หลังจากเมื่อปลายเดือน ก.พ.ที่ผ่านมา พล.ต.สรรเสริญ แก้วกำเนิด โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ออกมากล่าวถึงกรณีที่สำนักข่าวบลูมเบิร์กเผยแพร่ดัชนีความทุกข์ยาก (Misery Index) ประจำปี 2559 ล่าสุด รายงานข่าว 15 อันดับประเทศที่มีความสุขในเชิงเศรษฐกิจมากที่สุดในโลก (The 15 Happiest Economies in the World) โดยระบุว่าไทยมีอัตราการว่างงานและอัตราเงินเฟ้อต่ำ คิดเป็นค่า Misery Index เท่ากับ 2.2 ซึ่งหมายถึง มีความทุกข์ยากต่ำ หรือมีความสุขมากที่สุดในโลก เป็นปีที่ 2 ต่อเนื่องกัน และต่อมาเมื่อ 19 มี.ค.ที่่ผ่านมา พล.ต.สรรเสริญ ยังย้ำประเด็นนี้ หลังจากที่กระทรวงแรงงานออกมาเปิดเผยถูกตัวเลขผู้ว่างงานในระบบบประกันสังคม

โดยตัวเลขการว่างงานที่ต่ำ จากสถิติแรงงาน สำนักงานสถิติแห่งชาติ เดือนก.พ.59 มีผู้ว่างงานจํานวน 3.35 แสนคน (คิดเป็นอัตราการว่างงานร้อยละ 0.9)  มีกําลังแรงงานประมาณ 38.42 ล้านคน เป็นผู้มีงานทํา 37.87 ล้านคน และผู้รอฤดูกาล 2.10 แสนคน ซึ่งดูเหมือนว่าไม่สอดคล้องกับอัตราปกติในระบบเศรษฐกิจ ที่ควรมีอัตราคนตกงานและกำลังหางานใหม่อยู่ที่ 2-4% เพื่อรองรับการขยายตัวและการเปิดธุรกิจใหม่ๆ ได้ และตัวเลขการว่างงานที่ต่ำยังอยู่ในความสงสัยกับการรับรู้ของคนในสังคมด้วย

ในระบบประกันสังคมนับตัวหัวผู้ขอสิทธิชัด

จากจำนวนผู้ว่างงานทั้งหมด 3.35 แสนคน นั้น หากแยกเป็นผู้ว่างงานในระบบที่นับจากตัวเลขผู้ขอรับผลประโยชน์ทดแทนกรณีว่างงานในระบบประกันสังคม เดือน ก.พ. 2559 มีจำนวน 123,087 คน จากผู้ประกันตน 10,348,753 คน และข้าราชการในกองทุนสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการ 5 ล้านคน ในจำนวน 2 ส่วนนี้การนับผู้ว่างงานน่าจะมีความชัดเจน แต่กำลังแรงงานที่เหลืออีกกว่า 20 ล้านคนนั้น ยังมีข้อสงสัยในการนับ

วิโรจน์ชี้ว่างงานต่ำเป็นภาพลวงตา สำนักงานสถิติ นิยามมีงานทำแค่ทำงานมากกว่า 1 ชม.ต่อสัปดาห์

ดร.วิโรจน์ ณ ระนอง นักวิจัยจากสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) ได้เคยให้สัมภาษณ์กับประชาไทไว้เมื่อปี 2556 ถึงประเด็นอัตราการว่างงานที่ต่ำ โดย ดร.วิโรจน์ ตั้งข้อสังเกตุว่า ปัจจุบันเรามีอัตราการว่างงานที่ต่ำมาก ซึ่งตนก็คิดว่าจริง แต่ที่บอกว่าไม่ค่อยไว้ใจสถิติของเมืองไทยก็เพราะว่า ตนเข้าใจว่าในการสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติยังคงกำหนดนิยามคนที่มีงานทำ ว่าคือคนทำงานมากกว่า 1 ชม.ต่อสัปดาห์ขึ้นไป ซึ่งพอใช้นิยามแบบนี้ ก็จะแยกคนมีงานทำกับคนที่ว่างงานได้ไม่ชัดพอ  ดังนั้นการที่เราบอกว่าเรามีอัตราการว่างงานน้อยมาก แค่ 1%ก็อาจจะเป็นภาพลวงตา

พิชิต ไขว่างงานต่ำเขาทำกันอย่างไร

พิชิต ลิขิตกิจสมบูรณ์ อาจารย์ประจำคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้โพสต์ผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัวเมื่อวันที่ 22 มี.ค.ที่ผ่านมานี้ด้วยเช่นกันถึงประเด็นนนี้ว่า คำถามคือ เขานับยังไงว่า คนนี้มีงานทำ คนโน้นว่างงาน “คนมีงานทำ” เขานิยามว่า มีอายุ 15 ปีขึ้นไปและในช่วง 7 วันก่อนถูกสัมภาษณ์ทำงานตั้งแต่ 1 ชม.ขึ้นไปโดยได้ค่าจ้าง หรือทำงานอย่างน้อย 1 ชม.ในกิจการของครอบครัวโดยไม่ได้ค่าจ้าง

ทำงานอะไรก็ได้แค่ 1 ชม./สัปดาห์ ก็ถูกนับว่า 'มีงานทำ'