หากสมมติข่าวเรื่องมะละกอจีเอ็มโอที่เรารับทราบกันอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน (ไม่เว้นแม้กระทั่งข่าวใน "ประชาไท" เองก็เถอะ) เป็นละครสักเรื่องหนึ่ง เราคงจะพบว่ามีตัวละครเด่นๆ อยู่ไม่กี่ตัวที่มีโอกาสได้เข้ามาโลดแล่นบนหน้าข่าว ซึ่งถ้ายกตัวอย่างง่ายๆ ก็เช่นบรรดาองค์กรประชาชน นักวิชาการเกษตร เจ้าหน้าที่รัฐ อะไรประมาณนี้

แต่คราวนี้ "ประชาไท" จะขอยกหน้าจอคอมพิวเตอร์ให้กับตัวละครที่ไม่ได้ถูกกล่าวถึงในข่าว แต่ก็เป็นตัวละครที่ได้รับผลกระทบโดยตรงจากปัญหามะละกอจีเอ็มโอ

ตัวละครที่ว่าก็คือพ่อค้า-แม่ค้าส้มตำและผลไม้รถเข็นนั่นเอง

โดยจะพาไปฟังเสียงจากพ่อค้า-แม่ค้าส้มตำและผลไม้รถเข็นในหลายพื้นที่ ในฐานะที่เธอและเขาเหล่านั้นเป็นผู้ที่อยู่ใกล้ชิด และน่าจะได้รับผลกระทบมากที่สุดกลุ่มหนึ่ง หากมีปัญหาเกิดขึ้นกับมะละกอ-วัตถุดิบสำคัญในร้านของพวกเขาและเธอ

ซึ่งแม้เสียงเหล่านี้อาจจะไม่อัดแน่นไปด้วยข้อมูลทางวิชาการ แต่ถ้าหากฟังเสียงพวกเขาและเธอสักนิด ก็คงพอทำให้เราได้เห็นว่าแม่ค้าและลูกค้าอย่างเราๆ คิดอย่างไรกับเรื่องนี้บ้าง...

"พี่ไม่รู้หรอก ว่าจีเอ็มโอคืออะไร มะละกอที่มีอยู่ก็เหมือนๆ กัน" คือคำแรกที่ได้ยินจากปากของ น้อย จันทร์ดี แม่ค้าส้มตำวัย 35 ปี เจ้าของร้านส้มตำริมถนน ใกล้ทางแยกแอร์พอร์ต อ. เมือง จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อถามว่ารู้จักมะละกอจีเอ็มโอหรือไม่

เมื่ออธิบายให้เธอเข้าใจว่ามะละกอจีเอ็มโอเป็นอย่างไร เธอบอกว่ามะละกอที่ได้รับมาจากตลาดก็เหมือนๆ กันไปหมด ไม่รู้ว่าอันไหนเป็นหรือไม่เป็นจีเอ็มโอ หากมันเป็นอันตราย ก็เป็นเรื่องยากที่ลูกค้าจะเข้าใจว่าไม่มีเจตนาที่จะเอามะละกอจีเอ็มโอให้เขากิน

สำหรับผลกระทบด้านยอดขายที่เกิดขึ้นหลังข่าวเรื่องจีเอ็มโอนั้น เธอตอบสั้นๆ ว่า "ไม่มีผล เพราะลูกค้าที่เคยมาซื้อ ก็ยังมากินกันอยู่"

ยุพา จันดวง แม่ค้าส้มตำวัย 38 ปี จากร้านส้มตำภายในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าวว่า "เคยได้ยินลูกค้าคุยเรื่องจีเอ็มโอบ้างเหมือนกัน แต่ก็ไม่รู้ว่ามันคืออะไร"

แต่ยุพาก็ได้ให้ข้อสังเกตว่าราคามะละกอตอนนี้ตกลงจากช่วง 2 เดือนก่อนมาก เพราะจากกิโลละ 12 บาทในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงสิงหาคม แต่ตอนนี้ราคาเหลือแค่กิโลละ 4-5 บาท เท่านั้น

ในด้านยอดขายโดยปกติ ยุพาบอกว่าเธอใช้มะละกอโดยเฉลี่ยวันละไม่ต่ำกว่า 10 กิโล หรืออย่างน้อยที่สุดก็ไม่ต่ำกว่า 5-6 กิโล ในช่วงที่มีข่าวจีเอ็มโอนั้น เธอกล่าวว่าก็ยังขายได้ดีเหมือนเดิม

"ข่าวจีเอ็มโอที่ว่า ไม่ได้กระทบยอดขายเลย บางทีอาจารย์ในม. (ม.เกษตรศาสตร์) มาซื้อก็แซวว่าใช้พันธุ์ใหม่หรือเปล่า ก็ไม่รู้ว่ามันพันธุ์อะไร แต่ใช้พันธุ์เดิมตลอดเพราะเขามาส่งให้ และไม่คิดว่ามันจะกระทบอะไร เพราะก็ยังขายดีทุกวัน"

สำหรับ นางธนวรรณ นาสำแดง หรือป้าอิน เจ้าของร้านส้มตำป้าอิน ละแวกท่าน้ำศิริราช แล้ว เธอไม่ทราบเรื่องมะละกอจีเอ็มโอเลย เมื่อถามถึงยอดขายส้มตำในช่วงอาทิตย์ที่ผ่านมา เธอตอบว่ายอดขายยังคงเป็นปกติ ซึ่งเมื่อสำรวจปริมาณลูกค้าในร้านป้าอินและร้านส้มตำในละแวกใกล้เคียงก็พบว่าจำนวนลูกค้าในร้านก็ยังคงอยู่ในเกณฑ์ปกติเช่นเดิม

ส่วนที่มาของมะละกอที่ทางร้านใช้นั้น ป้าอินบอกว่ามาจากจังหวัดกาญจนบุรี

ด้านแม่ค้าส้มตำชาวขอนแก่นแท้ๆ อย่าง "เจ๊ลิ" เจ้าของร้านบ้านส้มตำ หมู่บ้านชลนิเวศ ย่านประชานิเวศ 1 บอกว่า "รู้เรื่องมะละกอจีเอ็มโอจากข่าว แต่ไม่ได้รู้สึกอะไรมากนัก เพราะว่าเหตุการณ์ไม่ได้เกิดในกรุงเทพฯ ส่วนลูกค้าก็ไม่ได้ถามเรื่องนี้ แม้กระทั่งญาติพี่น้องของเจ๊ที่ขอนแก่นก็ไม่ได้ว่าอะไร ที่เห็นก็มีแต่พวกที่ออกมาเคลื่อนไหวเท่านั้นแหละ"

เมื่อถามเจ๊ลิถึงแหล่งที่มาของมะละกอในร้าน ซึ่งเป็นพันธุ์แขกดำ พันธุ์เดียวกันกับมะละกอท่าพระขอนแก่นอันลือลั่น ก็ได้คำตอบว่า มาจาก อ. ดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี โดยซื้อผ่านตลาดสี่มุมเมือง ย่านรังสิต

อาชีพขายผลไม้รถเข็นเป็นอีกอาชีพหนึ่งที่น่าจะได้รับผลกระทบจากปัญหามะละกอจีเอ็มโอ ซึ่งจากการสำรวจตามรถเข็นขายผลไม้จะพบว่าแทบไม่มีมะละกอขายอยู่เลย ในห้วงแรกจึงสันนิษฐานว่าน่าจะมาจากพิษจีเอ็มโอ แต่เมื่อสอบถามกับ พ่อค้าผลไม้รถเข็นรายหนึ่งในละแวกเชิงสะพานพระปิ่นเกล้า ฝั่งวัดดุสิตาราม กลับกลายเป็นว่า "มะละกอสุกขาดตลาดตั้งแต่ก่อนช่วงมีข่าวจีเอ็มโอ เลยไม่มีปัญหาเรื่องมะละกอขายไม่ได้ เพราะมันไม่มีขายอยู่แล้ว"

แต่ถึงกระนั้นพ่อค้าผลไม้รถเข็นรายเดิมก็มีข้อสังเกตอย่างหนี่งที่น่าสนใจ

"แม้ว่ามะละกอจะขาดตลาด แต่ถ้าเป็นช่วงก่อนๆ ก็มักจะมีลูกค้าขาประจำมาถามหามะละกอบ้าง แต่พอมีเรื่องขึ้นมา ก็ไม่ค่อยมีใครถามหาสักเท่าไหร่ บางคนก็บอกว่าช่วงนี้คงไม่กินมะละกอเพราะกลัว ซึ่งถ้ายังเป็นข่าวอยู่ก็คงจะไม่นำมาขาย"

---------------------------------------------------------------------------------

มะละกอจีเอ็มโอน่าจะเป็นประเด็นทางสังคมไปอีกนาน แม้ว่าผู้ประกอบการรายย่อยและผู้บริโภคยังสนใจว่า "จานนี้ตำไทยหรือตำปู" มากกว่า "ใช้มะละกอจีเอ็มโอหรือเปล่าเนี่ย" ก็ตาม

ภาณุวัฒน์ อภิวัฒนชัย
ประชาไทรายงาน