ชาวสวิสโหวตไม่รับ 'รายได้ขั้นพื้นฐาน' ฝ่ายหนุนยินดีได้นำประเด็นถกเถียงในสาธารณะ

ถึงแม้นโยบาย 'รายได้ขั้นพื้นฐานแบบไม่มีเงื่อนไข' (unconditional basic income) จะไม่ได้รับเสียงสนับสนุนจากชาวสวิตเซอร์แลนด์แต่กลุ่มผู้รณรงค์ก็บอกว่าอย่างน้อยการเปิดประเด็นให้สังคมถกเถียงอภิปรายในเรื่องนี้ก็ถือเป็น "ชัยชนะ" สำหรับพวกเขา โดยในการลงประชามติเรื่องนี้ผู้ใช้สิทธิในสวิตเซอร์แลนด์โหวตคัดค้าน 76.9% และมีผู้โหวตสนับสนุน 23.1%

6 มิ.ย. 2559 เมื่อวันที่ 5 มิ.ย. 2559 มีการลงประชามติว่าจะสนับสนุนหรือคัดค้านแนวคิด 'รายได้ขั้นพื้นฐานแบบไม่มีเงื่อนไข' (unconditional basic income) และประเด็นอื่นๆ ซึ่งรายได้ขั้นพื้นฐานนี้หมายความว่ารัฐจะให้เงินช่วยเหลือแก่ประชาชนทุกคนอย่างไม่มีเงื่อนไข ฝ่ายสนับสนุนแนวคิดนี้มองว่าจะช่วยแก้ไขปัญหาความยากจนและความเหลื่อมล้ำได้

โดยถ้าหากรายได้ขั้นพื้นฐานได้รับการอนุมัติจะมีการให้สวัสดิการแก่ผู้ที่อาศัยอยู่ในสวิตเซอร์แลนด์อย่างถูกกฎหมายอย่างน้อยตั้งแต่ 5 ปีขึ้นไป ถึงแม้ว่าก่อนหน้าการลงประชามติจะยังไม่ได้กำหนดวงเงินที่ประชาชนจะได้รับอย่างชัดเจน แต่กลุ่มผู้ริเริ่มแนวคิดนี้เสนอให้ว่าควรมีการจ่ายเงินให้ 2,500 ฟรังก์สวิส (ราว 90,000 บาท) ต่อเดือนแก่ประชากรผู้ใหญ่ และ 640 ฟรังก์สวิส (ราว 34,000 บาท) ต่อเดือน สำหรับประชากรเด็ก

อย่างไรก็ตาม ประชาชนผู้ไปลงประชามติโหวตคัดค้านนโยบายนี้ร้อยละ 76.9 คิดเป็นจำนวนราว 1,900,000 เสียง มีเสียงโหวตสนับสนุนร้อยละ 23.1 คิดเป็นจำนวนราว 570,000 เสียง โดยสวิตเซอร์แลนด์ถือเป็นประเทศแรกที่มีการทำประชามติในเรื่องนี้

การถกเถียงเรื่องรายได้ขั้นพื้นฐานมีขึ้นในสวิตเซอร์แลนด์ในแวดวงวิชาการมานานแล้ว แต่ไม่เคยมีการนำมาถกเถียงในระดับสาธารณะมาก่อนจนกระทั่งถึงช่วงสิบกว่าปีที่ผ่านมา สาเหตุที่มีการทำประชามติในเรื่องนี้เนื่องจากมีกลุ่มประชาชนผู้ริเริ่มพากันรวบรวมรายชื่อได้มากกว่า 130,000 รายชื่อ จนสามารถจัดให้มีประชามติในเรื่องนี้ได้

กลุ่มผู้รณรงค์สนับสนุนรายได้ขั้นพื้นฐานกล่าวว่า รายได้ขั้นพื้นฐานมีความเหมาะสมกับยุคสมัยที่มีการใช้เครื่องจักรอัตโนมัติมากขึ้นมีการใช้แรงงานคนน้อยลง ทำให้มีงานดีๆ และจ่ายค่าแรงแบบมั่นคงน้อยลง ซึ่งสวัสดิการแบบรายได้ขั้นพื้นฐานจะสามารถช่วยเหลือผู้คนให้ใช้ชีวิตอยู่อย่างมีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ได้และถือเป็นการรับรองสิทธิตามรัฐธรรมนูญของประเทศสวิตเซอร์แลนด์ โดยที่กลุ่มสนับสนุนบอกว่าเงินสวัสดิการเหล่านี้อาศัยการเพิ่มภาษีการขาย (sales tax) เพียงเล็กน้อยหรือนำมาจากค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์

แต่แนวคิดนี้ก็ถูกโต้แย้งทั้งจากรัฐบาลสวิตเซอร์แลนด์และพรรคการเมืองเกือบทุกพรรคในประเทศที่พากันเรียกร้องให้ผู้คนโหวตคัดค้านประชามติ คนวิจารณ์แนวคิดนี้อ้างว่าแนวคิดรายได้ขั้นพื้นฐานเป็น "ความฝันแบบมาร์กซิสต์" และกลัวว่าคนจะพากันออกจากงานสร้างความเสียหายต่อเศรษฐกิจ

อย่างไรก็ตาม ฝ่ายสนับสนุนก็สามารถตอบคำถามข้อโต้แย้งเหล่านี้ได้ โดยบอกว่าตามธรรมชาติแล้วมนุษย์เป็นสิ่งที่ต้องการสร้างผลผลิตบางอย่างอยู่แล้ว โดยที่รายได้ขั้นพื้นฐานจะเพียงแค่ทำให้พวกเขามีอิสระมากขึ้นในการสร้างผลผลิตต่างๆ และสามารถเลือกทำกิจกรรมที่พวกเขามองว่ามีคุณค่ามากที่สุดได้

ทั้งนี้ยังมีข้อโต้แย้งจากผู้รณรงค์ชื่อเช แวกเนอร์ว่า งานในสวิตเซอร์แลนด์ครึ่งหนึ่งเป็นงานที่ทำโดยไม่มีการจ่ายเงินให้อยู่แล้ว เช่นงานการดูแล งานที่บ้าน งานที่อยู่ในชุมชนอื่น รายได้ขั้นพื้นฐานจะทำให้งานที่ไม่ได้รับค่าจ้างเหล่านี้มีมูลค่า

ถึงแม้ว่าผู้ลงคะแนนส่วนใหญ่ในสวิตเซอร์แลนด์จะโหวตคัดค้านแต่ ราล์ฟ คุนดิก ผู้นำการรณรงค์เรื่องนี้และประธานเครือข่ายเพื่อรายได้ขั้นพื้นฐานโลก (Basic Income Earth Network) สาขาสวิตเซอร์แลนด์ก็บอกว่าจากเดิมที่ประเด็นรายได้ขั้นพื้นฐานถูกมองว่าเป็นโลกอุดมคติเพ้อฝัน แต่การได้นำเรื่องสำคัญเช่นนี้มาถกเถียงกันในวงกว้างระดับสาธารณะได้ก็ถือว่าเป็น "ชัยชนะ" สำหรับเขาแล้ว

นอกจากประเด็นเรื่องรายได้ขั้นพื้นฐานแล้วประชาชนในสวิตเซอร์แลนด์ยังทำการลงประชามติในประเด็นอื่นๆ อีก 4 ประเด็น อย่าง ประเด็นเรื่องเรียกร้องให้มีการลงทุนสร้างถนนเพิ่ม ประเด็นการแก้กฎหมายให้กระบวนการให้ที่พักพิงผู้ลี้ภัยเป็นไปได้เร็วขึ้น ประเด็นการเรียกร้องห้ามไม่ให้เจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐวิสาหกิจมีเงินเดือนมากกว่ารัฐมนตรี และข้อเสนอให้มีการทดลองทางพันธุกรรมจากตัวอ่อนก่อนปลูกถ่ายสู่ครรภ์ในกรณีของการปฏิสนธิในหลอดแก้วเพื่อดูว่าพ่อแม่มีโรคร้ายแรงสืบทอดทางพันธุกรรมหรือไม่ ซึ่งในประเด็นเหล่านี้มีทั้งเสียงข้างมากสนับสนุน และเสียงข้างมากคัดค้าน คละกันไปในแต่ละประเด็น

เรียบเรียงจาก

Swiss voters 'reject basic income grant for all', Aljazeera, 05-05-2016
http://www.aljazeera.com/news/2016/06/switzerland-referendum-basic-income-grant-160605061102498.html

Switzerland's voters rejects basic income plan, BBC, 06-05-2016
http://www.bbc.com/news/world-europe-36454060

ข้อมูลเพิมเติมจาก
https://en.wikipedia.org/wiki/Swiss_referendums,_2016

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท