ประชาไท - 26 ก.ค. 49     นายจรัล ดิษฐาอภิชัย คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กล่าวถึง กรณีที่ศาลอาญาตัดสินจำคุกคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ทั้ง 3 คน เป็นเวลา 4 ปีโดยไม่รอลงอาญา รวมทั้งตัดสิทธิการเลือกตั้งเป็นเวลา 10 ปี และไม่อนุญาตให้ประกันตัวว่า เป็นเรื่องที่น่าเศร้า ถือว่าเป็นโศกนาฏกรรมทางการเมือง เพราะ กกต.ทั้งสามคนไม่ได้เป็นต้นเหตุของวิกฤตการณ์ แต่เป็นกลางเหตุหรือปลายเหตุ ถือว่าเขาเป็นเหยื่อในโศกนาฏกรรม

อย่างไรก็ตาม นายจรัลยืนยันว่า เคารพคำพิพากษาตัดสินของศาลอาญาทุกกรณี แต่ที่รู้สึกและคิดค่อนข้างมาก รวมทั้งเชื่อว่าคนจำนวนไม่น้อยก็คิดเช่นกันคือ เรื่องการที่ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ไม่ให้ประกันตัว อันเป็นเหตุให้ กกต.ทั้งสามต้องไปติดคุก แต่เรื่องดังกล่าวถือว่าเป็นดุลพินิจของศาล

แต่ถ้าพูดจากฐานะที่เป็นคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ โดยมองจากมุมสิทธิมนุษยชนแล้ว การขอประกันตัวเป็นสิทธิบุคคลในกระบวนการยุติธรรม และเป็นสิทธิตามรัฐธรรมนูญมาตรา 239

สิทธิมนุษยชนก็คือ มนุษย์เราเมื่อถูกจับกุมคุมขังเป็นผู้ต้องหา หรือถูกฟ้องเป็นจำเลย ก็ถือว่าเป็นมนุษย์ การคุมขังคือการจำกัดเสรีภาพ มีผลต่อเรื่องชื่อเสียง ศักดิ์ศรี และมีผลถึงสิทธิอื่นๆ เช่น สิทธิในการประกอบอาชีพ ดังนั้นในมุมสิทธิมนุษยชน กกต.จึงมีสิทธิขอประกันตัว

ส่วนสิทธิทางกฎหมาย การประกันตัวจะทำให้สามารถออกไปอยู่ข้างนอกเพื่อแสวงหาพยานหรือหลักฐานไปสู้คดีกันได้ง่ายขึ้น เพราะถ้าผู้อื่นทำแทน อาจจะทำได้ไม่เท่ากับตัวเองเป็นผู้กระทำเอง ทำให้ระบบยุติธรรมส่วนใหญ่ในประเทศต่างๆ มักให้ประกันตัว ส่วนน้อยจะเป็นเรื่องยกเว้น

นายจรัล กล่าวถึงการยกเว้นไม่ให้ประกันตัวว่า ทำได้ ในกรณีเชื่อได้ว่าผู้ต้องหาหรือจำเลยจะหนี ประการต่อมาคือจะไปยุ่งเหยิงกับพยาน ส่วนอีกประการเป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่ไม่ได้บัญญัติไว้ในกฎหมาย แต่คาดว่าถ้าออกไปแล้วจะกระทำความผิดซ้ำ หรือเพื่อหยุดยั้งไม่ให้กระทำความผิดซ้ำ

การไม่ให้ กกต.ประกันตัวเมื่อวันที่ 25 ก.ค. เหตุผลคือศาลคาดคะเนและเชื่อว่า กกต.ที่ได้ประกันตัวจะไปทำหน้าที่ต่ออาจจะกระทบกระเทือนความสงบเรียบร้อยของประเทศ

"ผมคิดว่าเมื่อขอสิทธิในการประกันแล้ว ดูสภาพแวดล้อมแล้ว น่าจะได้ประกันตัว แต่คาดว่าน่าจะได้ประกันตัววันนี้" นายจรัลกล่าว

นอกจากนี้ยังกล่าวอีกว่า ในแต่ละปี คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติและนักสิทธิมนุษยชนพยายามคุ้มครองสิทธิประกันตัวของประชาชนที่ถูกจับกุมคุมขังมาตลอด เช่น ชาวบ้านกรณีบุกรุกที่ดินจังหวัดลำพูน เป็นต้น ในกรณี กกต.ก็มีการสอบถามมายังคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติมากว่า ทำไมเงียบ ก็ตอบว่าเรื่องเกิดเมื่อวาน จะทำอะไรได้ สิ่งที่ทำได้ก็คือ ออกความคิดเห็นภายใต้การเคารพในดุลพินิจของศาลเท่านั้น ซึ่งคดีนี้เป็นคดีการเมือง เพราะฉะนั้น จึงมีเหตุผลทางการเมืองมาเกี่ยวข้อง เช่น ต้องให้ติดคุกเพื่อให้ขาดคุณสมบัติ เป็นต้น

เมื่อถามว่าศาลได้สั่งตัดสิทธิการเลือกตั้ง 10 ปี แก่กกต.ไปแล้ว ทำให้น่าจะหมดคุณสมบัติความเป็น กกต. การไม่ให้ประกันตัวเป็นสิ่งที่หนักเกินไปหรือไม่ นายจรัลตอบว่าเป็นดุลยพินิจของศาล

เมื่อถามต่อว่า สมมติมีการไม่ให้ประกันตัวยืดเยื้อออกไป ทางคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติจะดำเนินการอย่างไรหรือไม่ นายจรัลกล่าวว่า หากมีการร้องเรียนมาจะดำเนินการ หรือในอีกกรณีหนึ่งจะมีการหารือกันในการประชุมวันที่ 27 ก.ค.

"เมื่อวานนี้ ผมรู้สึกว่าสังคมไทยเราค่อนข้างจะไม่มีน้ำใจ ค่อนข้างจะแห้งแล้ง เพราะทันทีที่ศาลตัดสินจำคุก กกต. ไม่มีใครพูดถึงเรื่องชะตากรรม แต่จะพูดถึงเรื่องการสรรหาตลอดตั้งแต่ตอนบ่ายเมื่อวานจนถึงตอนนี้ ไม่มีใครแสดงความรู้สึกต่อสิ่งที่เป็นเรื่องมนุษย์ แม้เขาจะชั่วจะดี แต่เมื่อเขาประสบชะตากรรมแบบนี้ สังคมกลับพูดแต่เรื่องสรรหาหรือเรื่องการเมือง

"ยกตัวอย่าง ถ้าผมเป็นอัมพาต แทนที่จะสนใจว่าเป็นอย่างไร ก็ไปพูดว่า จรัลทำงานไม่ได้แล้ว จะต้องลาออก ต้องสรรหาใหม่มาแทน ตั้งแต่เมื่อวาน เป็นแบบนี้ ได้ยินคำพูดที่แสดงความรู้สึกน้อยมาก บางคนไปซ้ำเติม เช่นไปซื้อข้าวผัดโอเลี้ยงไปให้ เหมือนเป็นเรื่องการแบ่งค่ายแบ่งฝ่าย เป็นศัตรูกัน เราก็จะลืมความเป็นมนุษย์ ลืมหลักการที่ถูกและระบบที่ควรจะเป็น ส่วนหนึ่งคือสะใจ"

ผู้สื่อข่าวถามถึงกรณีดังกล่าวในมุมมองของสังคมโลก นายจรัลตอบว่า ไม่ทราบ แต่ไม่น่าจะเป็นบรรทัดฐาน ทั้งนี้ ในประเทศไทยการให้ประกันตัวเป็นเรื่องยกเว้น การไม่ให้ประกันตัวเป็นเรื่องทั่วไป ซึ่งสวนทางกับหลักการและเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญและกฎหมาย