ประชาไทสัมภาษณ์ อามิน อิสกันดา บรรณาธิการข่าว หนังสือพิมพ์ออนไลน์ เดอะ มาเลเซียน อินไซเดอร์ (The Malaysian Insider - TMI) ของมาเลเซีย ถึงเสรีภาพของสื่อมวลชนในการวิพากษ์วิจารณ์และรายงานข่าว รวมถึงทิศทางในการสื่อสารและรับสารของสังคมมาเลเซียในปัจจุบัน

000

ทั้งนี้มาเลเซียเป็นประเทศที่ใช้กฎหมายอย่างเข้มงวดในการควบคุมสื่อ รวมทั้งควบคุมการเป็นเจ้าของหนังสือพิมพ์ ผ่านการออกใบอนุญาตแบบปีต่อปี ซึ่งทำให้เจ้าของสื่อส่วนมากมีความใกล้ชิดกับรัฐบาล อย่างไรก็ตาม การควบคุมพื้นที่สื่อออนไลน์กลับเปิดกว้างกว่า โดยในยุคที่มหาเธร์ โมฮัมหมัด เป็นนายกรัฐมนตรีนั้น ในปี พ.ศ. 2539 เมื่อเขาเริ่มโครงการมัลติมีเดียซุปเปอร์คอริดอร์ (MSC) เขาได้ให้หลักประกันเรื่องเสรีภาพด้านอินเทอร์เน็ต กระทั่งต่อมามีผู้สื่อข่าวในมาเลเซียที่เห็นโอกาสของพื้นที่ออนไลน์ จึงเริ่มเปิดหนังสือพิมพ์ออนไลน์ เช่น มาเลเซียกินีในเดือนพฤศจิกายนปี 2542 และตามมาด้วยหนังสือพิมพ์ออนไลน์อีกหลายแห่ง รวมทั้ง เดอะ มาเลเซียน อินไซเดอร์ ที่เปิดตัวในเดือนกุมภาพันธ์ปี 2551

โดยสื่อออนไลน์ของมาเลเซียมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในมาเลเซีย โดยเฉพาะการมีพื้นที่นำเสนอให้กับซีกที่ไม่ใช่ฝ่ายรัฐบาลมาเลเซีย ทั้งนี้ในการเลือกตั้งทั่วไป 2 ครั้งหลังของมาเลเซียคือในปี 2551 และ 2556 พรรครัฐบาลมาเลเซีย "แนวร่วมแห่งชาติ" (Barisan Nasional - BN) แม้จะชนะการเลือกตั้ง แต่ก็สูญเสียสถานะการเป็นเสียงข้างมากในสภา 2 ใน 3 และการเลือกตั้งครั้งหลังสุดเมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2556 เป็นครั้งแรกที่พรรครัฐบาลได้คะแนนเสียงน้อยกว่าฝ่ายค้าน โดยรัฐบาลได้ 5.2 ล้านคะแนน ขณะที่ฝ่ายค้านได้ 5.6 ล้านคะแนน อย่างไรก็ตามเมื่อแบ่งตามเขตเลือกตั้งแล้วพรรครัฐบาลยังคงได้ ส.ส. มากกว่าคือ 133 คน ส่วนพรรคฝ่ายค้านได้ ส.ส. 89 คน

ในการพูดคุยกับ อามิน อิสกันดา บรรณาธิการข่าวของเดอะ มาเลเซียน อินไซเดอร์ เขากล่าวว่า สาเหตุที่สื่อออนไลน์ในมาเลเซียค่อนข้างเบ่งบาน มาจากการที่สื่อหลักนำเสนอแต่ข่าวรัฐบาล ทำให้ประชาชนไม่ได้รับข่าวสารที่เป็นมุมมองทางเลือก จึงทำให้คนเข้ามาอ่านสื่อออนไลน์ นอกจากนี้ผู้อ่านหลักของสื่อออนไลน์ ยังเป็นคนรุ่นหนุ่มสาวที่ใช้สมาร์ทโฟน และมีความตื่นตัว

อย่างไรก็ตาม สื่ออนไลน์ยังมีข้อจำกัดทางกฎหมาย แม้จะมีความแตกต่างจากสื่อสิ่งพิมพ์ที่ถูกรัฐบาลควบคุมผ่านการออกใบอนุญาตปีต่อปี แต่สำหรับสื่ออนไลน์ รัฐบาลได้ปรับปรุงหน้าที่ของคณะกรรมการที่ชื่อว่า "คณะกรรมการด้านการสื่อสารและมัลติมีเดียแห่งมาเลเซีย" (The Malaysian Communications and Multimedia Commission) หรือ MCMC ซึ่งก่อตั้งตามกฎหมายในปี พ.ศ. 2541 ทำหน้าที่ดำเนินคดีทางกฎหมายต่อสื่อออนไลน์

นอกจากนี้ยังมีการใช้ "กฎหมายว่าด้วยการปลุกระดมยั่วยุ" หรือ "The Sedition Act" ที่ประกาศใช้ในสมัยอาณานิคมตั้งแต่ พ.ศ. 2491 สำหรับใช้จัดการสื่อออนไลน์

000

วิดีโอสัมภาษณ์อามิน อิสกันดา บรรณาธิการข่าว เดอะ มาเลเซียน อินไซเดอร์ (คลิกที่มุมล่างขวาเพื่ออ่านคำบรรยายภาษาไทย)

โดยในการสัมภาษณ์บรรณาธิการข่าวของเดอะ มาเลเซียน อินไซเดอร์ เขายังกล่าวถึงกรณีที่คณะกรรมการ MCMC และเจ้าหน้าที่ตำรวจบุกสำนักงานของเขาเมื่อวันที่ 30 มีนาคมที่ผ่านมา และควบคุมตัวผู้สื่อข่าวและผู้บริหารรวม 5 รายเป็นเวลา 1 วันเพื่อสอบสวนตามกฎหมายว่าด้วยการปลุกระดมยั่วยุ หลังเดอะ มาเลเซียน อินไซเดอร์ เผยแพร่บทความเกี่ยวกับการประชุมของสุลต่าน 9 รัฐ และผู้ว่าการรัฐ 4 รัฐ ที่มีการหารือการแก้ไขกฎหมายศาลชารีอะห์ และต่อมา ซายิด ดาเนียล ซายิด อาหมัด ตำแหน่งเจ้ากรมลัญจกร ซึ่งเป็นผู้รักษาพระราชลัญจกรของประมุขมาเลเซีย ได้ปฏิเสธข่าวดังกล่าว

ต่อคำถามที่ว่า ตำรวจมีเหตุจูงใจทางการเมืองในการดำเนินคดีหรือไม่ อามิน กล่าวว่า ไม่แน่ใจในเรื่องนี้ แต่เหตุการณ์ก่อนที่จะมีการบุกจับถึงสำนักงานหนังสือพิมพ์ออนไลน์ มีปีกเยาวชนของพรรคอัมโนดำเนินการแจ้งความกับตำรวจในหลายรัฐ รวมทั้งหนังสือพิมพ์โปรพรรคอัมโน ซึ่งเป็นพรรคหลักในพรครัฐบาลได้เขียนบทความโจมตีเดอะ มาเลเซียน อินไซเดอร์ เช่นกัน

อามิน กล่าวด้วยว่า แม้ว่ามาเลเซียยังขาดสิ่งที่เรียกว่าเสรีภาพสื่อมวลชน แต่เขาเชื่อว่าสื่อออนไลน์ในมาเลเซียจะยังคงเติบโตต่อไป โดยเฉพาะการมีปัจจัยใหม่ๆ อย่างโซเชียลมีเดีย "ในยุคของโซเชียลมีเดีย อย่างเฟซบุ๊ค ทวิตเตอร์ ตอนนี้ข่าวในเฟซบุ๊คเร็วกว่าพวกเรา สื่อออนไลน์เสียอีก ดังนั้น สำหรับคนรุ่นหนุ่มสาว พวกเขาสามารถเข้าถึงสิ่งเหล่านี้ และผู้อ่านส่วนใหญ่ของเราก็เป็นคนรุ่นนี้ ดังนั้นผมคิดว่า ออนไลน์มีเดียจะยังคงเติบโตต่อไป"

"และอย่างที่คุณรู้ดีว่า เทคโนโลยีอินเตอร์เน็ตก็เติบโตขึ้นเรื่อยๆ ในไม่ช้านี้ หนังสือพิมพ์ก็อาจต้องปิดตัวลง เพราะคนไม่อยากซื้อหนังสือพิมพ์อีกต่อไป พวกเขาสามารถอ่านข่าวได้จากสมาร์ทโฟน ดังนั้นผมคิดว่าสำหรับมาเลเซีย อนาคตสำหรับสื่อออนไลน์น่าจะเติบโตอยู่ ตอนนี้คุณก็มองเห็นได้" อามินกล่าว