iLaw เช็คการกลับมาของ 'ม.112' หลัง “ประยุทธ์” ประกาศให้เอากฎหมายทุกมาตรา รวมทั้ง ม.112 มาใช้กับผู้ชุมนุมทางการเมือง นับตั้งแต่ปี 2563 – 2566 รวม 3 ปี ยอดคดี ม.112 พุ่งขึ้นมา 281 คดี มีผู้ถูกดำเนินคดีไป 259 คน

23 พ.ย. 2566 iLaw รายงาน นับตั้งแต่วันที่ 19 พ.ย. 2563 ที่พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ประกาศให้เอากฎหมาย "ทุกมาตรา" ซึ่งรวมทั้ง ม.112 มาใช้กับผู้ชุมนุม ถึงวันที่ 19 พ.ย. 2566 เป็นเวลาสามปีเต็มพอดี ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนได้ระบุว่า มีผู้ถูกดำเนินคดีไป 259 คน ใน 281 คดี

ในช่วงระยะเวลาสามปี มีจำนวนผู้ถูกดำเนินคดีมากที่สุดในประวัติศาสตร์ และระยะเวลาสามปีนี้ก็นานพอให้คดีบางส่วนเพิ่มทยอยพิจารณาเสร็จสิ้นและมีคำพิพากษาไปแล้วอย่างน้อย 105 คดี

เมื่อพิจารณาเฉพาะคดีที่เกิดขึ้นในช่วงปี 2563-2566 มีคดีที่ศาลพิพากษายกฟ้องไป 22 คดี และศาลพิพากษาลงโทษ 83 คดี ซึ่งในจำนวนที่ลงโทษนั้น ศาลให้รอลงอาญา และรอการกำหนดโทษรวมแล้ว 40 คดี หรือประมาณเกือบครึ่งหนึ่งของคดีที่พิพากษาลงโทษ  

ภาพ iLaw

แนวโน้มคำพิพากษาในคดี ม.112 ในระยะเวลาสามปีนี้จึงแตกต่างไปจากช่วงที่ผ่านมาบ้าง แม้จะมีคำพิพากษาและทำให้คนอยู่ในเรือนจำถึง 15 คนในขณะนี้ อีกด้านหนึ่งก็มีปริมาณคดีที่ศาลตัดสินว่าจำเลยไม่มีความผิด ประมาณ 1 ใน 5 ซึ่งสูงกว่าในยุคอื่นๆ ที่ผ่านมา และยังมีคดีที่ศาลพิพากษาให้จำเลยไม่ต้องเข้าเรือนจำอีกมาก

ในด้านคดีที่พิจารณาให้ลงโทษทั้งหมด 43 คดี ศาลพิพากษาลงโทษจำคุกจำเลยรวมกันแล้วประมาณ 412 ปี จากทุกคดีรวมกัน นับโทษที่ตัดสินก่อนปรับลด คดีที่พิพากษาลงโทษสูงที่สุด คือ คดีของบาส มงคล ลงโทษจำคุก 42 ปี จากการโพสต์เฟซบุ๊ก 14 ข้อความ

ส่วนใหญ่คดีที่ศาลลงโทษจำคุกจะกำหนดอัตราโทษ 3 ปี ต่อหนึ่งการกระทำ แต่ก็มีคดีที่ศาลพิพากษาลงโทษจำคุก 5 ปี ต่อหนึ่งการกระทำ ได้แก่ คดีของพลทหารเมธินกล่าวพาดพิงกษัตริย์ระหว่างเถียงกับคู่กรณีที่ขับรถเฉี่ยวชน คดีนี้พิจารณาและตัดสินโดยศาลทหารกรุงเทพ, คดีของวุฒิภัทรคอมเมนท์เกี่ยวกับการสวรรคตของรัชกาลที่ 8 คดีนี้พิจารณาโดยศาลจังหวัดสมุทรปราการ ศาลอุทธรณ์พิพากษาให้ลงโทษตามมาตรา 112 ระบุว่า การดูหมิ่นอดีตกษัตริย์ย่อมกระทบกษัตริย์ที่ครองราชย์ในปัจจุบันด้วย วางโทษจำคุก 5 ปีและลดเหลือ 3 ปี 4 เดือน และคดีของพิทักษ์พงษ์จากการโพสต์ถึงพระราชจริยวัตรของกษัตริย์ คดีนี้พิจารณาในศาลอาญา คำพิพากษาศาลชั้นต้นระบุว่า เขามีความผิดตามมาตรา 112 จำคุก 5 ปี เนื่องจากรับสารภาพจึงลดโทษกึ่งหนึ่งเหลือ 2 ปี 6 เดือน