แถลงการณ์

ขอเรียกร้องให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องชี้แจ้งและให้รายละเอียดความคืบหน้าในการสืบสวนสอบสวน กรณีการบังคับสูญหายวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์และขอเร่งรัดให้วุฒิสภาผ่านร่างพ.ร.บ.ทรมานอุ้มหายโดยด่วน

ตั้งแต่วันที่วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ นักกิจกรรมประชาธิปไตยและผู้ลี้ภัยทางการเมืองในประเทศกัมพูชาถูกบังคับให้สูญหายไปจากบริเวณหน้าที่พักในกรุงพนมเปญ ประเทศกัมพูชา เมื่อวันที่ 4 มิ.ย. 2563 บัดนี้เป็นเวลาเกือบ 2 ปีแล้ว แต่สิตานัน สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ พี่สาวของวันเฉลิมและครอบครัวยังไม่ได้รับความเป็นธรรมหรือแม้แต่สิทธิที่จะได้รับทราบชะตากรรมของน้องชายจากทางการไทยกัมพูชา

ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมานับตั้งแต่เกิดเหตุ สิตานันได้เรียกร้องความเป็นธรรมและให้ทางการประเทศทั้งสองติดตามค้นหาน้องชายของเธอผ่านช่องทางการร้องเรียนต่างๆ โดยเฉพาะต่อทางการไทยที่มีหน้าที่และอำนาจในการปกป้องคุ้มครองคนไทย ไม่ว่าจะเป็นผู้ที่มีความเห็นทางการเมืองแตกต่างจากรัฐบาลหรือไม่ก็ตาม รวมทั้งสืบสวนสอบสวนเพื่อคลี่คลายคดีดังกล่าวร่วมกับทางการกัมพูชา แต่สิ่งที่เธอได้รับคือความล้มเหลวและสิ่งที่แสดงให้เห็นความไม่จริงใจของทางการไทยและทางการกัมพูชาในการคลี่คลายคดีนี้ จนเธอต้องพึ่งพาการร้องเรียนกลไกสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ

ช่วงแรกของการเกิดเหตุ ทางการไทยและกัมพูชาได้พยายามปฏิเสธที่จะรับรู้เรื่องการลี้ภัยของวันเฉลิมในกรุงพนมเปญ ทั้งๆ ที่มีหลักฐานชัดเจนเช่น เอกสารของกองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (ปอท.)หลักฐานเกี่ยวกับบัญชีธนาคารและการสื่อสารในระบบอิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ นอกจากนี้กระบวนการยังมีความล่าช้าและขาดความโปร่งใส

แม้สิตานัน สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ จะได้ไปพบและส่งหนังสือทางไปรษณีย์สอบถามความคืบหน้าต่อ 3 หน่วยงานของทางการไทยไปเมื่อเดือนธันวาคม 2564 ได้แก่ อัยการสูงสุด กรมสอบสวนคดีพิเศษ (DSI) และกองคุ้มครองและดูแลผลประโยชน์คนไทยในต่างประเทศ กรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ แต่กลับได้รับเพียงหนังสือตอบกลับจากกรมสอบสวนคดีพิเศษเพียงว่า กำลังรอหนังสือตอบกลับจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอยู่ โดยไม่มีรายละเอียดความคืบหน้าใดๆ ทั้งสิ้น

ซ้ำร้ายสิตานันกลับถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจไทยดำเนินคดีจากการที่เธอเพียงทำกิจกรรมสองครั้งเมื่อเดือนกันยายนและธันวาคม 2564 ด้วยการขึ้นพูดในที่ชุมนุมเกี่ยวกับการสูญหายของน้องชายและเรียกร้องความเป็นธรรมให้แก่ตัวเธอและครอบครัว และขอให้รัฐสภาเร่งรัดผ่านร่าง พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย เพื่อป้องกันมิให้เกิดการบังคับสูญหายเหมือนกับที่เกิดขึ้นกับน้องชายของเธออีก

จึงอาจกล่าวได้ว่า การทางการไทยไม่เอาจริงเอาจังในการสืบสวนสอบสวนคลี่คลายคดีการหายไปของวันเฉลิม แต่กลับตอบโต้ด้วยการดำเนินคดีต่อสิตานัน ถือเป็นการกระทำย่ำยีจิตใจ ละเมิดสิทธิมนุษยชนและซ้ำเติมครอบครัวสัตย์ศักดิ์สิทธิ์ ที่ต้องทนทุกข์ทรมานจากการที่วันเฉลิมถูกบังคับสูญหายให้สูญหายไปอยู่แล้ว เป็นทวีคูณ

นอกจากนี้ จากการที่รัฐบาลไทยและสภานิติบัญญัติแห่งชาติได้ให้ความเห็นชอบในการที่จะเข้าเป็นภาคีอนุสัญญาระหว่างประเทศว่าด้วยการคุ้มครองบุคคลทุกคนจากการหายสาบสูญโดยถูกบังคับ (International Convention on the Protection of All Persons from Enforced Disappearance : ICPPED) ตั้งแต่ปี 2560 พบว่าผ่านมา 5 ปีแล้วยังไม่สามารถเร่งรัดจัดทำกฎหมายอนุวัติการให้สอดคล้องกับพันธกรณีแห่งอนุสัญญาฯได้

ขณะนี้ พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหายยังคงค้างอยู่ที่วุฒิสภา โดยเป็นที่น่ากังวลว่าวุฒิสภาที่มีสมาชิกเกือบทั้งหมดประกอบด้วยอดีตข้าราชการระดับสูงในสายความมั่นคงและได้รับการแต่งตั้งจากคณะรัฐประหาร จะตัดทอนบทบัญญัติสำคัญๆที่ได้รับการรับรองโดยสภาผู้แทนราษฎรและทำให้ร่างกฎหมายดังกล่าวล่าช้า จนอาจไม่สามารถบังคับใช้อย่างผลในการป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหายได้

ดังนั้น หากทางการไทยมีความตั้งใจจริงที่จะให้หลักประกันสิทธิเสรีภาพของประชาชนและพัฒนาภาพลักษณ์ของประเทศไทยในเวทีนานาชาติ พวกเรา องค์กรที่ร่วมลงชื่อในแถลงการณ์ฉบับนี้ ขอเรียกร้องให้รัฐไทยและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการดังต่อไปนี้

1. เร่งรัดการสืบสวนสอบสวนกรณีการหายไปของวันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ เพื่อให้ได้ความจริงและนำตัวผู้กระทำผิดมาลงโทษ

2. ชี้แจ้งและให้รายละเอียดความคืบหน้าในการสืบสวนสอบสวนกรณีที่วันเฉลิม สัตย์ศักดิ์สิทธิ์ถูกบังคับให้สูญหายไป ต่อครอบครัวของวันเฉลิมโดยเร็ว ก่อนวันครบรอบ 2 ปีในวันที่ 4 มิ.ย. 65

3. เร่งรัดให้วุฒิสภาผ่านพ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหายโดยไม่ชักช้าและตัดทอนหลักการสำคัญๆของร่างกฎหมายดังกล่าวที่ได้รับการรับรองไว้โดยสภาผู้แทนราษฎรแล้ว

บุคคลและองค์กรที่ร่วมลงชื่อท้ายแถลงการณ์

1. สิตานัน สัตย์ศักดิ์สิทธิ์และครอบครัว
2. มูลนิธิผสานวัฒนธรรม
3. ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน
4. มูลนิธิเพื่อสิทธิมนุษยชนและการพัฒนา
5. สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน
6. กลุ่มด้วยใจ
7. เครือข่ายผู้ได้รับผลกระทบจากกฎหมายพิเศษ (JASAD)
8. องค์กรเครือข่ายสิทธิมนุษยชนปาตานี (HAP)
9. กลุ่ม 24 มิถุนาประชาธิปไตย
10. เครือข่ายคนรุ่นใหม่นนทบุรี
11. อัญชนา หีมมิหน๊ะ