ลำปาง-7 มิ.ย.48 "หอยในพื้นที่ 43 ไร่ เราขุดหมดแล้วเมื่อประมาณเดือนเมษายนที่ผ่านมา แล้วนำเอาไปกองไว้ตามพื้นที่ต่างๆ บนขอบเหมือง เพื่อใช้ในการศึกษาพัฒนาในอนาคต เพราะฉะนั้น เราจำเป็นต้องขุดถ่านหิน เราหยุดไม่ได้" นายถาวร งามกนกวรรณ ตัวแทน การไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ แม่เมาะ กล่าวยืนยัน

เมื่อวันที่ 6 มิ.ย.ที่ผ่านมา นายวีระ แสงสมบูรณ์ ตุลาการศาลปกครองกลาง ลงพื้นที่รับทราบข้อเท็จจริงสอบพยานคดีกรณีสุสานหอยแม่เมาะ โดยมีทีมสภาทนายความแห่งประเทศไทย ชาวบ้านแม่เมาะและสื่อมวลชน ได้ลงพื้นที่สำรวจแหล่งซากหอยดึกดำบรรพ์ ในพื้นที่ประทานบัตรของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย เหมืองแม่เมาะ อ.แม่เมาะ จ.ลำปาง

อย่างไรก็ดีเมื่อทุกคนไปในพื้นที่กลับพบว่า กฟผ. ได้ดำเนินการขุดพื้นที่อนุรักษ์ซากหอยดึกดำบรรพ์เหลือเพียงประมาณ 18 ไร่ ซึ่งจากเดิมมีการขุดพบสุสานหอยจำนวนทั้งหมด 43 ไร่

นายถาวร ตัวแทน กฟผ.กล่าวว่า จำเป็นต้องขุดต่อไป เพราะหากมีการอนุรักษ์พื้นที่ที่ขุดพบซากหอยจำนวนพื้นที่ 43 ไร่เอาไว้ จะทำให้สูญเสียถ่านลิกไนต์ที่ไม่สามารถจะขุดได้ จำนวน 265 ล้านตัน คิดเป็นมูลค่าประมาณ 132,500 ล้านบาท และหากมีการอนุรักษ์พื้นที่ที่ขุดพบซากหอยเอาไว้ 18 ไร่ ทาง กฟผ. ผู้ถูกฟ้องจะต้องสูญเสียถ่านหินลิกไนต์ ประมาณ 4 แสนตัน หรือคิดเป็นมูลค่าประมาณ 265 ล้านบาท

"หากเราหยุดการขุด อาจเกิดมีการเรียกร้องค่าเสียหายจาก บริษัท อิตาเลียน-ไทยดิเวลลอปเมนต์ จำกัด คู่สัญญาที่รับเหมาในการขุด จะเกิดความเสียหายไม่ต่ำกว่า 1.32 แสนล้านบาท และอาจกระทบต่อความมั่นคงด้านพลังงาน การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศโดยรวม" ตัวแทน กฟผ. กล่าว

ในขณะที่นายสุรชัย ตรงงาม ตัวแทนจากสภาทนายความแห่งประเทศไทย ที่ได้รับมอบอำนาจจากชาวบ้าน ได้สอบถามว่า ในเมื่อมีมติจากทุกฝ่ายว่า ขอให้มีการชะลอการขุดชั้นซากหอยขมเอาไว้ก่อน แล้วทำไมถึงต้องมีความจำเป็นที่จะต้องเร่งขุดในพื้นที่ดังกล่าวเช่นนั้น
ตัวแทน กฟผ.กล่าวว่า ขอยืนยันว่าได้ทำตามมติของ ครม.วันที่ 20 ธ.ค.2547 ทุกอย่าง รวมทั้งมติของคณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ที่ขอให้มีการชะลอชั้นซากหอยขม 15 วัน หลังจากเข้าชมพื้นที่จริงเมื่อวันที่ 1 มี.ค.ที่ผ่านมา

"ซึ่งเราก็ทำตามมตินั้น คือหยุดตั้งแต่วันที่ 2-16 มี.ค.เป็นต้นมา เพื่อให้กรมทรัพยากรธรณี ได้เข้าไปดำเนินการสำรวจ หลังจากนั้น 15 วัน ทาง กฟผ.มีความเห็นว่า ไม่สามารถหยุดต่อไปได้ ก็ดำเนินการขุดต่อไป ซึ่งสาระสำคัญว่า ขุดหรือไม่ขุดไม่ใช่ประเด็นหลัก ซึ่งที่เราชะลอการขุดตอนนั้น ก็เพื่อให้เกียรติทางคณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ส่วนการอนุรักษ์หอยนั้น ก็เป็นหน้าที่ของกรมทรัพยากรธรณีที่จะต้องเข้ามารับผิดชอบ"

ด้านนายลือชัย ยารังษี สมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล(อบต.)แม่เมาะ และรักษาการประธานสมาคมสิ่งแวดล้อมท้องถิ่น อ.แม่เมาะ จ.ลำปาง กล่าวว่า การดำเนินการขุดชั้นซากหอยที่ผ่านมา ทาง กฟผ.ไม่เคยแจ้งให้ทางองค์การบริหารส่วนตำบลแม่เมาะซึ่งอยู่ในเขตพื้นที่ที่ต้องมีส่วนรับผิด
ชอบโดยตรง ซึ่งถือว่าเป็นการดำเนินการที่ผิดขั้นตอน

"อีกทั้งยังขัดกับกฎหมาย พ.ร.บ.การขุดดินถมดิน พ.ศ.2543 ในมาตรา 25 ระบุไว้ชัดเจนว่า หากพบโบราณวัตถุหรือซากดึกดำบรรพ์ จะต้องระงับการดำเนินการทันทีและแจ้งให้กับองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นทราบภายใน 7 วัน ซึ่งก็หมายถึง อบต. ซึ่งได้รับอำนาจการถ่ายโอนมา แต่ทาง กฟผ.ไม่ทำหนังสือแจ้งเป็นลายลักษณ์อักษรกับทาง อบต.แต่อย่างใด กลับลัดขั้นตอนไปแจ้งให้กับทางจังหวัด และตั้งคณะทำงานกันขึ้นมา โดยที่ทาง อบต.ไม่ได้เข้าไปมีส่วนร่วมแต่อย่างใด" นายลือชัย กล่าว

ทาง กฟผ. ยืนยันว่า พื้นที่ซึ่งแต่เดิมมีความเห็นให้มีการกันพื้นที่อนุรักษ์ซากหอยดึกดำบรรพ์ จำนวน 43 ไร่นั้น ขณะนี้ทาง กฟผ.ได้ทำการขุดตักเอาถ่านหินลิกไนต์ลึกลงไปแล้ว 18 เมตร และจะทำการขุดลึกลงไปอีก 240 เมตร โดยทำการขุดเจาะลงเป็นเส้นดิ่งลึกลงไป ซึ่งติดกับพื้นที่ซากหอยที่เหลือประมาณ 18 ไร่ด้านเหนือของพื้นที่ 43 ไร่

ขณะที่ ทาง กฟผ.ยังคงยืนยันที่จะเดินหน้าขุดเจาะดินลึกลงไปอีก 240 เมตร โดยไม่ได้มีการทำการทำแนวป้องกันการพังทลายของดินเพื่อค้ำยันชั้นซากหอยเอาไว้แต่อย่างใด ซึ่งทำให้หลายฝ่ายวิตกกังวลกันว่า อาจทำให้พื้นที่ซากหอยอายุ 13 ล้านปี จำนวน 18 ไร่ ที่อยู่ติดกับพื้นที่ขุดเจาะ ต้องพังทลายลงมาทั้งหมดและทำให้ซากหอยดึกดำบรรพ์เกิดการสูญเสียได้ หากไม่มีหน่วยงานใดเร่งเข้าไปทำการตรวจสอบโดยเร็ว