ปล่อยตัว 'เอกชัย หงส์กังวาน' นักกิจกรรมทางการเมือง และเป็นผู้ต้องขังที่ถูกพิพากษาจำคุก 1 ปี กรณีโพสต์ข้อความเล่าประสบการการณ์เรื่องเพศสัมพันธ์ในเรือนจำ เมื่อปี 2560 ครบกำหนดโทษและได้รับการปล่อยตัวออกจากโรงพยาบาลราชทัณฑ์ ติดคุกรวม 368 วัน

4 ก.พ. 2567 เวลา 8.45 น. 'เอกชัย หงส์กังวาน' นักกิจกรรมทางการเมือง และเป็นผู้ต้องขังที่ถูกพิพากษาจำคุก 1 ปี กรณีโพสต์ข้อความเล่าประสบการการณ์เรื่องเพศสัมพันธ์ในเรือนจำ เมื่อปี 2560 ครบกำหนดโทษและได้รับการปล่อยตัวออกจากโรงพยาบาลราชทัณฑ์

ข้อมูลจากศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนย้อนไปในคดีนี้เอกชัยถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14(4) ฐานนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใด ๆ ที่มีลักษณะอันลามก ซึ่งข้อความที่โจทก์หยิบยกมาฟ้องเป็นเนื้อหาที่เอกชัยบอกเล่าเกี่ยวกับประสบการณ์ในเรือนจำ รวมไปถึงประเด็นเรื่องเพศสัมพันธ์ในเรือนจำชาย ที่เอกชัยเคยประสบมาระหว่างถูกคุมขังในเรือนจำพิเศษกรุงเทพฯ โดยบอกเล่าเป็นซีรีส์ทั้งหมด 14 ตอน โดยข้อความที่ถูกกล่าวหาปรากฏในตอนที่ 9 และศาลอาญา ได้เห็นว่าเขามีความผิด พิพากษาจำคุก 1 ปี

19 เม.ย. 2565 ภายหลังยื่นอุทธรณ์ ศาลอุทธรณ์มีคำพิพากษายืน ตามศาลชั้นต้น ให้ลงโทษจำคุก 1 ปี  ไม่รอลงอาญา ทำให้เอกชัยต้องถูกคุมขังอยู่ในเรือนจำ โดยไม่ได้รับการประกันตัวในระหว่างฎีกาอยู่หลายครั้ง รวมถูกขังเป็นระยะเวลากว่า 154 วัน ซึ่งภายหลังได้รับการประกันตัวในการยื่นประกันครั้งที่ 6 เมื่อวันที่ 19 ก.ย. 2565 

6 ก.ค. 2566 ศาลฎีกา พิพากษายืนเช่นกัน มีใจความสำคัญระบุว่า การโพสต์ใช้ถ้อยคำกล่าวถึงการมีเพศสัมพันธ์ของจำเลยกับนักโทษชายอื่นในระหว่างต้องขังคดีอื่นในเรือนจำอย่างโจ่งแจ้ง เป็นการผิดวิสัยของวิญญูชนผู้รู้ผิดชอบตามปกติพึงปฏิบัติ เป็นข้อความที่ไม่สุภาพ เข้าข่ายลามกอนาจาร และมีลักษณะยั่วยุกามารมณ์ 

ผลคำพิพากษาดังกล่าวทำให้เอกชัยต้องเข้าไปอยู่ในเรือนจำอีกครั้ง ท่ามกลางคำถามถึง การคำนวณโทษจำคุก ที่ไม่เป็นไปตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 54  ตามบทบัญญัติศาลอาจเลือกใช้การคำนวณโทษได้สองวิธี วิธีที่ 1 เพิ่มโทษก่อน แล้วจึงค่อยลดโทษจากผลที่เพิ่ม หากศาลคำนวณตามวิธีนี้ ก่อนเพิ่มหรือลดโทษเอกชัยจะมีโทษจำคุก 1 ปี เมื่อเพิ่มโทษหนึ่งในสามจะมีโทษจำคุก 1 ปี 4 เดือน จึงค่อยนำผลลัพธ์นี้มาลดโทษลงหนึ่งในสาม เท่ากับว่าเอกชัยจะมีโทษจำคุกหลังลดโทษ 10 เดือน 20 วัน

วิธีที่ 2 ไม่เพิ่มและไม่ลดโทษ (วิธีที่ศาลใช้) หากศาลคำนวณตามวิธีนี้ ส่วนของการเพิ่มโทษและการลดโทษที่เท่ากันนี้จะหายกันไป ไม่เพิ่มและไม่ลดโทษ เท่ากับว่าเอกชัยจะมีโทษจำคุกคงเดิมตามที่พิพากษาคือ 1 ปี

จากผลลัพธ์ในข้างต้น จะเห็นได้ว่าโทษจำคุกจากการคำนวณทั้งสองวิธีนี้แตกต่างกันถึง 1 เดือน 10 วัน แม้กฎหมายจะเปิดช่องให้ศาลใช้ดุลยพินิจได้ว่าจะเพิ่มและลดโทษด้วยวิธีใด แต่ความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 (4) โดยเฉพาะในกรณีการบอกเล่าประสบการณ์ของเอกชัย ไม่ได้เป็นอาชญากรรมที่ร้ายแรงและไม่ได้เป็นภัยต่อสังคม ศาลกลับไม่ใช้กฎหมายส่วนที่เป็นคุณ บังคับแก่จำเลย

ตั้งแต่ถูกจำคุกเมื่อ ก.ค. 2566 เอกชัย ติดอยู่ในเรือนจำอีกครั้ง 214 วัน เมื่อรวมทั้งคดี เอกชัยติดคุกรวม 368 วัน