สิงห์รถบรรทุก(จบ): น้ำตาสิงห์ ความปลอดภัยในงาน-ปัญหาชีวิต ครอบครัว

ชื่อเดิม - น้ำตาสิงห์รถบรรทุก : ความปลอดภัยในการทำงาน สภาพปัญหาชีวิตและครอบครัวของแรงงานขับรถบรรทุก

(1)

“ริจะเป็นสิงห์สิบล้อไม่ใช่เรื่องง่าย มันต้องผ่านอะไรมาบ้าง”

บุญหมี อดีตเด็กติดรถบอก

“หนักมาก ของทั้งตู้ขนคนเดียว....” เขาเล่าถึงวันวาน  ปัจจุบันบุญหมีหันหลังให้วงการถาวร และเปลี่ยนมาประกอบอาชีพรับจ้างทั่วไป

ย้อนกลับไปราวยี่สิบปี รถบรรทุกคันหนึ่ง นอกจาก ‘คนขับ’ ซึ่งมีเพียงคนเดียวแล้ว เขาจะต้องพ่วง ‘เด็กติดรถ’ มาอีกคน จะเป็นลูกหลานหรือแค่คนรู้จักก็ไม่เกี่ยง เพราะคนขับต้องอาศัยให้ช่วยบอกสัญญาณต่างๆ เนื่องจากรถบรรทุกแบบเก่าไร้สิ่งอำนวยความสะดวก ไม่เหมือนรถรุ่นใหม่ๆ ในปัจจุบัน ส่วนตัวเด็กติดรถเองก็มีความหวังว่า วันหนึ่งจะเปลี่ยนสถานะเป็นคนขับ โดยส่วนใหญ่ชอบเรื่องเครื่องยนต์เป็นทุนเดิม อย่างไรก็ตามใช่ว่าเด็กติดรถทุกคนจะก้าวขึ้นเป็นคนขับ เด็กติดรถจำนวนมากหันหลังออกมาเช่นเดียวกับบุญหมี เพราะความหนักของงานนั้นมันไม่ธรรมดา

‘เทือง’ คนขับรถบรรทุกดินวัย 36 ปี ย้อนความหลังให้ฟังถึงเรื่องราวภายหลังจากที่เขาออกจากโรงเรียนเมื่ออายุ 14 ปีว่า เมื่อเขาไม่ต้องไปเรียนหนังสือแล้ว เขาก็หารายได้ช่วยเหลือครอบครัวโดยการตระเวนรับจ้างรายวันไปกับแม่ ไม่ว่าจะเป็นการถางหญ้า เกี่ยวข้าว หรือการตัดอ้อย

“ก็รับจ้างอะไรแถวนี้แหละ…รายวัน ตอนเล็กๆ ก็ยังเตาะแตะๆ ตามแม่เกี่ยวข้าวเกี่ยวอะไรเนี่ย”

เมื่อเขาโตขึ้นมาพอทํางานหนักได้ เทืองก็ไปรับจ้างในโรงงานทํายางรถยนต์ และทํางานอยู่ที่โรงงานแห่งนี้จนกระทั่งมีปัญหาครอบครัวบางอย่าง เขาจึงเริ่มมองหาช่องทางการทํามาหากินใหม่ซึ่งเขาเองก็ไม่รู้ว่าจะทํางานอะไรนอกจากการรับจ้างขับรถบรรทุก เพราะคนใกล้ตัวอย่างพี่ชายของเขารับจ้างขับรถบรรทุกอยู่แล้ว เทืองจึงต้องฝึกเป็น ‘เด็กรถ’ ติดรถบรรทุกไปกับพี่ชาย

อย่างไรก็ตาม ภาพเด็กติดรถสำหรับปัจจุบัน คงเป็นเพียงความทรงจำสีจางๆ เพราะการลดรายจ่ายของบริษัททำได้ง่ายกว่าด้วยการให้คนขับรถบรรทุกควบสองหน้าที่และแทนที่ด้วยรถบรรทุกสมรรถนะสูง บังคับทิศทางได้ง่ายขึ้น ส่วนประสิทธิภาพเครื่องยนต์จากเดิมร้อยกว่าแรงม้า ถูกเพิ่มเป็น 375-400 แรงม้า รถจึงวิ่งได้ดีในทุกสภาพพื้นที่

กระนั้นถึงแม้จะมีเทคโนโลยีและโครงสร้างทางเศรษฐกิจจะเปลี่ยนแปลงไป แต่การเป็นพนักงานขับรถในยุคสมัยใหม่ก็ไม่ได้ง่ายนัก ในสมัยใหม่นี้อาจมีระบบที่เข้ามาจัดการให้มีระเบียบมากขึ้น มีกฎหมายที่ดูเหมือนจะช่วยเรื่องการปกป้องต่อรอง แต่เอาเข้าจริงปัญหาของพวกเขายังคงมีอย่างเช่นวันวาน

“ธรรมชาติของอาชีพขับรถบรรทุกถือเป็นเงื่อนไขสำคัญที่ทำให้ยากต่อการเกิด ‘สหภาพ’ การทำงานที่ไม่ได้อยู่เป็นหลักแหล่งยากต่อการรวมตัว หากจะรวมตัวก็จำเป็นต้องผละงานทันที นอกจากนี้ในกฎหมายแรงงานยังระบุห้ามแรงงานประเภทขนส่งนัดหยุดงาน” ศรีไพร กล่าว

ปัจจุบัน ศรีไพร นนทรี เป็นที่ปรึกษากลุ่มสหภาพแรงงานย่านรังสิตและใกล้เคียง ซึ่งทำงานคลุกคลีด้านนี้มายาวนาน เขาว่า การที่กฏหมายเขียนไว้เช่นนี้ เพราะหากแรงงานขนส่งนัดรวมตัวหยุดงานจะสร้างความเสียหายให้กับประเทศเป็นอย่างมาก  อย่างไรก็ตาม สหภาพแรงงานของคนงานขับรถบรรทุกใช่ว่าจะไม่มีอยู่ โดยแรงงานในอุตสาหกรรมขนส่งส่วนมากจะสังกัด ‘สหภาพแรงงานการขนส่งแห่งประเทศไทย’

“แต่นักสหภาพจำนวนมากให้ความเห็นว่า สหภาพดังกล่าวอยู่ในสภาวะที่อ่อนแอมาก คนงานไม่สามารถใช้เป็นที่พึ่งได้ ส่วนหนึ่งเพราะเมื่อคนงานเข้าไปสังกัดสหภาพ หากนายจ้างรู้จะเลิกจ้างทันที เพื่อป้องกันการรวมตัวนัดหยุดงานหรือสร้างข้อต่อรอง เป็นเหตุให้คนงานขับรถบรรทุกจำนวนมากไม่เป็นสมาชิกสหภาพ”  ศรีไพร ชี้ให้เห็นข้อจำกัด

สำหรับภาพชีวิตทั่วไปของ ‘สิงห์รถบรรทุก’ ในปัจจุบัน หากไม่ใช่เจ้าของกิจการของตัวเอง บริษัทส่วนใหญ่มักวางกรอบกว้างๆ ไว้คล้ายๆ กัน คือการนับชั่วโมงการทำงาน วันหยุด หรือวันลา โดยระเบียบการทั่วไปคือ พนักงานขับรถจะทำงานให้บริษัทไม่เกิน 8-10 ชั่วโมง และบริษัทฯต้องจัดให้มีวันหยุดอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1วัน ระหว่างขับรถขนส่ง ต้องขับรถติดต่อกันไม่เกิน 4 ชั่วโมงนับตั้งแต่เริ่มงาน และต้องพักอย่างน้อยครึ่งชั่วโมงจึงสามารถขับรถต่อไปได้อีกไม่เกิน 4 ชั่วโมง พนักงานมีสิทธิลาพักผ่อนได้ตามกฎหมายกระทรวงแรงงาน แต่หากพนักงานประสงค์จะทำงานนอกเวลา บริษัทจะพิจารณาขีดความสามารถของพนักงานว่า สามารถทำได้หรือไม่และพิจารณาค่าแรงเพิ่มเติม

“ผมไม่รู้เลยพี่ว่าวันไหนจะมีงานให้ผมทำบ้าง เข้าไปบริษัททุกวัน เผื่อจะมีงานให้ทำ ถ้าโชคดีก็ได้วิ่งยาวไปมาเลย์” พงษ์ คนงานขับรถบรรทุกอาหารแช่แข็งรายใหญ่บอก ระเบียบระบบต่างๆ ที่วางไว้ เราจับความได้ว่า บางทีอาจต้องพักเอาไว้ก่อน

“ต้องรอลุ้นทุกวันว่า วันไหนจะมีงานหรือไม่ เนื่องจากรายได้หลักมาจากค่าเที่ยว เราไม่สามารถรู้ล่วงหน้าได้เลยว่าบริษัทจะมีงานให้ทำไหมวันรุ่งขึ้น ถ้าไม่มีจะถือเป็นวันหยุดพัก

สำหรับ ‘สิงห์รถบรรทุก’ งานหนักเปรียบเสมือนวันน้ำขึ้น แม้จะเหนื่อยหรือล้าแค่ไหน หากไม่รีบตักน้ำไว้ ยามบ่อไม่มีน้ำก็เหมือนวันนั้นที่เขา ‘ไม่มีงาน’ 

(2)

“กว่าลูกจะจำพ่อได้ต้องรอให้โตเสียก่อน

พ่อมันกลับบ้านมาก็นอน ตื่นก็ไป เข้าใจเขานะ หาเลี้ยงคนเดียว”

48 ชั่วโมงทำงาน คือ ตัวเลขปรารถนาสำหรับ ‘ผัน’ คนงานขับรถบรรทุกสินค้า เพราะหมายถึง วันนั้นเขาได้วิ่งรถทางไกล

ผัน ชายหนุ่มวัย 34 ปี พนักงานขับรถส่งสินค้าให้บริษัทขนส่งข้ามชาติ ผมขาวแซมดำบวกริ้วรอยบนใบหน้า นัยน์ตาโหลคล้ำ บ่งบอกถึงสภาพการทำงานอย่างหนัก ภาระหัวหน้าครอบครัวหาเลี้ยงอีก 3 ชีวิตเป็นตัวเร่งให้คันเร่งต้องเร่งเหยียบ เพราะค่าเที่ยวจากการวิ่งรถทางไกลมันคุ้มกว่า ตกเดือนละ 12,000 บาท

ผัน เล่าว่า โดยเฉลี่ยรายได้ประจำไม่รวมค่าเที่ยว อยู่ที่เดือนละ 2,500 บาท เหตุที่บริษัทจ่ายเงินเดือนต่ำเพราะไม่ต้องการแบกภาระค่าใช้จ่ายส่วนเงินเดือน เน้นวิธีจ่ายค่าเที่ยว โดยเฉพาะบริษัทที่มีงานไม่สม่ำเสมอ หากจ่ายเงินเดือนสูง ช่วงงานวิ่งน้อย เงินเดือนคนขับจะกลายเป็นภาระของบริษัท ซึ่งบริษัทขนส่งสินค้าส่วนใหญ่นิยมใช้วิธีการจ่ายค่าเที่ยวมากว่าปรับฐานเงินเดือนให้เท่าอัตราค่าจ้างขั้นต่ำ (300 บาทต่อวัน)

‘แมค’ วัย 30 ปี อดีตพนักงานขับรถส่งสินค้าบรรษัทเดียวกับผัน เล่าว่า เขาทำงานวันหนึ่ง 24 ชั่วโมง ขับรถอย่างเดียว มีบ้างที่ง่วง อาศัยเครื่องดื่มชูกำลัง กาแฟกระป๋องเป็นตัวช่วย หากขับต่อไม่ไหวจะจอดนอน แต่ส่วนใหญ่จะนอนเบาะหลังรถแล้วเปลี่ยนคู่ขับ

“อ้ายพวกที่ฝืนนี่ตายทุกคน ไม่จอดตายก็เกิดอุบัติเหตุ เดือนหนึ่งไม่ต่ำกว่า 4-5 คัน หลับในไปชนเขาบ้าง คว่ำลงข้างทางบ้าง ส่วนที่จอดตายส่วนใหญ่มันหลับแล้วไหลตายไปเลย หัวใจวายกินยาชูกำลังเกินเหตุ”

‘แตน’ คู่ชีวิตของแมค เล่าว่า แต่เดิมแมคเป็นคนรับผิดชอบค่าใช้จ่ายทั้งหมด ตนต้องเลี้ยงลูกอยู่บ้าน แม้สามีจะกลับบ้านทุกวันที่ได้ ‘พัก’ แต่ทุกครั้งหากกลับบ้าน แมคจะนอนพักให้เต็มที่ เมื่อตื่นก็จะรีบไปทำงาน ตอนลูกยังเล็กมาก ไม่รู้ว่าใครเป็นพ่อ เพราะพ่อไม่มีเวลาอยู่บ้านนานพอที่ลูกจะจำได้ ตอนนี้ลูกโตพอรู้ความแล้วว่า ใครเป็นพ่อ ถึงแมคจะไม่กลับบ้าน หรือกลับมาแล้วไม่เจอลูก แต่ลูกก็จำได้

รู้ไปทำไมว่า – แม่ค้ามาลัยคลายเหงา คนงานขับรถบรรทุกเกือบทั้งหมดเป็นบุรุษ เมื่อต้องห่างลูกเมีย ความเหงาเปล่าเปลี่ยวมักถูกบรรเทาด้วยการ ‘ซื้อ’

ธุรกิจค้าประเวณี เป็นอีกหนึ่งผลพลอยได้จากอาชีพขับรถบรรทุก บนถนนเลี่ยงเมืองจังหวัดหนึ่ง ยามค่ำคืนจะปรากฏสตรีนุ่งน้อยห่มน้อยขายพวงมาลัย ราวแขวนมาลัยติดสัญลักษณ์เป็นไฟกระพริบรูปตัว T เป็นที่รู้กันในหมู่คนขับรถบรรทุกว่า นอกจากพวงมาลัยแล้ว สามารถซื้อบริการทางเพศได้

 

โครงการให้ทุนเพื่อทำข่าวเชิงลึกได้รับการสนับสนุนทุนจากโครงการสะพาน โดยการสนับสนุนจากองค์กรเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศของสหรัฐอเมริกา โดยเปิดรับสมัครผู้สนใจเสนอประเด็นเพื่อขอรับทุนตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2556 โดยคณะกรรมการได้คัดเลือกประเด็นจำนวน 41 ประเด็น จากผู้สมัครเข้าขอรับทุนทั้งหมด 39 ราย จนได้ผู้มีสิทธิได้รับทุนจำนวน 10 ราย และผ่านเกณฑ์มาตรฐานเพียงพอที่จะนำเผยแพร่จำนวน 8 ประเด็น  โดยเว็บไซต์ประชาไทได้ทยอยนำขึ้นเผยแพร่ ดังปรากฏอยู่ในหน้านี้แล้ว

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท