รายงานโดย นิตยสารรายสัปดาห์ "พลเมืองเหนือ"

เครือข่ายลำไยภาคเหนือเร่งรัฐบาลทหารสะสางปมลำไย ชี้สร้างความเดือดร้อนภาคเกษตร ทนรอบทสรุปข้ามปี กรมส่งเสริมการเกษตรฯโต้อนุมัติเงินหลวงชดเชยต้องตามขั้นตอนของรัฐฯ

เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม ณ ห้องประชุมคณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มีการประชุม "การแก้ไขปัญหาการผลิตและการตลาดลำไย" โดยมีสมาชิกองค์กรเครือข่ายผู้ปลูกและผลิตลำใยภาคเหนือ 8 จังหวัด เกษตรกรชาวสวนลำใย ผู้แปรรูปและส่งออกลำใย รวมทั้งตัวแทนจากกระทรวงพาณิชย์ องค์การตลาดเพื่อเกษตรกร (อตก.) กว่า 200 คน เพื่อร่วมถกทางแก้ของปัญหาลำใยที่กำลังหาทางออกอยู่ขณะนี้

นายประเทือง คงรอด ประธานองค์กรเครือข่ายลำใยภาคเหนือแห่งประเทศไทย ชี้แจงปัญหาของลำใยที่เกิดขึ้นแต่ละปีว่า การบริหารจัดการด้านการตลาดที่ผ่านมามีปัญหาตลอดเวลา โดยเฉพาะปัญหาช่วงแรกคือไม่ได้ลดปริมาณลำใยที่ออกสู่ตลาด ช่วงกลางของปัญหาคือเมื่อผลผลิตลำใยที่ออกมาไม่มีการบริหารจัดการ วงแผนการผลิตและช่วงปลายของปัญหา คือเกษตรกรไม่ทราบว่าตลาดอยู่ตรงไหน ราคาเป็นอย่างไร ราคาลำไยอบแห้งเป็นดัชนีชี้วัดลำไยลูกร่วงทุกปี ถ้าตราบใดไม่มีแผนการตลาด การผลิตที่ดีก็จะทำให้เกิดปัญหาซ้ำซาก

โดยที่ผ่านมาเมื่อวันที่ 7 พ.ย.49 ได้ยื่นหนังสือไปยังรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เกี่ยวกับปัญหาลำใยในปี 46 - 47 และวันที่ 25 พ.ย.49 ได้ร่วมประชุมและยื่นหนังสือกับ พล.ท.จิรเดช คชรัตน์ แม่ทัพภาคที่ 3 เพื่อขอความช่วยเหลืออีกครั้ง รวมถึงมีการประชุมกับคณะกรรมการเครือข่ายเกษตรกรลำใยทุก 2 อาทิตย์ ซึ่งมีความเห็นว่าจะมีการตั้งกองทุนลำใยขึ้นมาเพื่อดูแลกลุ่มเกษตรกร โดยได้ยื่นข้อเสนอให้ผู้ที่รับผิดชอบปัญหาลำใย ทั้งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ องค์การตลาดเพื่อเกษตรกร(อตก.) กระทรวงพาณิชย์และกองทัพภาคที่ 3 เร่งแก้ไขปัญหาที่เกษตรกรต้องการให้ดำเนินการก่อน 3 ข้อคือ

1.การจ่ายค่าประกันสินค้าลำใยอบแห้ง ที่เป็นเงินปละหลักทรัพย์ของสถาบันเกษตรอยู่ที่ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์(ธ.ก.ส.) กิโลกรัมละ 3 บาท เป็นเงิน 86 ล้านบาท 2.ค่าจ้างในการดำเนินการแปรรูปลำใยอบแห้งตามนโยบายการบริหารจัดการของกระทรวงเกษตรฯ ปี 47 กิโลกรัมละ 1.80 บาท 3.ค่าชดเชยจากการประกันราคาขั้นต่ำลำใยอบแห้ง ตามมติที่ประชุมเมื่อวันที่ 28 ก.ย.48 แต่เกิดการบริหารการตลาดผิดพลาด ทำให้สถาบันเกษตรถูกขบวนการต่างๆกดราคา เช่น ลำใยเกรด AA ขายได้กิโลกรัมละ 24 บาท ทั้งที่ความเป็นจริงขายได้กิโลกรัมละ 50 บาท

นายประเทืองกล่าวว่า ตลาดลำใยส่วนใหญ่ไปกระจุกในตลาดประเทศจีน โดยกระทรวงพาณิชย์ได้เปิดสำนักงานไว้หลายแห่ง โดยองค์กรเครือข่ายเกษตรกรลำใย หวังว่าการเดินหน้าของตลาดลำใยจะดีขึ้นในตลาดนี้ แต่ต้องแก้ปัญหาการขายและสะสางปัญหาเดิมให้สำเร็จก่อน เพราะเกษตรกรยังเดินหน้าได้ไม่เต็มที่เนื่องจากยังแบกปัญหาเดิมอยู่ทั้งการแบกรับต้นทุนและเงินชดเชยที่รอให้รัฐจ่ายคืน

นางสาวสุพัตรา ธนะเสรีวัฒน์ อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตรและสหกรณ์ กล่าวว่า ข้อเรียกร้องของเครือข่ายเกษตรกรที่ต้องการให้จ่ายเงินชดเชย ปี2546 - 48 ซึ่งค่าประกันลำใยอบแห้ง ปี 46 กิโลกรัมละ 3 บาท จะจ่ายได้ก็ต้องมีการจำหน่ายก่อน แต่ขณะนี้ลำใยปี 46 - 47 ซึ่งยังอยู่ในขั้นตอนในการจำหน่าย ขณะนี้ยังไม่ได้จำหน่ายก็ยังไม่สามารถคืนเงินให้ได้ เมื่อมีการจำหน่ายแล้วถึงจะมีการคืนเงินให้เพราะอยู่ในเงื่อนไขสัญญาของธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์(ธกส.)

ส่วนค่าจ้างในการแปรรูปลำใยอบแห้งในปี 47 กิโลกรัมละ 1.80 บาท ขณะนี้ยังอยู่ในขั้นตอนการฟ้องร้องระหว่างองค์การตลาดเพื่อการเกษตรกร (อตก.) กับบริษัท ป.เฮงอินเตอร์เทรด จำกัด จึงยังไม่สามารถจ่ายได้เช่นกัน เมื่อดำเนินคดีเสร็จแล้วถึงสามารถจ่ายได้ และข้อเรียกร้องในการจ่ายค่าชดเชยการบริหารจัดการลำใยปี 48 ที่ว่าเป็นการบริหารจัดการผิดพลาดของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จากการตรวจสอบเบื้องต้นในข้อเท็จจริงต่างๆเช่น อัตราการบุบ การแปรสภาพ ซึ่งต้องเข้ากระบวนการครม.อีกครั้งถึงจะมีการจ่ายเงินได้ เมื่อเครือข่ายเกษตรกรบางกลุ่มต้องการให้จ่ายค่าประกันลำใยในปี 46 ก่อน มิเช่นนั้นจะไม่เปิดโกดังเพื่อนำลำใยออกจำหน่าย ก็จะทำให้กระบวนการจ่ายคืนช้าตามไปด้วย

สำหรับการจำหน่ายลำใยในปี 46 - 47 เป็นแนวคิดของรัฐบาล เนื่องจากรัฐยังมีภาระในการเช่าโกดังในการเก็บผลผลิต เรื่องการเร่งชดเชยแก่เกษตรกรและการประสานความร่วมมือในการรองรับลำใยในปี 50 ถ้ามีการจำหน่ายออกให้เร็วที่สุด ทั้งปี 46 -47 เกษตรกรก็จะได้รับเงินค่าประกันสินค้าลำใยอบแห้ง ปี46และค่าดำเนินการในการแปรรูป รวมทั้งค่าแรง ค่าขนส่งในปี 47 ซึ่งจะเป็นการบรรเทาและชดเชยเกษตรกรที่ประสบปัญหาอยู่ในขณะนี้

สำหรับนโยบายในการจัดการบริหารจัดการลำใยปี 50 อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตรและสหกรณ์ กล่าวว่า ขึ้นอยู่กับคณะกรรมการจัดการเคือข่ายลำใยที่จะเสนอแนวทางการจัดการอย่างไรและส่งแนวทางการจัดการมาที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อพิจารณาวิธีการดำเนินงานต่อไป

นางศุภรา เสกาจารย์ นักวิชาการพาณิชย์ ศูนย์ส่งเสริมการส่งออกภาคเหนือเชียงใหม่ สังกัดกรมส่งเสริมการส่งออกกระทรวงพาณิชย์ ชี้แจงตัวเลขของตลาดลำใยว่า ลำใยซึ่งจัดเป็นพืชเศรษฐกิจของประเทศและที่ผ่านมามีปัญหาใหญ่คือปัญหาการตลาด ซึ่งรอบการส่งออกที่ผ่านมามีการส่งออกทั้งลำใยสด ลำใยแช่แข็ง ลำใยกระป๋องและลำใยอบแห้ง จากสถิติ พ.ศ.2548 - 49 ตัวเลขการส่งออกมีมูลค่ากว่า 4000 ล้านบาท และสัดส่วนของลำใย (สดแช่แข็ง) ตั้งแต่เดือน ม.ค. - พ.ย.49 มีการส่งออกไปยังประเทศต่างๆ มีมูลค่ารวมคือ 1,918.1 ล้านบาท โดยประเทศจีนยังเป็นตลาดส่งออกที่มากที่สุด คือ 812.5 ล้านบาท รองลงมาคืออินโดนิเซีย 677.7 ล้านบาท ฮ่องกง 209.9 ล้านบาท แคนาดา 44.4 ล้านบาทและสิงคโปร์ 41.8 ล้านบาท ตามลำดับ

ส่วนตลาดลำใยอบแห้งตั้งแต่เดือน ม.ค. - พ.ย. 49 สัดส่วนของการส่งออกมีมูลค่ารวม 1533.9 ล้านบาท โดยอันดับ 1 ของประเทศที่ส่งออกมากที่สุดคือ พม่า 631.9 ล้านบาท รองลงมาคือ จีน 428.9 ล้านบาท ลาว 315.2 ล้านบาท ฮ่องกง 80.4 ล้านบาทและสิงคโปร์ 29.7 ล้านบาท ตามลำดับ ในต่างประเทศกรมส่งเสริมการส่งออกมีสำนักงานอยู่ 53 แห่งทั่วโลก ในประเทศจีนซึ่งเป็นตลาดใหญ่ มีอยู่ 4 แห่ง ซึ่งจะเป็นหน่วยงานที่หาตลาดให้ผลผลิตของไทย ซึ่งที่ผ่านมาคุณภาพลำใยของประเทศไทยมีศักยภาพ แต่ตลาดที่เข้าไปขายก็อาจจะมีคุณภาพของประเทศนั้นๆคอยกำกับและอาจจะลดคุณภาพของลำใยไทยลง

ถึงเวลานี้ข้อยุติในการแก้ไขปัญหาลำใยก็ยังไม่มีความชัดเจน กระบวนการของเครือข่ายเกษตรกรลำใย ผู้ประกอบการและส่งออก ก็เร่งให้รัฐบาลจัดการกับการชดเชยปัญหาให้เร็วที่สุด ในขณะที่ทางรัฐบาล ในที่นี้คือทหาร โดยเฉพาะแม่ทัพภาคที่ 3 ก็ยังเดินหน้าหาข้อสรุปและทางออกของปัญหานี้อย่างเร่งด่วน อย่างไรก็ตามขณะนี้การปกครองประเทศยังคงเป็นการปกครองที่อยู่ภายใต้การดูแลของทหาร ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม ความมั่นคง เมื่อมีบทสรุปของทหารออกมาอย่างไร ก็คงต้องว่าตามกัน โดยพลเมืองเหนือก็จะได้ติดตามความคืบหน้าให้ทราบในครั้งต่อไป