รัฐบาลประเทศลุ่มแม่น้ำโขง ต้องฟังเสียงประชาชน

แถลงการณ์ประชาชน ว่าด้วยโครงการเขื่อนในภูมิภาคแม่น้ำโขง

พวกเราคือประชาชนของชุมชนท้องถิ่น ผู้ซึ่งพึ่งพาอาศัยระบบนิเวศของแม่น้ำโขง และบรรดาแม่น้ำสาขาและทะเลสาบที่มีอยู่มากมายในภูมิภาคแห่งนี้ โดยเฉพาะพื้นที่ทะเลสาบเขมร แม่น้ำเซซาน และสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง เพื่อเป็นแหล่งของอาหาร วิถีชีวิตความเป็นอยู่ สังคมวัฒนธรรม และรายได้ของเรา  แหล่งน้ำและทรัพยากรต่าง ๆ ในภูมิภาคแม่น้ำโขง เกื้อหนุนชีวิตและเศรษฐกิจของเราให้มั่นคงยั่งยืน

เขื่อนที่สร้างขึ้นบนแม่น้ำโขงสายหลักและแม่น้ำอื่น ๆ ในภูมิภาค ไม่ว่าจะเป็นเขื่อนปากมูล เขื่อนน้ำตกยาลี เขื่อนน้ำเทิน 2 เขื่อนเทินหินบูน เขื่อนไซยะบุรี และชุดของเขื่อนสร้างแล้วบนแม่น้ำล้านช้าง (แม่น้ำโขง) ในเขตประเทศจีน ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงและความเสียหายอันใหญ่หลวงต่อระบบนิเวศของแม่น้ำโขง อีกทั้งยังคุกคามชีวิต วิถีความเป็นอยู่ของผู้คน และทำให้เศรษฐกิจของภูมิภาคเสียหายโดยรวม กลุ่มชนเผ่าต่าง ๆ  ผู้หญิง และเด็ก เป็นกลุ่มที่ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นมากที่สุด อีกทั้งการสร้างเขื่อนยังซ้ำเติมความเดือดร้อนที่เราได้รับจากสภาวะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ให้ทวีความรุนแรงมากขึ้น

พวกเราได้เห็นเป็นประจักษ์พยาน และต้องเผชิญกับผลกระทบที่เลวร้ายจากการสร้างเขื่อนเรื่อยมา  สำหรับพวกเรา ซึ่งอาศัยอยู่ริมแม่น้ำ และมีประสบการณ์เกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นต่อระบบของแม่น้ำด้วยตัวเองแล้ว  เราไม่มีข้อสงสัยใด ๆ อีกต่อไป ว่าเขื่อนเหล่านั้น ได้ก่อให้เกิดผลกระทบอย่างรุนแรงต่อชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนในปัจจุบัน และจะกระทบไปถึงรุ่นลูกรุ่นหลานของเราเพียงใด และเขื่อนเหล่านี้ไม่สมควรจะถูกสร้างขึ้นโดยสิ้นเชิง

พวกเราวิตกกังวลอย่างยิ่งต่อการสร้างเขื่อนดอนสะโฮงในประเทศลาว ในพื้นที่ที่เป็นเส้นทางอพยพของปลาระหว่างแม่น้ำโขงตอนบนกับตอนล่าง และจะทำลายทั้งพันธุ์ปลา และปริมาณปลาในลุ่มแม่น้ำโขงทั้งหมด เขื่อนนี้จะคุกคามวงจรชีวิตของปลาบึกและโลมาอิรวดี โครงการเขื่อนดอนสะโฮง จะส่งผลกระทบด้านลบต่อภาคเกษตรกรรมและการทำประมงในพื้นที่ปากแม่น้ำโขงอีกด้วยอย่างไรก็ตาม แม้จะเกิดความเสียหายจากการสร้างเขื่อน รัฐบาลลาวยังไม่เคยรับฟังความวิตกกังวลของประชาชนในประเทศภูมิภาคแม่น้ำโขงอื่น ๆ ที่ถูกเรียกร้องและนำเสนอซ้ำแล้วซ้ำเล่าอย่างเปิดเผยในพื้นที่สาธารณะ

เราไม่เคยได้รับข้อมูลข่าวสารที่สมบูรณ์เกี่ยวกับเขื่อนเหล่านี้  ไม่เคยมีใครมาถามความเห็นของเราอย่างจริงจังเหมาะสม และไม่เคยมีโอกาสในการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเกี่ยวกับโครงการเหล่านั้น เราถูกบีบบังคับให้แบกรับผลกระทบที่ไม่สามารถแบกรับได้ของโครงการเขื่อน ถึงเวลาแล้ว ที่รัฐบาลของเราจะต้องฟังเสียง และเคารพสิทธิของเรา ในการตัดสินใจเกี่ยวกับอนาคตของแม่น้ำของเรา และเกี่ยวกับชีวิตของพวกเรา

พวกเราจึงเรียกร้อง

• ให้ต้องมีการพูดคุยกันโดยตรง ระหว่างตัวแทนรัฐบาลในภูมิภาคแม่น้ำโขง กับตัวแทนของประชาชนในลุ่มแม่น้ำโขง ในเวทีสาธารณะที่จะมีการจัดขึ้น ทั้งนี้ ตัวแทนรัฐบาลต่าง ๆ ต้องมาเข้าร่วมในเวทีสาธารณะที่มีประชาชนในภูมิภาคแม่น้ำโขงเข้าร่วม ทั้งนี้เพื่อฟังเสียงของพวกเรา และเรียนรู้จากปัญหาผลกระทบที่เกิดขึ้นกับเราจากโครงการเขื่อน

• ให้มีการศึกษาเพื่อเข้าใจถึงคุณค่าของแม่น้ำอย่างรอบด้าน รวมทั้งผลกระทบทางสังคมและสิ่งแวดล้อมจากโครงการเขื่อน การศึกษาเหล่านี้จะต้องทำโดยกลุ่มหรือองค์กรอิสระ และเปิดโอกาสให้ประชาชนจากชุมชนที่ได้รับผลกระทบเข้ามามีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ ให้เวลาเพียงพอในการรวบรวมข้อมูลเพื่อใช้ในการตัดสินใจเกี่ยวกับโครงการได้อย่างเหมาะสม และหากผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า ผลกระทบเชิงลบจากโครงการเขื่อน มีมากกว่าผลประโยชน์ที่จะได้รับ จะต้องหยุดโครงการเขื่อนเหล่านั้นเสีย

• ให้มีการศึกษาและดำเนินการเกี่ยวกับโครงการเขื่อนดอนสะโฮงโดยเร็วที่สุด เนื่องจากจุดสร้างเขื่อนและสถานภาพของโครงการนี้มีลักษณะล่อแหลมอย่างยิ่ง อีกทั้งจะต้องมีการเปิดเผยมูลค่าและผลกระทบของโครงการนี้ต่อสาธารณะ และได้รับการตระหนักรับรู้โดยรัฐบาลของทุกประเทศในภูมิภาคแม่น้ำโขง

ท้ายที่สุด เราขอย้ำเตือนต่อรัฐบาลทั้งหลายว่า เรา คือประชาชนของภูมิภาคแม่น้ำโขง เราปกป้องแม่น้ำต่าง ๆ ของเรามาหลายชั่วอายุคน และเราจะต้องมีส่วนในการตัดสินใจใด ๆ ก็ตามที่เกี่ยวกับสายน้ำเหล่านี้