAN Parliamentarians for Human Rights (APHR)

1 ส.ค. 2566 หลังจากที่ผลการเลือกตั้งครั้งล่าสุดของกัมพูชาออกมาเมื่อสัปดาห์ที่แล้วว่าพรรคประชาชนกัมพูชาของ ฮุน เซน เป็นผู้ชนะ แต่ก็มีแถลงการณ์จากสหรัฐฯ จากสหภาพยุโรป จากรัฐสภาอาเซียนเพื่อสิทธิมนุษยชน (APHR) และกลุ่มสิทธิมนุษยชนอื่นๆ ที่ต่างก็ระบุว่าการเลือกตั้งในกัมพูชาเป็นไปอย่างไม่บริสุทธิ์ยุติธรรม

ทางการสหรัฐฯ ออกแถลงการณ์ตั้งแต่วันที่ 23 ก.ค. 2566 ว่าการเลือกตั้งในกัมพูชาเป็นไปอย่างไม่เสรีและไม่ยุติธรรม เนื่องจากก่อนหน้าที่จะมีการเลือกตั้ง ทางการกัมพูชาได้ทำการข่มขู่คุกคามต่อฝ่ายตรงข้ามทางการเมือง ต่อสื่อ และต่อภาคประชาสังคม การกระทำเหล่านี้ของกัมพูชานับเป็นการทำลายเจตจำนงของรัฐธรรมนูญกัมพูชา, พันธกรณีต่อนานาชาติของกัมพูชา อีกทั้งยังเป็นการปฏิเสธเสียงของประชาชนกัมพูชาในการเลือกอนาคตของประเทศตัวเองด้วย

ทางการสหรัฐฯ ระบุว่าพวกเขาได้โต้ตอบด้วยการจำกัดการออกวีซ่าให้กับบุคคลที่บ่อนทำลายประชาธิปไตยในกัมพูชาและทำการยกเลิกโครงการให้ความช่วยเหลือบางโครงการต่อกัมพูชา

ทางด้านสหภาพยุโรปได้ออกแถลงการณ์ในวันที่ 24 ก.ค. ที่ผ่านมาระบุว่า การเลือกตั้งในกัมพูชาครั้งล่าสุดจัดขึ้นภายใต้การจำกัดพื้นที่ทางการเมืองและพื้นที่ของประชาชน ทำให้ฝ่ายค้าน, ภาคประชาสังคม และสื่อ ไม่สามารถกระทำสิ่งต่างๆ ได้อย่างเต็มที่ อีกทั้งการเลือกตั้งในครั้งนี้ยังมีการกีดกันกลุ่มที่เป็นฝ่ายค้านรายสำคัญโดยอ้างใช้การดำเนินคดีต่อผู้นำทางการเมืองและมีการตัดสิทธิพรรคเพลิงเทียนของกัมพูชา นอกจากนี้การแก้กฎหมายบางอย่างในช่วงไม่กี่สัปดาห์ก่อนการเลือกตั้งยังเป็นการจำกัดเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นของประชาชนด้วย

ทางสหภาพยุโรปเรียกร้องให้ทางการกัมพูชาปล่อยตัวสมาชิกฝ่ายค้านทุกคนที่ถูกคุมขัง เรียกร้องให้เคารพในสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนกัมพูชา หลักการรัฐธรรมนูญของประเทศตัวเอง และมาตรฐานนานาชาติ อีกทั้งยังระบุว่า การนับรวมทุกคนในสังคมอย่างครอบคลุม, ความโปร่งใส และความน่าเชื่อถือของการเลือกตั้งเป็นรากฐานที่สำคัญของสังคมประชาธิปไตยในทุกที่

ถึงแม้ว่าการเลือกตั้งกัมพูชาจะจบลงไปแล้ว แต่การปราบปรามประชาชนในกัมพูชายังคงดำเนินต่อไป จากการที่ประชาชนกัมพูชาพยายามประท้วงการเลือกตั้งที่ไม่เป็นธรรมนี้ด้วยการทำบัตรเสีย แต่ก็ไม่วายที่ ฮุน เซน ผู้ชนะการเลือกตั้งแบบขาดลอยจะสั่งให้ตำรวจสืบสวนบุคคลอย่างน้อย 44 ราย ที่ทำการประท้วงการเลือกตั้งนี้ โดยอ้างว่าพวกเขาพยายามยุยงปลุกปั่นให้ผู้คนทำบัตรเสีย และอ้างว่าเป็นพวกที่เกี่ยวข้องกับ "กลุ่มหัวรุนแรงในต่างประเทศ"

รัฐบาลกัมพูชามักจะชอบอ้างใช้วาทกรรม "กลุ่มหัวรุนแรงในต่างประเทศ" เพื่อกล่าวโจมตีขบวนการทางการเมืองที่เกี่ยวข้องกับอดีตผู้นำพรรคฝ่ายค้าน สม รังสี ผู้ที่เคยประกาศขอให้ผู้ลงคะแนนเสียงเลือกตั้งทำบัตรเสียเพื่อประท้วงการเลือกตั้งที่ไม่เป็นธรรมในครั้งนี้

หลายองค์กรสิทธิฯ ประณามการเลือกตั้ง "ปาหี่" ของกัมพูชา

รัฐสภาอาเซียนเพื่อสิทธิมนุษยชน (APHR) เป็นอีกกลุ่มหนึ่งที่ประณามการเลือกตั้งที่ไม่เสรีและไม่เป็นธรรมในกัมพูชา โดยที่พวกเขาระบุในแถลงการณ์เรียกร้องให้ประชาคมโลกอย่าให้ความชอบธรรมแก่ "การเลือกตั้งปาหี่" ในกัมพูชา และ ประณามรัฐบาลฮุน เซน ที่ทำการโจมตีกลุ่มนักคุ้มครองสิทธิมนุษยชนกับพรรคฝ่ายค้านในช่วงก่อนวันเลือกตั้ง

ซาร์ลส์ ซานติอาโก ประธานร่วมของ APHR กล่าวว่า แค่ในปี 2566 ปีเดียว ฮุน เซน ก็ทำการคุกคามผู้สนับสนุนพรรคฝ่ายค้านทั้งการอ้างใช้กฎหมายและการใช้ความรุนแรงทางกายภาพ มีการสั่งปิดหนึ่งในสื่ออิสระที่เหลืออยู่เพียงไม่กี่แห่งในกัมพูชา สั่งลงโทษจำคุก 27 ปี ผู้นำฝ่ายค้านด้วย "ข้อหาที่ไร้สาระ" และสั่งแบนพรรคฝ่ายค้านพรรคเดียวที่ยังคงมีประสิทธิภาพในการลงชิงชัยในการเลือกตั้ง

ซานติอาโกกล่าวว่า เมื่อพิจารณาจากความพยายามในการทำลายความเสรีและเป็นธรรมในการเลือกตั้งแล้ว สิ่งที่เกิดขึ้นจึงแทบไม่น่าจะนับว่าเป็นการเลือกตั้ง แต่น่าจะเป็นแค่ "พิธ๊ราชาภิเษก ฮุน เซน และพรรคพวกของเขา" ในอีกแบบหนึ่งเท่านั้น

เอวา กุสุมา ซันดารี สมาชิกของ APHR กล่าวว่า วิธีการที่อ้างว่าเป็น "การเลือกตั้ง" แบบที่เกิดขึ้นในกัมพูชานี้กำลังกลายเป็นเครื่องมือของผู้นำอำนาจนิยมในการรักษาอำนาจของตัวเอง ทำลายการเลือกตั้งที่เป็นหลักสำคัญของประชาธิปไตย ซันดารีเรียกร้องขอให้ประชาคมโลก "อย่าตกหลุมพรางโดยการให้ความชอบธรรมแก่ละครปาหี่" ที่เขาหมายถึงการเลือกตั้งกัมพูชา

เครือข่ายเอเชียเพื่อการเลือกตั้งเสรี หรือ อันเฟรล (ANFREL) เคยนำเสนอรายงานก่อนหน้าการเลือกตั้งกัมพูชาว่า การเลือกตั้งในครั้งนี้มีอคติความลำเอียงจาก กกต. ของกัมพูชาอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งเรื่องนี้สร้างความเสียหายให้กับความเที่ยงตรงและความน่าเชื่อถือของกระบวนการการเลือกตั้ง อีกทั้งในการสำรวจช่วงวันเลือกตั้งพวกเขาก็ยังคงระบุว่าการเลือกตั้งกัมพูชามีความลำเอียงไปเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม

จันดานี วาตาวาลา ผู้อำนวยการบริการของอันเฟรล กล่าวว่ามีการเลือกตั้งกัมพูชาในครั้งนี้มีข้อกังขาว่าจะเป็นไปตามมาตรฐานนานาชาติหรือไม่

คณะกรรมการนักนิติศาสตร์สากล (ICJ) แถลงถึงความกังวลในเรื่องการที่ฝ่าย ฮุน เซน ใช้กระบวนการทางกฎหมายในการคุกคามนักกิจกรรมและผู้สนับสนุนฝ่ายค้าน

ดารอน ตัน ผู้ช่วยที่ปรึกษานานาชาติของ ICJ กล่าวว่าในกัมพูชามีการเล่นงานหนักขึ้นต่อสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก, ในการชุมนุม, ในการรวมกลุ่ม และการมีส่วนร่วมงานการเมือง กลายเป็นการตอกย้ำวิกฤต มีการอ้างใช้กฎหมายแบบที่ไม่เป็นไปตามมาตรฐานของหลักกฎหมายสิทธิมนุษยชนในการเล่นงานฝ่ายตรงข้ามทางการเมืองด้วยข้อหาลวงโลก อีกทั้งยังมีการยุยงปลุกปั่นให้เกิดความรุนแรงต่อผู้ที่ถูกมองว่าเป็นฝ่ายตรงข้ามทางการเมืองโดยที่ผู้ก่อเหตุยังคงลอยนวลไม่ต้องรับผิดใดๆ

ฟิล โรเบิร์ตสัน รองผู้อำนวยการเอเชียของฮิวแมนไรท์วอทช์ระบุว่า สิ่งที่ ฮุน เซน ทำมาโดยตลอดคือการละเมิดสิทธินักกิจกรรมพลเมือง, สื่ออิสระ, ฝ่ายค้าน ในขณะเดียวกันก็ทำให้แน่ใจว่าพรรคของตัวเองจะได้รับการหนุนหลังอย่างเต็มที่ โรเบิร์ตสันบอกว่าการเลือกตั้งในกัมพูชาคราวนี้ทั้งหมดนับเป็น "การจัดฉาก" ที่มีไว้เพื่อให้ ฮุน เซน และพรรค CPP อ้างว่าพวกเขาเป็นประชาธิปไตย ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วพวกเขาเป็นผู้นำที่มี "ความเป็นเผด็จการฝังรากลึก"

ซันดารี เรียกร้องให้รัฐสภาของประเทศประชาธิปไตยทั่วโลกใช้อาณัติทางกฎหมายของรัฐสภาพวกเขาในการประณามการเลือกตั้งปี 2566 ในกัมพูชาว่า "ไม่เป็นประชาธิปไตย" และระบุว่าควรจะมีการกดดันให้รัฐบาลกัมพูชาเลิกปราบปรามทางการเมืองทุกรูปแบบ รวมถึงให้มีการปล่อยตัวนักโทษการเมืองโดยทันทีอย่างไม่มีเงื่อนไข รวมถึงให้มีการสืบสวนอย่างเป็นอิสระในกรณีการละเมิดสิทธิมนุษยชนและความไม่ถูกต้องที่เกิดขึ้นในการเลือกตั้ง

เรียบเรียงจาก
Cambodia: Statement by the Spokesperson on the general elections, EEAS, 24-07-2023
National Elections in Cambodia, US Government, 23-07-2023
Cambodia Hunting Down Opposition Activists Who Advocated Spoiling Ballots, Cambodia Daily, 27-07-2023
Southeast Asian MPs and international CSOs denounce undemocratic elections in Cambodia, urge international community not to lend legitimacy to Hun Sen’s regime, APHR, 24-07-2023