ประชาไท - 24 ม.ค.50   รายงานข่าวแจ้งว่า นพ.มงคล ณ สงขลา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า ในวันที่ 29 ม.ค.นี้ กระทรวงสาธารณสุขเตรียมจะประกาศบังคับใช้สิทธิยาที่ติดสิทธิบัตร 2 ชนิด  คือ ยาละลายลิ่มเลือดเพื่อรักษาโรคหัวใจของบริษัทแอแวนติสต์ มีชื่อทางการค้าว่า plavix (ชื่อสามัญ Clobedogel)  อีกตัวหนึ่งคือ ยาต้านไวรัสสูตรสำรองของบริษัทแอบบอท มีชื่อทางการค้าว่า kaletra (ชื่อสามัญ Lopinavir/Ritonavir)

ทั้งนี้ การบังคับใช้สิทธิ หรือ  Compulsory License  (CL) เป็นมาตรการหนึ่งในกฎหมายสิทธิบัตรที่เกิดขึ้นตามความตกลงว่าด้วยทรัพย์สินทางปัญญา (Trade-related Aspects of Intellectual Property - TRIPS) ขององค์การการค้าโลก ถือเป็นเครื่องมือของรัฐที่จะถ่วงดุลระหว่างเจ้าของสิทธิบัตรกับประชาชนผู้บริโภค โดยรัฐมีสิทธิจะไปนำของที่มีความจำเป็นยิ่งต่อชีวิต เช่นยาที่ติดสิทธิบัตรมาผลิตเองและขายในราคาถูกหรือให้ฟรีแก่ประชาชน หากยังผลิตไม่ได้ก็สามารถให้ประเทศอื่นที่มีความสามารถผลิตแทนได้ โดยรัฐต้องจ่ายค่าตอบแทนที่เหมาะสมให้บริษัทเจ้าของสิทธิบัตรด้วยเช่นกัน

นอกจากนี้ทางกระทรวงสาธารณสุขก็เพิ่งประกาศใช้มาตรการบังคับใช้สิทธิเป็นครั้งแรกไปเมื่อเดือนพฤศจิกายนปีที่แล้วในการผลิตยาต้านไวรัส เอฟาไวเร้นซ์ (efavirenz)

รายงานข่าวระบุข้อมูลเพิ่มเติมว่า  ยาละลายลิ่มหัวใจดังกล่าวปกติแล้วสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ซื้อจากบริษัทเม็ดละ 73 บาท แต่หากใช้มาตรการบังคับใช้สิทธินำเข้าจากอินเดียราคาจะลงไปอยู่ที่ 6-12 บาทต่อเม็ด

ขณะที่ยาต้านไวรัสคาเร็ทตรา (kaletra) นั้น ราคาขายปกติอยู่ที่ 11,580 บาท/คน/เดือน เมื่อประเทศไทยเริ่มใช้มาตรการบังคับใช้สิทธิอย่างจริงจัง บริษัทก็ติดต่อลดราคาลงเหลือ 5,900 บาท/คน/เดือน อย่างไรก็ตาม หากใช้มาตรการนี้นำเข้าจากอินเดียราคาจะอยู่ที่ประมาณ 4,000/คน/เดือน

อ่านข่าวประกอบ

หมอไร้พรมแดนกร้าว สหรัฐอย่าขวางรัฐบาลขิงแก่ใช้มาตรการผลิตยาถูกให้ผู้ติดเชื้อ