เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม ที่ผ่านมา ที่ห้องประชุมทองกวาว UNISERV มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มีการจัดเวทีสาธารณะ "คนฮักเจียงใหม่" และการสัมมนา "สัตว์ป่ากับเชียงใหม่ไนท์ซาฟารี" เนื่องในวันคุ้มครองสัตว์ป่าแห่งชาติ โดยมีนักวิชาการที่ทำงานด้านสิ่งแวดล้อมและสัตว์ป่าหลายองค์กรเข้าร่วมสัมมนา

 

สุรพล ดวงแข

เลขาธิการมูลนิธิคุ้มครองสัตว์ป่าและพรรณพืชฯ

จากที่เป็นข่าวในประเทศเคนยา และได้มีโอกาสสัมภาษณ์กับนักข่าว รวมทั้งได้พบกับ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ที่เดินทางไปประเทศเคนยาแล้วกลับมาบอกว่า ไม่มีอะไรที่เป็นเรื่องใหญ่โต เราอยู่ประเทศไทย เราจะรับรู้ข่าวได้จากเฉพาะหนังสือพิมพ์ หรือหนังสือพิมพ์บางฉบับก็ไม่ลงข่าวเลย ดูแล้วน่าอดสู และทีวีบางช่อง เห็นเฉพาะความเคลื่อนไหวและข้อโต้แย้งที่ออกมาเต็มๆ มากกว่าข้อห่วงใย

 

ตรงนี้ เป็นเรื่องของผลประโยชน์หรืออื่นๆ ยังไม่ชัดเจน ตั้งแต่ผู้บริหารสูงสุด จนถึงเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการ จนถึงขนาดเกิดการชกต่อยกัน ประเด็นเหล่านี้ เป็นเรื่องของคนไทย เชียงใหม่ ที่จะต้องไปคิดดูว่าจะทำอย่างไรในเรื่องเหล่านี้ และดังไปทั่วโลก ต่อการเปิดร้านอาหารสัตว์ป่าว่า คนไทยคิดอย่างนี้ได้หรือ

 

คิดว่า เรื่องเหล่านี้ ยากจะที่จะสื่อสารต่อสังคมได้เข้าใจได้ง่าย และรู้สึกหนักใจว่า หากคนไทยถูกหลอกไปเรื่อยๆ หรือเปิดให้คนเข้าไปดูของแปลก เช่น งูเห่า พังพอน หรือเปิดที่ไหนก็ตาม ตรงนี้เป็นบาดแผลที่ใหญ่ และเป็นบาดเหวอะหวะ หรือการเอาหนังจระเข้เข้ามา พร้อมกับการนำสัตว์มาทำเป็นเครื่องหนัง ออกไปต่างประเทศ รวมไปถึงข้อบกพร่อง ช่องโหว่ในการค้าสัตว์ป่า

 

วีรวัฒน์ ธีรประศาสตร์

ประธานมูลนิธิฟื้นฟูชีวิตและธรรมชาติ

นักพฤษศาสตร์ยืนยันว่า ดอยสุเทพเป็นดอยสวรรค์ เนื่องจากพบชนิดพันธุ์พืชมากกว่า 200 ชนิด และ 100 ชนิดพบครั้งแรกที่นี่เป็นแห่งเดียวในโลก ทำให้พื้นที่ดังกล่าว ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติและนอกจากนั้น ยังมีการบันทึกไว้มาก ในเรื่องดินแดนศักดิ์สิทธิ์ ความเคารพบูชา ทำให้มีความโดดเด่นมากและเป็นอุทยานฯ แห่งเดียวที่อยู่ใกล้เขตเมือง ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ดีกว่าไนท์ซาฟารี ที่ไม่รู้ว่าทำไมถึงเอาสิ่งแปลกปลอมเข้ามา

 

หลักการสากล คือให้รักษาสภาพเดิมเอาไว้ ไม่ว่าความอุดสมบูรณ์ของธรรมชาติที่จะต้องรักษาไว้ให้ได้ และนำมาสถานที่ท่องเที่ยว แหล่งศึกษาวิจัย จึงมีบางท่านพยายามบิดเบือนหลักการสากล เช่นทำได้ทั้งสามอย่าง อย่างข้อแรก สมมติว่า มีการท่องเที่ยว นั่นหมายความว่า คุณกำลังทำลายหลักการข้อที่ 1 ผิดหลักการ หรือทำลายข้ออื่นๆ ก็ผิดหลักการ

 

เชียงใหม่ไนท์ซาฟารี ไม่ได้รักษาสภาพดั้งเดิม แต่ทำลายสภาพดั้งเดิม จึงเป็นสิ่งที่เป็นหัวใจสำคัญในการปกป้องทรัพยากรฯ และจะต้องไม่เอาพันธุ์สัตว์เข้ามา พืชและสัตว์อาจจะต้องฟื้นฟูกลับมา จะต้องทำให้ได้ ในฐานะคนทำงานด้านนี้ จึงรู้ว่าวิชาการกำลังวิบัติ หากจะใช้หลักการสากลแล้ว ต้องเอาสิ่งที่ดีงามมาใช้กับผู้ใหญ่บ้านเมืองที่ไม่ยึดหลักการ และในกรณีไนท์ซาฟารีไม่มีการศึกษาหรือทำอะไร จู่ๆ ก็เข้ามาทำ ในขณะที่ชาวบ้านไม่ได้รับความเป็นธรรม

                       

โซไรดา ชาวาลา

มูลนิธิเพื่อนช้าง

ช้าง 300 เชือกที่อ้างนั้น ตามความจริงแล้วมีการซื้อช้างไว้แล้ว เป็นช้างในกลุ่มธุรกิจเดียวกัน ซึ่งมีปางช้างแห่งหนึ่งในกรุงเทพฯ เป็นตัวนำ และเกี่ยวข้องกับกระบวนการทำลายประเทศชาติ มีการกล่าวถึง และเผยแพร่ไปทั่วโลก ต่อการส่งช้างไปออสเตรเลีย ญี่ปุ่น โครงการช้างเกิดขึ้น เพื่อกู้หน้ากรณีเชียงใหม่ไนท์ซาฟารีนั้นไม่เป็นผล หากเชียงใหม่ไนท์ฟารีไม่เป็นผลแล้ว ก็มีช้างไว้ให้ดู แต่คำถามมีอยู่ว่า คนที่อยู่นั้นจะดูแลกันอย่างไร ซึ่งการดูแลปัจจุบันก็ลำบากอยู่แล้ว ตามกฎหมายแล้ว ช้างที่เป็นของกลาง ให้นำมารักษาไว้

 

กรณีงานพืชสวนโลก ตอนแรกจะจัดขึ้นที่ประเทศจีน แต่ทำไมถึงย้ายมายังเชียงใหม่ เกี่ยวข้องกับการเปิดการค้าเสรีหรือไม่ กระบวนการพืชสวนโลก จึงมาจัดเชียงใหม่ในปี 2549 ซึ่งการส่งช้างนั้น เราคิดว่า ไม่อยากเห็นช้างไปอยู่ที่ไหน มูลนิธิฯต่างๆ พยายามเข้าไปช่วยเหลือสัตว์ที่อยู่ในประเทศไทย แต่ทำไมเราเอาสัตว์ต่างถิ่น ทั้งโคล่า จิงโจ้ เอามาไว้ในประเทศเพื่อให้คนไทยดู ปัจจุบันมีสารคดีให้ดูอยู่แล้ว เช่น อุรังอุตังที่มาจากเอกชนมาจากไหน แม้ว่า มูลนิธิฯ ไม่ได้นำเสนอผ่านสื่อมากนัก แต่ก็ประสานงานกับทางองค์กรในอาฟริกา ปัจจุบันช้างเหลือ 8 เชือก ที่รับจะไป แต่จะดูแลอย่างไร

 

 

แมรี่แอน วิลเลี่ยมแชร์

ชุมนุมบ้านรักสัตว์

ตนดำเนินงานช่วยเหลือสัตว์มากว่า 30 ปีที่ผ่านมา ตั้งแต่เข้ามาช่วยกิจการสวนสัตว์เชียงใหม่นั้น พบว่า มีปัญหาความยุ่งยากในเรื่องการปฏิบัติต่อสัตว์ รวมไปถึงการปฏิบัติอย่างไม่ถูกต้องต่อสัตว์ต่างๆ เหล่านั้น รวมไปถึงการค้าสัตว์ป่า รวมไปถึงสัตว์ที่เกิดขึ้นมาจากสวนสัตว์ พบว่าประมาณร้อยละ 20 จะอยู่รอดได้ สิ่งที่ทำมาจนถึงปัจจุบัน พบว่า สถานภาพสัตว์ป่า ทั้งสัตว์บ้านและป่านั้นอยู่ระหว่างที่เลวร้ายอย่างยิ่ง

 

การเข้ามาช่วยเหลือเรื่องสัตว์ต่างๆ นั้น เบื้องต้นรู้สึกหมดหวัง ไม่ว่าในเรื่องของการบริโภคเนื้อสัตว์ ซึ่งเป็นเรื่องท่าทีทัศนคติต่อสัตว์ป่าเหล่านั้น และไม่รู้จะมีความหวังอะไรมากกว่าคนรุ่นใหม่ หรือสังคมลุกขึ้นมาต่อสู้เรื่องเหล่านี้ การทำลายสัตว์ป่า เป็นการทำลายระบบนิเวศวิทยา สิ่งแวดล้อม และทำลายสิ่งต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์มาตลอด และธรรมชาติกลับคืนมาสู่มนุษย์อย่างโหดร้าย หรือเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นมานั้น เป็นผลพวงที่มนุษย์ก่อขึ้น การอยู่ร่วมกันนั้นถูกมองข้ามไป ไม่ว่าจะเป็นชนชาติไหน สัตว์ หรือสิ่งมีชีวิต ความเป็นอยู่ต่างๆ

 

ในขณะนี้ตนได้ทำกิจกรรมต่างๆ อยู่ในหมู่บ้านเล็กๆ อ.แม่ริม และดูแลสัตว์ต่างๆ และต้องการความร่วมมือ การเอื้อเฟื้อ และเกิดความเข้าใจร่วมกันในการทำเรื่องดังกล่าว

           

ประเทศไทย เป็นเมืองพุทธ คำสอนทางพุทธ การเกื้อกูลความมีชีวิตอยู่ร่วมกัน ในทางตรงกันข้ามกลับมีการทำลายสัตว์ด้วยวิธีการต่างๆนานา และปะปนกันไประหว่างความเมตตากับความโหดร้าย และนับเป็นโอกาสดีที่ผู้เข้าร่วมประชุมในวันนี้ ว่าในที่สุด เราจะเป็นฝ่ายทำร้ายหรืออยู่ร่วมกันอย่างสันติ

 

ฉะนั้นการทำลายสัตว์อื่น หรือสิ่งอื่น เราก็ไม่ควรจะเห็นด้วย เราไม่ได้อยู่คนเดียวในโลก แต่มีอยู่หลายส่วนให้การสนับสนุนอยู่ โดยไม่ได้อยู่คนเดียว

 

อาจจะช้าที่จะเข้าไปต่อต้าน โครงการเชียงใหม่ไนท์ซาฟารีหรือสวนสัตว์ต่างๆ แต่อาจจะเข้าไปในเมืองเพื่ออธิบายว่า จะเข้าไปปฏิบัติต่อสัตว์เหล่านั้นอย่างไร สิ่งเหล่านี้จะมีวิธีการที่จะอยู่ร่วมกันได้อย่างไร หรือแม้กระทั่งเมื่อเดินผ่านสัตว์ต่างๆ ที่อยู่ข้างถนนเนื่องจากสัตว์เหล่านี้มีบุคลิกของตนเองอยู่ ไม่ควรจะที่มองข้ามไป

 

นพ.รังสฤษฎ์ กาญจนะวณิชย์

ประธานชมรมอนุรักษ์นกและธรรมชาติล้านนา

แผนที่ประเทศไทยจากภาพถ่ายดาวเทียม 10 ปีทีผ่านมา เราจะเห็นว่า ป่าของเราอยู่ตรงไหนบ้าง ทุกวันนี้ปัญหาหนักขึ้นเรื่อยๆ มหาตมะคานธีบอกว่า แท้จริงแล้วทรัพยากรในโลกมีเพียงพอ แต่ไม่เพียงพอสำหรับความโลภของมนุษย์

 

นักวิทยาศาสตร์ที่ค้นพบโรคเอดส์ บอกว่าพบเชื้อเอชไอวีอยู่ในลิง เนื่องจากคนทางแอฟริกากินเนื้อลิง จึงติดเอดส์มาจากลิง และมาสู่มนุษย์ในที่สุด หรือโรคซาร์ส ที่พบกันก็เริ่มต้นจากการกินชะมด

 

การเอาสัตว์ป่ามาประดับประดาและสร้างความต้องการ เช่นการเอาสัตว์มาแสดงในงานแต่งงาน การนำเอาสัตว์ป่ามาขังกรงแล้วเลี้ยงดูอย่างดี หากเป็นคนขังถามว่า คุณอยากจะอยู่ในกรงหรือไม่ หรือนก ที่อาจจะร้องแข่งขัน ซึ่งในอดีตบริเวณมหาวิทยาลัยเชียงใหม่มีอยู่มาก แต่ปัจจุบันเริ่มหายไป เนื่องจากคนเอามาแข่งขันกันมากขึ้น ฉะนั้น การรักสัตว์ น่าจะให้เขาอยู่ที่บ้าน ไม่ควรกักขังไว้ในกรง และเราควรปล่อยให้เขามีอิสรภาพ

           

จากกรณีไนท์ซาฟารี เราเห็นอีเห็นอยู่กับต้นกระบองเพชร นำเอาอีเห็นมาใส่ไว้บริเวณที่เป็นทะเลทราย นำอีเห็นมาอยู่ในห้องติดแอร์มิดชิด ซึ่งไม่เข้าใจว่ากำลังทำอะไรกันอยู่

                                               

พระมหาบุญช่วย สิรินธโร

สถาบันโพธิยาลัย วัดสวนดอก จ.เชียงใหม่

 

กรณีเรื่องไนท์ซาฟารีนั้น มีการพูดคุยกันมาก หากผู้บริหารประเทศใจกว้างที่จะรับฟังความคิดเห็น เรื่องคงไม่เป็นอย่างนี้

 

มุมมองเรื่องสัตว์ในพุทธศาสนา เมื่อก่อนศาสนาพราหมณ์เอาสัตว์มาเพื่อทำการบูชายัญ เมื่อพุทธศาสนาเกิดขึ้นมาก็มีการยกเลิกตามหลักการที่พระพุทธเจ้าวางไว้ระหว่างคนกับสัตว์ ในพระพุทธศาสนาสอนเรื่องสรรพสัตว์ทั้งหลายสอนเรื่องการเกิด แก่ เจ็บ ตาย แม้แต่พระพุทธเจ้า ที่บำเพ็ญมาไม่รู้กี่ชาติ อย่างที่หลายคนพูดว่า สัตว์เหล่านี้อาจจะเป็นญาติเราแต่ปางก่อน ดังนั้น เรื่องนี้เราควรจะตระหนักว่า เราจะมีท่าทีอย่างไร เราจะยังอยู่ให้ถูกกล่าวหาว่าส่งเสริมการค้า หรือส่งเสริมอะไรต่อไป ฉะนั้น เรื่องนี้เป็นเรื่องสำคัญ

 

เมืองเชียงใหม่เป็นเมืองวัฒนธรรมและธรรมชาติ และความเป็นเมืองมีหลายอย่าง อาจจะหยิบมาพูดคุย พัฒนา ทั้งนี้ก็เพื่อคนในเมืองจะได้มีสุขภาพหรืออื่นๆ ดีขึ้น คนท่องเที่ยวก็ท่องเที่ยว แต่ทำให้เกิดความสุข  เมื่อพูดถึงธรรมชาติ มีทั้งแม่น้ำ ป่าไม้ ขณะนี้ เชียงใหม่มีการพัฒนาเมืองแบบไม่ค่อยมีส่วนร่วมว่า จะพัฒนาเมืองไปแบบใด     

 

ชัยพันธุ์ ประภาสะวัติ

ตัวแทนภาคีคนฮักเจียงใหม่ ผอ.สถาบันเพื่อสิทธิชุมชน

จากเอกสาร ที่เคยยื่นถึงนายกรัฐมนตรี เมื่อปี 2545 และในปี 2546 นายอานันท์ ปันยารชุน ซึ่งขณะนั้นเป็นประธานสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ได้ทำหนังสือถึงรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) โดยระบุว่าโครงการจัดตั้งสวนสัตว์กลางคืนจังหวัดเชียงใหม่ อยู่ในขั้นทำการศึกษาและยังมิได้เปิดให้ประชาชนได้รับรู้ข้อมูลข่าวสาร หรือการมีส่วนร่วมรับฟังความคิดเห็น เพราะฉะนั้น จึงขอให้คณะกรรมการที่รับผิดชอบเรื่องนี้ ดำเนินการให้ภาคประชาชนมีส่วนร่วมในการดำเนินโครงการตั้งแต่ขั้นแนวคิดโครงการ การศึกษาความเหมาะสมของโครงการ การดำเนินโครงการ และการประเมินผลโครงการ

 

แต่ก็ไม่มีทำการศึกษาผลกระทบใดๆ เลย และพอมาถึงวันนี้จึงเกิดปัญหา เช่น น้ำท่วม เพราะว่าเชียงใหม่ไนท์ซาฟารี เป็นโครงการขนาดใหญ่ และเป็นแหล่งต้นน้ำที่ไหลมาจากดอยสุเทพ ทะลักไหลไปรวมกับชลประทาน และเกิดน้ำท่วมบริเวณบ้านถวาย เมื่อถามคนเฒ่าคนแก่ บอกว่าในอดีตไม่เคยท่วม ซึ่งจะเห็นว่า การไม่ทำการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม ผลกระทบทางสังคม จึงเกิดเรื่องราวเหล่านี้ขึ้นมา

 

ทาง อบต.แม่เหียะ บอกว่า โครงการนี้ดี ไม่เคยมีผลกระทบใดๆ ต่อสิ่งแวดล้อม หรือจะทำให้เชียงใหม่มีรายได้เพิ่มขึ้น บอกว่า จะเป็นนครแห่งชีวิตและความมั่งคั่ง โดยทำหนังสือจากนายก อบต.แม่เหียะ เพื่อขอคัดค้านการยกฟ้องระงับการเปิดโครงการไนท์ฯ ทั้งต่อนายปลอดประสพ และจังหวัดเชียงใหม่ หรือการขึ้นป้ายด่า บอกว่า เอ็นจีโอ ห้ามเข้าพื้นที่ หากเป็นเช่นนี้ จะต้องไล่โครงการหลวงออกมาด้วย เนื่องจากมูลนิธิชัยพัฒนา เป็นพระราชดำรัสของในหลวงฯ

 

ดังนั้น การทำทั้งหมด ไม่ได้คิดว่าเพื่อใครหรืออะไร แต่สิ่งที่โต้ตอบนั้น ก็เพื่ออยากจะบอกว่า ไม่ว่าจะเกิดโรคระบาด เช่น จากประเทศเคนยา ที่มีเชื้อโรคระบาดอยู่มาก หากเอาสัตว์เหล่านั้นมาแล้วจะเกิดอะไรขึ้นบ้างในพื้นที่ อยากจะให้คนหนองคายมาฟังเรื่องราวเหล่านี้บ้าง มากกว่าฟังอีกฝ่ายหนึ่ง หากมหานครล้านนา อยากจะวินาศแล้วก็จะไม่พูดสักคำ เมื่อรู้ก็ไปบอกพี่น้อง เพื่อให้เกิดการรับรู้ เพื่อรู้ว่า วันนี้ไม่ควรเอาสัตว์ไปไว้ตรงนั้น วันนี้มีอยู่แค่นี้ แต่ไม่ควรจะเอาอีก เช่น โครงการอุทยานช้าง ซึ่งช้างเป็นสัตว์ที่อิสระ แล้วจะอยู่อย่างไร

 

วันนี้ บ้านนี้เมืองนี้กำลังวิปริต เรากำลังจะเดินผิดทาง จากที่อยู่เชียงใหม่มา 20 ปี อยู่มานาน และรู้เรื่องเชียงใหม่มากกว่านายกฯ แล้ววันนี้ มีหรือไม่ที่เป็นลูกหลานจะลุกขึ้นมาต่อสู้ร่วมกัน หรือไล่กลุ่มคนที่ไม่เคยคิดเอาใจคนเชียงใหม่ เอาแต่ใจนักการเมือง

 

วันนี้เชียงใหม่ไนท์ซาฟารี จำเป็นพูดถึงโครงสร้างทั้งหมด และอีกประเด็นหนึ่ง ที่ได้ไปออกอากาศครั้งแรก มีการพูดไว้ว่า "คุณดูถูก" และบอกว่า ยินดีจะคืนมรดกทั้งหมด หากว่าไม่สามารถทำได้ หรือเกิดความล้มเหลวในกิจการนั้นๆ โดยการยกร่างหนังสือลงนามสัญญาประชาคมขึ้นมาเพื่อดูว่า สิ่งที่คุณปลอดฯพูดนั้นจะทำจริงหรือเป็นลูกผู้ชายหรือไม่

 

วันนี้ มหานครแห่งความมั่งคั่งทำแต่เงิน แม้ว่า วันนี้จะเจ็บเล็กน้อยก็ยังคงจะสู้ต่อไป ถูกขู่ หรือมีเลือดไหลออกมา สิ่งที่เกิดขึ้นในทีวี ได้ทำให้หลายองค์กรภาคประชาชนทั่วประเทศ ทุกจังหวัด กำลังเตรียมยื่นหนังสือให้รัฐบาลพิจารณานายปลอดประสพ สุรัสวดี เพื่อขอให้ปลดออกจากทุกตำแหน่ง

 

กลับหน้าแรกประชาไท