ในฮอนดูรัสมีกรณีการสร้างบัญชีผู้ใช้โซเชียลมีเดียปลอมจำนวนมากเพื่อกล่าวหาและทำลายชื่อเสียงของกลุ่มนักกิจกรรมต่อต้านการสร้างเขื่อนในโครงการอากัว ซาร์กา โดยบัญชีเหล่านี้มีการกดติดตามกันเองไปมา มีการเริ่มใช้บัญชีและการหยุดโพสต์ในช่วงที่มีนักกิจกรรมคนสำคัญถูกสังหาร

14 พ.ย. 2560 เอริน กัลลาเกอร์ นักเขียนและศิลปินมัลติมีเดียเขียนบทความถึงกรณีที่ในฮอนดูรัสมีการใช้บัญชีชื่อทวิตเตอร์ปลอมในการทำลายชื่อเสียงของ เบอร์ตา คาเซเรส นักกิจกรรมสิ่งแวดล้อมผู้ล่วงลับและองค์กรพิทักษ์สิทธิของชนพื้นเมือง ชื่อองค์กร COPINH

เขาตั้งข้อสังเกตว่ามีการเล่นงานคาซาเรสในช่วง 3 เดือน ก่อนที่เธอจะถูกลอบสังหารและนี่อาจจะเป็นส่วนหนึ่งของแผนการทำลายผู้เคลื่อนไหวต่อต้านเขื่อนอากัว ซาร์คา (Agua Zarca) ที่เป็นแผนการขนาดใหญ่มาเป็นเวลาหลายปีแล้ว

ขณะที่ทีมอัยการอิสระตรวจสอบพบว่าเหตุสังหารเบอร์ตามีการเชื่อมโยงกับกลุ่มคนระดับสูงในบริษัทพลังงาน DESA ผู้เป็นเจ้าของโครงการที่คาเซเรสและ COPINH ประท้วงอยู่ นั่นทำให้กัลลาเกอร์สำรวจเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องการใช้โซเชียลมีเดียในการทำลายชื่อเสียงของนักเคลื่อนไหวเหล่านี้ในช่วงเดือน ธ.ค. 2558 ด้วย

จากการที่ผู้ใช้ทวิตเตอร์ชื่อ @tierra_catracha เปิดเผยว่ามีบัญชีผู้ใช้ที่ดูแปลกๆ น่าสงสัย กัลลาเกอร์ตรวจสอบแล้วพบว่าบัญชีผู้ใช้ที่ร่วมแผนการทำลายชื่อเสียงนักเคลื่อนไหวเหล่านี้ยังคงเปิดใช้อยู่แต่ไม่มีการทวีตข้อความใดๆ เลยนับตั้งแต่ 11 ธ.ค. 2558 มีการตั้งข้อสังเกตอีกว่าบัญชีผู้ใช้เหล่านี้ส่วนมากไม่มีรูปปกด้านบน (cover) และใช้ชื่อที่ดูเสมือนเป็นชาวฮอนดูรัสทั่วไป เธอค้นพบบัญชีที่น่าจะเป็นกลุ่มร่วมให้ร้ายนักกิจกรรมหลายสิบบัญชี สร้างขึ้นเมื่อช่วงเดือน พ.ย.-ธ.ค. ปี 2558 และส่วนใหญ่สร้างโดยใช้ TweetDeck

กัลลาเกอร์ระบุว่าสิ่งที่ทำให้สังเกตได้ง่ายคือบัญชีเหล่านี้มักจะติดตาม (follow) กันเองไปมา บัญชีเหล่านี้มักจะทวีตไม่เกิน 1-3 ครั้ง บัญชีใดที่ทวีตเกินกว่านั้นก็จะเป็นบัญชีที่เป็นธุรกิจหรือการส่งเสริมการขาย อีกส่วนหนึ่งก็เป็นพวกคอยรีทวีตรัฐบาลฮอนดูรัส

กัลลาเกอร์ยังได้ใช้โปรแกม gephi ตรวจสอบเครือข่ายโดยสร้างแผนภาพขึ้นมาว่าบัญชีใดติดตามหรือถูกติดตามจากบัญชีใดบ้าง เธอพบว่าบัญชีปลอมเหล่านี้มักจะติดตามบัญชีเดียวกันโยงใยกันเองซ้ำไปซ้ำมา มีการเน้นตรวจสอบบัญชีผู้ใช้ที่ชื่อ cesarjc31 พบว่าบัญชีที่เขาติดตามเป็นบัญชีรายชื่อปลอมด้วยกัน นอกจากนั้นก็จะเป็นการติดตามทวิตเตอร์ของสื่อฮอนดูรัส คนดังที่ทำงานสื่อ นักฟุตบอล และบัญชีภาษาสเปนของฮวน ออร์ลันโด เฮอร์นันเดซ ประธานาธิบดีฮอนดูรัส ทั้งหมดนี้เป็นบัญชีที่ได้รับการรับรองตัวตนจนน่าจะกลบเกลื่อนการติดตามบัญชีปลอมทั้งหลายไปได้

มีการสืบต่อไปในบทความของกัลลาเกอร์พบว่า การใช้โซเชียลมีเดียต่อต้านกลุ่มนักกิจกรรมนั่นเริ่มมีขึ้น 1 วันหลังจากที่ศาลฮอนดูรัสตัดสินให้เจ้าหน้าที่ทหารมีความผิดฐานสังหารสมาชิก COPINH และผู้นำชนพื้นเมืองเลนกา โทมัส การ์เซีย กลุ่มในโซเชียลมีเดียพยายามใส่ร้ายสร้างภาพให้ COPINH เป็นกลุ่มที่ดูรุนแรงและอันตราย ขณะที่สร้างภาพให้บริษัทเขื่อน DESA ดูเป็นเหยื่อ

เช่นมีการพยายามกล่าวหาว่าเบอร์ตาและ COPINH ล่อลวงให้ชนพื้นเมืองต่อต้านเขื่อน หรือกล่าวหาว่ามีการเรียกร้องให้ผู้ออกมาชุมนุมต่อต้านโครงการเขื่อนเพื่อแลกกับข้าวสาร 1 ปอนด์ บางครั้งก็มีโปรไฟล์ต่างกัน แต่กลับโพสต์ข้อความเหมือนกันทั้งหมดในเวลาเดียวกันอย่างบัญชีของ cesarjc31 และ mariahn101

กัลลาเกอร์ระบุว่าการใส่ร้ายป้ายสีทางอินเทอร์เน็ตนี้ยังเป็นแค่ส่วนเล็กๆ เท่านั้นที่ผู้ต่อสู้กับโครงการเขื่อนในฮอนดูรัสต้องเผชิญ โดยที่ชนพื้นเมืองเลนกาและ COPINH ต่อต้านโครงการสร้างเขื่อน 17 แห่งที่ชื่อโครงการอากัว ซาคาร์ มาเป็นเวลานานแล้ว ด้วยเหตุว่าโครงการนี้จะทำลายแหล่งน้ำของชาวเลนกาและทำให้ทรัพยากรน้ำของพวกเขากลายเป็นของเอกชน

ในบทความของกัลลาเกอร์ยังได้รวบรวมรายชื่อบัญชีปลอมจำนวนมากที่สร้างมาเพื่อใส่ร้ายกลุ่มนักกิจกรรม ซึ่งทางกลุ่มนักกิจกรรมก็มีการบันทึกเรื่องนี้เอาไว้ด้วยโดยใช้แฮชแท็ก #JOHbots (JOH เป็นชื่อย่อของประธานาธิบดีฮอนดูรัส ส่วนคำว่า bots สื่อถึงการสร้างตัวตนปลอมขึ้นมาในโลกอินเทอร์เน็ต)

เรียบเรียงจาก

Fake Honduran Twitter: the digital campaign against Berta Cáceres and COPINH, Erin Gallagher, 12-11-2017
https://medium.com/@erin_gallagher/fake-honduran-twitter-the-digital-campaign-against-berta-c%C3%A1ceres-and-copinh-3d1ea62e61ab