ก่อนที่จะนำเสนอบทความนี้ต้องขออภัยอย่างสูง หากความเห็นที่นำเสนอต่อไปนี้จะเป็นที่ขัดอกขัดใจนักวิชาการไทยทุกสำนักที่ยังเชื่อมั่นใน วิชาการตะวันตก (และอเมริกา) รวมทั้งนักวิชาการไทยทุกสำนัก ที่ยังเชื่อมั่นใน ลัทธิมาร์กซ์

คุณูปการที่ยิ่งใหญ่ของ คาร์ล มาร์กซ์ คือ การให้กำเนิด ปรัชญาวัตถุนิยม ที่ถือว่าเป็นปรัชญาที่เป็นวิทยาศาสตร์ และได้ให้"กฏ"ทางวิทยาศาสตร์ ที่สำคัญที่สุดแก่มนุษย์ ในการเชื่อมโยง วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ (Pure Science)เข้ากับ วิทยาศาสตร์สังคม (Social Science) ซึ่งก็คือ "กฏ" วัตถุกำหนดจิต 

แต่เรื่องหนึ่งที่ คาร์ล มาร์กซ์ ไม่เคยพูดไว้ใน ปรัชญาวัตถุนิยม ก็คือ เรื่องที่ว่าด้วย การต่อต้านของ"จิต" ต่อ"กฏ" วัตถุกำหนดจิต (หรือ การต่อต้านของจิต ต่อการกำหนดของวัตถุ)

ความจริง ถ้าหาก จิต ไม่ต่อต้าน "กฏ" วัตถุกำหนดจิต เสียอย่าง เราจะเห็นโลกนี้ มีการปลดปล่อยพลังการผลิตอย่างไม่มีขอบเขต มีความเจริญทางวัตถุอย่างสูง และในขณะเดียวกัน จิตใจของมนุษย์ จะเจริญสูงส่งมากกว่าปัจจุบัน อีกหลายเท่าตัว 

จิต ต่อต้าน "กฏ" วัตถุกำหนดจิต อย่างไร อาจอธิบายได้ 2 ระยะ 

1. ระยะแรก เป็นการต่อต้านโดยใช้ "จิตนิยม" และอภิปรัชญา (รวมทั้ง ความเชื่อแบบเทวะนิยม และ ไสยศาสตร์) โดยบรรจุความคิดแบบ"จิตนิยม"นี้ ไว้ในศาสตร์สาขาต่างๆ ทางด้านสังคมวิทยา เช่น รัฐศาสตร์โบราณ ..นิติศาสตร์โบราณ ..ปรัชญาโบราณ ..ศาสนาโบราณ ฯลฯ

ในระยะแรกนี้ เราจะเห็น การอธิบายศาสตร์สาขาต่างๆ ทางสังคมวิทยา จะมีความเป็น"จิตนิยม" สูงมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในสังคมชุมชนบุรพกาล ..สังคมทาส และ สังคมศักดินา ที่เป็นสังคมที่ยังไม่มี "การปฏิวัติทางอุตสาหกรรม" (คือความรู้ทางวิทยาศาสตร์ยังมีน้อย)

ต่อมาเมื่อความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ได้กระจายสู่ความรับรู้ของคนมากขึ้น ทำให้ความคิดแบบ"จิตนิยม"และอภิปรัชญา ก็ต้องหลีกทางให้กลับความคิดแบบ"วัตถุนิยม" และต้องผันเปลี่ยนจากการเป็นฝ่ายรุกไล่ กลายเป็นฝ่ายตั้งรับ ด้วยวาทะกรรม " ไม่เชื่อ อย่าลบหลู่ "

ระยะที่ 2 เกิดขึ้นหลังการปฎิวัติทางอุตสาหกรรมอันเป็นระยะที่เป็นการบิดเบือนความจริงและเหตุผลที่เป็นวิทยาศาสตร์ ...โดยอาศัยกลยุทธ ที่ยินยอมให้พื้นที่ ต่อความคิดที่เป็นวิทยาศาสตร์บางส่วน และซุกซ่อนการบิดเบือนไม่ให้เป็นวิทยาศาสตร์ ในอีกหลายๆ ส่วน 

ดังจะเห็นในศาสตร์สาขาต่างๆ ทางสังคมวิทยา (Sociology) ปัจจุบัน เช่น รัฐศาสตร์ใหม่ ..นิติศาสตร์ใหม่ ..เศรษฐศาสตร์ใหม่ ฯลฯ ที่แม้จะอธิบายอย่างเป็นวิทยาศาสตร์มากขึ้น ...แต่ก็ยังซุกซ่อน เหตุผลที่ไม่เป็นวิทยาศาสตร์ เอาไว้อีกมากมาย

แม้แต่การบันทึกทางประวัติศาสตร์ ก็ยังมีการบิดเบือน ไม่ได้บันทึกไว้ตามความเป็นจริง สมดังคำวาทกรรม "ผู้ชนะ เป็นผู้เขียนประวัติศาสตร์ (หลัก) " ในขณะที่บันทึกทางประวัติศาสตร์ของผู้แพ้ ..ถ้ายังหลงเหลืออยู่ จะถูกบันทึกไว้ในประวัติศาสตร์ (รอง) ที่ไม่ถูกรับรองไว้ในประวัติศาสตร์ (หลัก) 

นี่คือระยะทั้ง 2 ระยะ ของการต่อต้านของจิตต่อ"กฏ"วัตถุกำหนดจิต (หรือ การต่อต้านของจิต ต่อการกำหนดของวัตถุ) ที่คาร์ล มาร์กซ์ ไม่ได้กล่าวไว้ใน ปรัชญาวัตถุนิยม

มามองสังคมโลก ในปัจจุบันที่สงครามเย็นระหว่างค่ายโลกเสรีประชาธิปไตย (ที่มีอเมริกาเป็นผู้นำ) กับค่ายสังคมนิยม (ที่มีจีน และรัสเซียเป็นผู้นำ) ยังไม่สิ้นสุดลง

เมื่อศึกษาลึกลงไปในบรรดาศาสตร์ต่างๆ ทางสังคมวิทยาทั้งของค่ายโลกเสรีฯ และ ค่ายสังคมนิยม ก็จะเห็นการอธิบายที่ซุกซ่อนความไม่เป็นวิทยาศาสตร์เอาไว้ในศาสตร์ต่างๆ ทางสังคมวิทยาไว้ทั้ง 2 ค่าย

หรืออาจพูดให้ชัดว่าฝ่ายโลกสังคมนิยมติดกับดักความคิดที่ไม่เป็นวิทยาศาสตร์ที่ซุกซ่อนอยู่ในลัทธิมาร์กซ์ ..ในขณะเดียวกัน ฝ่ายโลกเสรีฯ ก็ซุกซ่อนความคิดที่ไม่เป็นวิทยาศาสตร์ นี้ไว้ ในศาสตร์สาขาต่างๆ ทางสังคมวิทยา เพื่อประโยชน์ของ "ทุนผูกขาดเอกชน" (ต้องขอย้ำ คำว่า "เอกชน" อีกครั้ง)

การยุติสงครามเย็นระหว่างค่ายโลกเสรีประชาธิปไตยและค่ายสังคมนิยม จึงไม่ใช่การเลือกที่จะยืนอยู่กับค่ายใดค่ายหนึ่ง หรือเลือกที่จะเชื่อในศาสตร์สาขาต่างๆ ทางสังคมวิทยาของค่ายใดค่ายหนึ่ง แต่อยู่ที่การทำให้ศาสตร์สาขาต่างๆ ทางสังคมวิทยา ของค่ายทั้งสอง ให้กลายเป็นศาสตร์ที่เป็นวิทยาศาสตร์ที่สามารถพิสูจน์ได้ต่างหาก 

การคัดกรองเอาเฉพาะคำอธิบายที่เป็นวิทยาศาสตร์ที่พิสูจน์ได้ และทิ้งคำอธิบายที่ไม่เป็นวิทยาศาสตร์ออกจากศาสตร์สาขาต่างๆ ทางสังคมวิทยาของค่ายทั้งสอง จึงเป็นเรื่องที่ต้องทำในปัจจุบัน (อย่าลืมว่า การต่อต้านของจิตต่อ"กฎ"วัตถุกำหนดจิต อยู่ในระยะที่ 2 แล้ว)

แล้วนำเอาความรู้ส่วนที่เป็นวิทยาศาสตร์ จากทั้งสองค่ายนี้มาอบรมบ่มเพาะเด็กและเยาวชนรุ่นหลัง ให้มีระบบวิธีคิดที่เป็นวิทยาศาสตร์ ..แนวทางนี้น่าจะเป็นแนวทางสันติ แนวทางหนึ่งในการหยุดยั้งสงครามเย็น ระหว่างค่ายโลกเสรีฯ และค่ายสังคมนิยม 

...รวมทั้ง เป็นการสร้างสังคมประชาธิปไตยที่แท้จริง...

กล่าวสำหรับประเทศไทย ภาระหน้าที่ในการสร้างศาสตร์ต่างๆ ทางสังคมวิทยาให้เป็นวิทยาศาสตร์เช่นนี้ ตกเป็นภาระหน้าที่ ของนักวิชาการไทยทุกๆ คนที่มีจุดยืนเพื่อประชาชน และประชาธิปไตย