พนักงานโรงแรมในจีน ซึ่งเป็นกลุ่มแรงงานที่ได้ค่าจ้างเกือบต่ำที่สุดในประเทศ มีสภาพการจ้างงานย่ำแย่ สวนทางกับการเฟื่องฟูของภาคบริการ และพวกเขาเริ่มลุกฮือประท้วงขึ้นบ่อยครั้งแล้ว

พนักงานของโรงแรมแห่งหนึ่งที่เมืองซีอาน (Xi'an), มณฑลส่านซี (Shaanxi) ประท้วงเมื่อเดือน ส.ค. 2560 ที่ผ่านมา (ที่มาภาพ: China Labour Bulletin)

30 ส.ค. 2560 เว็บไซต์ China Labour Bulletin เปิดเผยว่าแม้พนักงานในอุตสาหกรรมโรงแรมจะมีสัดส่วนเพียงร้อยละ 1.5 ของการจ้างงานทั้งหมดในประเทศจีน แต่ตามสถิติอย่างเป็นทางการพบว่าในปี 2560 การประท้วงโดยพนักงานโรงแรมนั้นคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 15 ของการประท้วงทั้งหมดของแรงงานในจีน

เบื้องหลังความเฟื่องฟูอุตสาหกรรมโรงแรมในจีนนั้นแลกมาด้วยการใช้แรงงานค่าแรงต่ำ สภาพการจ้างงานย่ำแย่ และจากสถิติของรัฐบาลจีนก็พบว่าพนักงานในอุตสาหกรรมโรงแรมเป็นแรงงานที่มีค่าจ้างเฉลี่ยเกือบต่ำที่สุดเมื่อเทียบกับอุตสาหกรรมอื่น ๆ

รายงานฉบับใหม่ (ภาษาจีน) ขององค์กร Worker Empowerment (WE) ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับชีวิตและการดิ้นรนของแรงงานในภาคบริการ ซึ่งรวมถึงพนักงานในอุตสาหกรรมโรงแรม ผลสำรวจพนักงานโรงแรมที่เซินเจิ้น (Shenzhen) เมื่อปีที่แล้ว (2559) แสดงให้เห็นว่ามีเพียงครึ่งหนึ่งของพนักงานเท่านั้นที่มีสัญญาจ้าง และทำงานแลกกับค่าจ้างที่ต่ำจนน่าตกใจ ทั้งนี้เซินเจิ้นเป็นเมืองที่มีอัตราค่าครองชีพที่สูงมากแห่งหนึ่งในจีน (ระหว่าง 2,000 ถึง 3,000 หยวนต่อเดือน) ในปี 2560 รัฐบาลท้องถิ่นของเซินเจิ้นได้กำหนดค่าจ้างขั้นต่ำไว้ที่ 2,135 หยวนต่อเดือน

ข้อมูลในปี 2558 พบว่าพนักงานโรงแรมเป็นพนักงานที่ได้รับค่าจ้างเกือบต่ำสุดที่ 42,836 หยวนต่อปี  (ที่มาภาพ: China Labour Bulletin)

ในด้านการจ้างงานพบว่าโรงแรมหลายแห่งแม้จะดูหรูหราแต่กลับใช้การจ้างงานแบบไม่มั่นคง โรงแรงระดับห้าเองก็ไม่ได้แตกต่างจากโรงแรมระดับสามดาวมากนัก จากการสำรวจพบมีพนักงานร้อยละ 55 เป็นพนักงานสัญญาจ้าง อีกร้อยละ 36 เป็นนักเรียน-นักศึกษาฝึกงาน ที่ทางโรงแรมไม่มีข้อตกลงหรือสัญญาจ้างโดยตรงกับพนักงานฝึกงานเหล่านี้ แต่กลับมีข้อตกลงผ่านสถานศึกษาแทน รวมทั้งอีกร้อยละ 10 เป็นพนักงานเหมาช่วงที่ไม่มีสัญญาการจ้างงานโดยตรงกับโรงแรมด้วยเช่นกัน

ในด้านค่าจ้างจากการทำงานพบว่าผู้บริหารโรงแรมมีรายได้มากกว่าพนักงานระดับล่างถึง 100 เท่า พนักงานที่ได้รับค่าจ้างต่ำสุดคือพนักงานต้อนรับ มีรายได้ประมาณ 2,000 หยวนต่อเดือน ซึ่งแทบจะไม่เพียงพอกับค่าครองชีพเฉลี่ยในเซินเจิ้น ในขณะที่ผู้จัดการทั่วได้รับเงินเดือนถึง  200,000 หยวน ส่วนค่าจ้างสำหรับพนักงานระดับกลางจะอยู่ระหว่าง 3,000 ถึง 6,000 หยวน สถานการณ์ด้านค่าจ้างนี้ยิ่งเลวร้ายลงไปอีกสำหรับผู้ที่ทำงานในส่วนบริการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องของกับโรงแรม เช่น บาร์ ร้านอาหาร คาราโอเกะ โดยพนักงานที่ทำงานในส่วนเหล่านี้ได้รับค่าจ้างขั้นต่ำรายเดือนที่ 600 หยวนเท่านั้น ส่วนพนักงานต้อนรับมักถูกบังคับให้ทำงานกะพิเศษในช่วงดึกหรือช่วงหยุดพักผ่อนโดยไม่มีการจ่ายชดเชยหรือจ่ายค่าล่วงเวลาตามกฎหมาย

แรงกระเพื่อมของพนักงานโรงแรมนี้เริ่มมีการปะทุขึ้นบ่อยครั้ง ตัวอย่างเช่นเมื่อเดือน ส.ค. 2560 ที่ผ่านมา มีพนักงานในครัว 3 คนในโรงแรมแห่งหนึ่งที่กานซู (Gansu) ขู่ว่าจะกระโดดขึ้นจากหลังคาของโรงแรมที่พวกเขาทำงานอยู่ เพื่อประท้วงโรงแรมที่ค้างจ่ายค่าจ้างให้พวกเขา, ต่อมาพนักงานของโรงแรมแห่งหนึ่งที่เมืองซีอาน (Xi'an), มณฑลส่านซี (Shaanxi) ก็ได้ปิดทางเข้า-ออกโรงแรมเพื่อประท้วงการหักเงินพนักงาน และต่อมาก็มีข่าวว่าพนักงานที่สปาของโรงแรมแห่งหนึ่งขู่ว่าจะกระโดดขึ้นจากด้านบนของอาคารเพื่อประท้วงการค้างจ่ายค่าจ้างด้วยเช่นกัน

China Labour Bulletin ทิ้งท้ายไว้ว่าจากค่าจ้างที่ต่ำและสภาพการทำงานที่เลวร้ายของอุตสาหกรรมนี้ ทำให้พนักงานพร้อมที่จะลุกขึ้นสู้เพื่อเรียกคืนส่วนแบ่งจากการงานหนักของพวกเขาอย่างเป็นธรรม หากความต้องการของพวกเขายังไม่ได้รับการตอบสนอง