ประชาไท - 8 ธันวาคม 2550 คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กลุ่มประชาธิปไตยเพื่อรัฐสวัสดิการและองค์กรประชาชนภาคเหนือ ได้จัดเวทีภาคประชาชนเหนือต่อ สถานการณ์การเมืองการเลือกตั้ง

โดยในช่วงเช้าเป็นการพูดคุยในหัวข้อ วิพากษ์นโยบายด้านสังคมของพรรคการเมือง: ประชานิยม วาระประชาชน รัฐสวัสดิการและทำไมต้อง เก็บภาษีอัตราก้าวหน้า? ซึ่งมีวิทยากรนำเสวนาคือ จอน อึ๊งภากรณ์ ประธาน กป.อพช., รศ. สมเกียรติ ตั้งนโม อธิการบดีมหาวิทยาลัย เที่ยงคืน, รศ.ใจ อึ๊งภากรณ์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงการณ์มหาวิทยาลัย, สมศักดิ์ โยอินชัย แนวร่วมเกษตรกรภาคเหนือ

จอน อึ๊งภากรณ์ ประธาน กป.อพช. ได้ถึงการเลือกตั้งที่จะถึงนี้ว่าตนเองรู้สึกท้อแท้ เพราะพรรคการเมืองที่เสนอตัวในครั้งนี้เหมือนเป็นพรรคกึ่งสำเร็จรูป ตั้งขึ้นมาแบบเฉพาะกิจเพื่อชนชั้นนำ ไม่ได้มีประโยชน์สำหรับคนส่วนใหญ่ โดยนโยบายส่วนใหญ่นั้นเป็นเพียงการเสนอเอาใจผู้ลงคะแนนที่ไม่ละเอียดถี่ถ้วน

จากนั้นจอน ได้กล่าวถึงความหมายของรัฐสวัสดิการ คือ ไม่ใช่เป็นการสร้างสวัสดิการให้แก่คนจนเท่านั้น แต่เป็นสวัสดิการของทุกคน ซึ่งเป็นสิทธิพื้นฐานของมนุษย์ทุกคน ให้ปัจจัยแก่ทกคนอย่างเสมอภาค เหมือนเป็นการประกันชีวิตอย่างหนึ่ง โดยการเป็นการรับประกันคุณภาพชีวิต จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน

ทั้งนี้ตัวอย่างสวัสดิการสำหรับสังคมไทยได้แก่ การประกันสุขภาพถ้วนหน้าที่เกิดจากการผลักดันของภาคประชาชน แต่ทั้งนี้จอนมองว่าในปัจจุบันนั้นยังไม่ครอบคลุมคนทุกกลุ่มในประเทศ เพราะให้ความครอบคลุมแค่คนที่มีบัตรประชาชนเท่านั้น

รัฐสวัสดิการจะต้องครอบคุลมถึงเรื่องการศึกษาที่ให้เปล่าจริงๆ, ที่อยู่อาศัยและที่ทำกิน, มีการประกันการว่างงาน, มีการดูแลผู้สูงอายุ, การเลี้ยงดูบุตร, ระบบคมนาคม เป็นต้น --- ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะทำให้ประชาชนรู้สึกมีหลักประกันในการดำเนินชีวิต

ทั้งนี้ในต่างประเทศ สวัสดิการมักจะรวมศูนย์อยู่ที่รัฐส่วนกลาง แต่ในกรณีประเทศไทย NGO บางส่วนมักจะผลักดันให้เกิดสวัสดิการขึ้นในท้องถิ่นและชุมชน แต่ทั้งนี้รัฐสวัสดิการจะจัดเฉพาะในท้องถิ่นใดท้องถิ่นหนึ่งไม่ได้ เพราะในแต่ละท้องที่มีทรัพยากรและสภาพเศรษฐกิจต่างกัน การสร้างรัฐสวัสดิการจะต้องสร้างจากส่วนกลางเฉลี่ยงงบประมาณให้เหมาะสม แต่ทั้งนี้ในแต่ละชุมชนนั้นจะต้องมีส่วนร่วมในการจัดการบริหารเพื่อให้เข้ากับชุมชนของตนเอง

และรัฐสวัสดิการจะสามารถอยู่ได้ด้วยการเก็บภาษีก้าวหน้า หรือภาษีที่เป็นธรรม รวยต้องจ่ายมาก คนจนต้องจ่ายน้อย มีการเก็บภาษีมรดก เพื่อสร้างความเป็นธรรมให้กับสังคม

"ระบบรัฐสวัสดิการต้องเป็นวาระร่วมอันหนึ่ง ในการต่อสู้ของภาคประชาชน" --- จอนกล่าว

ทางด้าน รศ. สมเกียรติ ตั้งนโม อธิการบดีมหาวิทยาลัย เที่ยงคืน ได้เปรียบรัฐสวัสดิการเหมือนเป็นตู้กับข้าวของประชาชน โดยได้ชี้ให้เห็นว่าการที่ประเทศไทยจะต้องนำแนวทางรัฐสวัสดิการมาใช้เพราะไทยกำลังก้าวสู่ยุคโลกาภิวัตน์ของเศรษฐกิจทุนนิยมเสรีนิยมใหม่ ซึ่งมีการแก้กฎระเบียบให้เข้ากับการลงทุนของโลก ขโมยทรัพยากรธรรมชาติไป รวมถึงนักการเมืองและสื่อมวลชนในปัจจุบันยังทำหน้าที่เหมือนนายหน้าของระบบทุนนิยมโลก ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะทำให้ประชาชนส่วนใหญ่ถูกเบียดตกเวทีไป ดังนั้นการสร้างรัฐสวัสดิการจึงเหมือนเป็นการนำมาคานสิ่งเหล่านี้

ทั้งนี้รัฐสวัสดิการจะต้องไม่ดูแลแค่เรื่องปัจจัยสี่ แต่ต้องรองรับมาตรฐานขั้นต่ำของสังคม (social minimum) ซึ่งรวมไปถึงเรื่องจินตภาพ มีการรับรองสิทธิ์ในการนับถือศาสนา ความเชื่อ และอุดมการณ์ ประกันสิทธิเสรีภาพความหลากหลายทางวัฒนธรรมและที่สำคัญคือการประกันสิทธิเสรีภาพพื้นฐานทางการเมือง

ส่วน รศ.ใจ อึ๊งภากรณ์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงการณ์มหาวิทยาลัย และสมาชิกพรรคแนวร่วมภาคประชาชน กล่าวว่า ในประวัติศาสตร์การเมืองไทย มีประเพณีของฝ่ายก้าวหน้าสามอย่างคือ การเสนอรัฐสวัสดิการ การต่อต้านรัฐประหาร และการตั้งพรรคของภาคประชาชน

โดยในอดีตมีการเสนอรัฐสวัสดิการนับตั้งแต่การปฏิวัติ พ.ศ.2475 โดยนายปรีดี พนมยงค์ภายใต้เค้าโครงเศรษฐกิจหรือสมุดปกเหลือง แต่รัชกาลที่ 7 ไม่เห็นด้วย หรือหลังเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 มีขบวนการเรียกร้องสิทธิเสรีภาพของประชาชน เรียกร้องความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น แต่ในที่สุดขบวนการเรียกร้องความเป็นธรรมนี้ก็ถูกปราบปรามในเหตุการณ์ล้อมปราบ 6 ตุลาคม 2519 ที่ ม.ธรรมศาสตร์

ทั้งนี้การเสนอรัฐสวัสดิการนั้นต้องยึดหลักสามอย่างก็ คือ ..

ถ้วนหน้า - เป็นระบบเดียวกันเท่าเทียมกัน

ครบวงจร - สุขภาพอนามัย ที่อยู่อาศัย การศึกษา ไม่ใช่เศษสวัสดิการที่เป็นแนวคิดของนายทุน

เก็บภาษีก้าวหน้า - เก็บภาษีอัตราก้าวหน้า

การที่พรรคไทยรักไทยเอง ทั้งๆที่เป็นพรรคนายทุนเพื่อนายทุน แต่ได้เสนอสวัสดิการเกี่ยวกับการประกันสุขภาพถ้วนหน้าทำให้แย่งชิงมวลชนของภาคประชาชนไป ทั้งนี้เองนายทุนและนักวิชาการเสรีนิยมก็ยังคัดค้านรัฐสวัสดิการแบบเด็มระบบ มักเน้นให้เสนอมีวินัยทางการคลัง แต่กลับซื้ออาวุธ และอุ้มสถาบันทางการเงิน

ส่วนการต้านรัฐประหารนั้น หลัง 19 ก.ย. ที่ผ่านมาภาคประชาชนที่ไม่ได้เชียร์ทักษิณก็ออกมาต่อต้านรัฐประหารเช่นเดียวกัน และเราไม่ควรคาดหวังกับทหาร เพราะมันได้พิสูจน์แล้วว่าทหารไม่ใช่คำตอบของสังคม

และประเด็นประเพณีการสร้างพรรคการเมืองนั้น ข้อสรุปหลังจากที่ พคท. ล่มสลายไป ทำให้พบว่าแนวทาง พคท. มีปัญหา แต่มาถึงจนวันนี้เราได้บทเรียนแล้วว่าเราต้องมีพรรคการเมืองของภาคประชาชนเอง ซึ่งการไม่มีพรรค มีแต่เครือข่ายเคลื่อนไหวประเด็นเดียว จะกลายเป็นเพียงกบขอนาย ซึ่งพรรคการเมืองของภาคประชาชนต้องเคลื่อนไหวมุ่งไปสู่การสร้างรัฐสวัสดิการ

โดยการสร้างรัฐสวัสดิการนั้นนอกจากการสร้างพรรคการเมืองแล้ว จะต้องมีขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาชนเข้มแข็งควบคู่ไปด้วย

นอกจากนี้ใจยังได้กล่าวถึงคำถามที่ถูกถามเกี่ยวกับการสร้างพรรคการเมืองภาคประชาชน

Q : สร้างพรรคภาคประชาชนจะต้องใช้เวลานานจริงหรือ?

A : จริง แต่ในระยะเวลาสร้างพรรคนั้น ก็สามารถมีมีการเคลื่อนไหวเพื่อการเปลี่ยนแปลงทางสังคมได้ และกดดันให้พรรคในกระแสนำนโยบายของเราไปใช้ได้

Q : เราจะเอาทุนมาจากไหน?

A : เก็บเงินกันเอง โดยใช้อัตราก้าวหน้า

Q : เราจะคุมผู้นำพรรคอย่างไร?

A : เราจะต้องไม่มีผู้นำ แต่ต้องมีคณะกรรมการ และมีคณะกรรมการอิสระตรวจสอบพรรคด้วย

ส่วน สมศักดิ์ โยอินชัย แนวร่วมเกษตรกรภาคเหนือ ได้กล่าวถึงการเมืองในปัจจุบันชาวบ้านได้หลงประเด็นคอยลุ้นกับข่าวการเมืองรายวันด้วยความเพลิดเพลิน ซึ่งเป็นนักการเมืองที่ต่อสู้กันแต่ข้างบน และทำให้ชาวบ้านลืมปัญหาของตนเอง ซึ้งภายใต้สถานการณ์ปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นทุนศักดินาหรือนายทุนย่อมเป็นผีตัวเดียวกัน เราจะต้องเสนอแนวคิดของภาคประชาชนต่อสังคม ไม่อยากให้ไปฝากความหวังกับพรรคการเมืองน้ำเน่า

ส่วนในภาคบ่ายมีการอภิปราย วิพากษ์การเมืองไทย: บทบาททหาร กลุ่มทุนพรรคการเมือง และทำไมต้องแก้ไขรัฐธรรมนูญ 50? ทำไมต้องยกเลิก พ.ร.บ.ความมั่นคงภายใน กฎหมายของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ และกฎหมายที่ล้าหลัง โดยตัวแทนจาก เครือข่ายป่าชุมชน เครือข่ายวิทยุชุมชน เครือข่ายน้ำ เครือข่ายที่ดิน เครือข่ายแรงงานนอกระบบ เครือข่ายชุมชนเมือง เครือข่ายชาติพันธุ์ และตัวแทนนักศึกษา เชียงใหม่ ม.นอกระบบ

โดยในวงเสวนาได้ข้อสรุปว่าทั้งนายทุนและอำมาตยาธิปไตยคือตัวการปัญหาที่เกิดกับชาวบ้าน และในสถานการณ์เฉพาะหน้านี้ ภาคประชาชนควรร่วมมือกันคัดค้านกฎหมายทุกฉบับที่เกิดขึ้นหลังรัฐประหาร เพราะเป็นการตัดสินใจของคนกลุ่มเดียว ประชาชนไม่มีส่วนร่วม

โดยหลังจากเสวนา เครือข่ายภาคประชาชนภาคเหนือได้ออกแถลงการณ์แสดงท่าทีต่อการเลือกตั้งที่จะถึงนี้