การเดินเท้าระยะทางกว่า 800,000 ก้าว 450 กิโลเมตร จากกรุงเทพถึงขอนแก่น ภายในระยะเวลา 1 เดือน โดยกลุ่ม ‘ We Walk เดินมิตรภาพ’ ของเครือข่าย People Go Network ที่เริ่มต้นวันแรก (20 ม.ค. 61) ก็โดนขัดขวางจากเจ้าหน้าที่ตำรวจ ขณะที่ผู้เข้าร่วมกิจกรรมจำนวน 8 คน ก็ถูกคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ดำเนินการแจ้งความฐานฝ่าฝืนคำสั่งหัวหน้า คสช. ฉบับที่ 3/2558 เรื่องห้ามมั่วสุม ชุมนุมทางการเมืองเกิน 5 คน

แม้ท้ายสุดกลุ่มเดินมิตรภาพจะออกเดินต่อได้ แต่ช่วงแรกของการเดินก็เต็มไปด้วยความตึงเครียดและกดดัน ทั้งการส่งเจ้าหน้าที่กว่า 200 นาย มาตั้งด่านตรวจค้น ถ่ายบัตรประชาชนของผู้เข้าร่วมทุกคน การติดตามและบันทึกภาพตลอดทางอย่างใกล้ชิด การกดดันวัดที่ทางกลุ่มประสานไว้ไม่ให้รับกลุ่มเข้าพัก จนกระทั่งทางกลุ่มตัดสินใจฟ้องเจ้าหน้าที่ตำรวจต่อศาลปกครอง และขอให้ศาลมีคำสั่งคุ้มครองชั่วคราว ที่สุดศาลมีคำสั่งคุ้มครองชั่วคราว ทำให้สถานการณ์ดีขึ้น (ชั่วคราว)

ประชาไทชวนคุยกับ ณัทฐวรรณ อิสระทะ เครือข่ายเกษตรกรรมทางเลือกภาคใต้ หัวหน้าทีมอาหาร ‘ We Walk เดินมิตรภาพ’ เบื้องหลังพลังงานความอร่อย หากขาดไปคงไม่มีใครเดินถึง 800,000 ก้าว เธอเล่าถึงความประทับใจกับจำนวนอาหารมากมายก่ายกองที่ทุกคนนำมา และความพยายามปรุงอาหารไม่ให้ซ้ำกันแต่ละวัน แม้ทุกคนมาจากหลายที่แต่ส้มตำคือสิ่งที่ต้องมีทุกวันและทุกคนกินได้

ความประทับใจ

เรารับผิดชอบเรื่องอาหารของคนเดิน เราจะรู้สึกดีใจที่เห็นพี่น้องที่มาเดินติดของจากที่หมู่บ้านเขามา พริก น้ำปลา เกลือ หอม กระเทียม พริกไทย ฟัก แฟง แคปหมู รวมถึงข้าวด้วย แล้วจะมาแบบเป็นกระสอบ มาจนรู้สึกว่ามันเยอะเกิน ผลัดแรกเดินก็เอามา พอเขากลับไป ผลัดที่สองมาก็เอามาอีก จนตอนนี้ของที่มีทั้งหมดอยู่ได้เกินเดือนแล้ว

เราจะมีความรู้สึกว่ามันเหลือเฟือ แล้วมันก็ต้องทิ้ง เสียดาย เวลาทีมไหนมาใหม่ก็จะทำข้อตกลงกัน พยายามไม่ใช้ถุงพลาสติก ห่อใบตองแทน ปรากฎว่าที่บ้านแหง เขาดูไลฟ์สดตอนพี่ห่อใบตอง เขาเลยเอาใบตองมาอีกกระสอบหนึ่ง ซึ่งใบตองโดนความร้อนก็จะใช้ไม่ได้ จนตอนนี้ต้องสั่งระงับ ใครจะมารอบต่อไปไม่ต้องเอาอะไรมาแล้ว

เราต้องมาหนักใจเพิ่มจากการที่ต้องปรุงอาหารในแต่ละวันไม่ให้ซ้ำกัน แต่เราทำไม่ได้ ตั้งแต่มวกเหล็กเราได้หมูปิ้งมา 400 ไม้ ลำพังคนเดิน 20-50 คนต่อมื้อกินไม่เท่าไหร่หรอก ต้องคิดแปลงเมนูอาหาร เอาหมูปิ้งมาใช้ในทุกมื้ออยู่สองวันจนถึงลำตะคลองถึงหมด เอาหมูปิ้งมาทอดบ้าง เอามาสับเป็นเหมือนหมูสับทำข้าวต้ม ใส่ในข้าวผัด ผัดกระเพรา ทำลาบ ทำน้ำตก จนเวลาประชุมกลุ่มย่อยยังแซวกันว่า ชาตินี้เราจะไม่กินหมูปิ้งไปอีกนานเนอะ

ประทับใจอีกอย่างคือทุกคนมาจากหลายที่ ก็มีวัฒนธรรมการกินต่างกัน เช่น การหม่าข้าว การนึ่งข้าว แต่ก็กินรสกลางของเราได้ หรือส้มตำก็จะเป็นของที่ทุกคนกินได้ ทุกคนกินข้าวง่ายมาก ไม่มีอะไรกินก็ขอให้มีส้มตำ แล้วทุกคนก็จะเตรียมปลาร้ามาเองด้วย ตอนสองวันแรกที่ยังไม่รู้ชะตากรรมเราได้มะละกอถุงใหญ่มาถุงหนึ่งมาตำส้มตำ ก็ช่วยไปได้สองวัน

ที่เห็นอย่างหนึ่งคือทุกคนมีใจ เห็นชัดมาก เขาใช้เงินกองกลางของหมู่บ้านในการเดินทางครั้งนี้ ซึ่งต้องผ่านการยอมรับในหมู่บ้านก่อนถึงเอามาใช้ได้ แสดงว่าเขาเห็นว่าเขาได้อะไรจากการเดินครั้งนี้ ได้เรียนรู้อะไร ได้ไปช่วยอะไรชุมชน พอมีเวทีแบบนี้มันเหมือนเป็นวิชาเรียนของชาวบ้านด้วย มีวงคุย วงเสวนา แม้กระทั่งเรื่องกฎหมาย การฟ้องร้อง มันสร้างความแข็งแกร่งให้ชาวบ้าน

ได้เดินไหม

เขาวางแผนให้เราเดินเมื่อวันก่อน แต่เราไม่ได้เดิน เราเก็บของออกมาช้า แล้วมีรถตามเราคันหนึ่ง ซึ่งเราไม่รู้ว่าเป็นใคร เราถามเขาแล้วว่าเป็นใครจากหน่วยไหนแต่เขาไม่บอก พอเขาไม่บอกเราเลยรู้สึกไม่ปลอดภัย แต่ยังคิดว่ามีโอกาสที่เราได้เดินอยู่ อาจจะมีวันพักที่มีคนมาช่วยทำ ซึ่งทุกคนก็เปิดทางให้เราเดินอยู่แล้ว

ใจเรามาเที่ยวนี้อยากเดินตามขบวนมากกว่า อยากเป็นสวัสดิการให้น้ำอะไรแบบนั้น สนุก แต่มันไม่มีใครสะดวกไปมากกว่าเรา ก็เลยต้องมาทำฝ่ายนี้ และเขาก็ไว้ใจให้เราทำหน้าที่นี้ จริตเรามันเป็นจริตบริการอยู่แล้ว พี่น้องที่ไม่รู้จักกันเราก็ทำให้รู้จักกันได้ เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของเขาได้ ให้เขารู้สึกมีเพื่อน
 

ประสบการณ์กับเจ้าหน้าที่

วันแรกๆ ที่ถูกค้นรถ เขาขอดูใบขับขี่ก็ให้ดู เขาถามว่าอุปกรณ์อะไรในรถ ก็ให้ดู เขาก็มองหน้าแล้วเอาบัตรไปถ่ายรูป แล้วก็ยังไม่คืน เอาเดินไปไหนไม่รู้สักพักแล้วก็กลับมา เราก็ต้องรออยู่ในรถ ซึ่งเราไม่เคยเจอแบบนี้

รถเราเป็นเป้าหนึ่งที่เขาจะตามง่าย เพราะเราเอามุ้งไว้บนหลังคา แล้วเต็มไปด้วยอุปกรณ์ครัว มีที่นั่งข้างคนขับที่นั่งได้ที่เดียว นอกนั้นเต็ม เราชอบซื้อ ชอบเก็บอุปกรณ์ทำอาหารอยู่แล้ว อุปกรณ์ที่เอามาเกือบทั้งหมดก็เป็นของเรา เราอยู่เครือข่ายเกษตร ซึ่งก็จะมีออกงานบ่อยมาก บางทีงานก็มีประเภทสาธิตทำอาหาร

วันแรกที่นอนที่วัด ตอนตี่สี่ครึ่งเราตื่นมาต้มน้ำจะทำข้าวต้มให้เขากินกัน ก็มีนายตำรวจมาถามว่าใครเป็นแกนนำช่วยปลุกให้หน่อยได้ไหม เราบอกว่า พวกเราที่อยู่นี่ก็แกนนำ แล้วเราก็บอก ขอโทษค่ะเขาเพิ่งนอนกันอย่าให้เรียกเลย ถ้าจะคุยด้วยรอก่อนนะคะ แต่ถ้ารีบ คุยกับคนนี้(ชี้ตัวเอง)ก็ได้ คนนี้ก็เป็นแกนนำเหมือนกัน ถ้าไม่มีคนนี้ทุกคนก็ไม่ได้กินข้าว คนนี้เป็นหัวหน้าค่ะ หัวหน้าแม่ครัว เขาก็ไปเลย หายไปเลย (หัวเราะ)

คลิกที่ภาพเพื่ออ่าน