ช่วงที่อาร์เจนตินาปกครองโดยเผด็จการทหารมีกลุ่มคนที่ถูกมองว่าเป็นภัยต่อรัฐบาลถูกอุ้มหายจำนวนมาก โดยสำนักงานทูตวาติกันเก็บข้อมูลคนหายเหล่านี้ไว้ จนกระทั่งพระสันตะปาปาองค์ปัจจุบันเรียกร้องให้ทางวาติกันเปิดเผยข้อมูลเพื่อช่วยเหลือครอบครัวผู้ที่เคยถูกอุ้มหายในยุค 'สงครามสกปรก'

30 เม.ย. 2558 พระสันตะปาปาฟรานซิสสั่งให้ศาสนจักรวาติกันเปิดเผยเอกสารเกี่ยวกับช่วงที่อาร์เจนตินาอยู่ภายใต้การปกครองของระบอบเผด็จการทหารเพื่อช่วยเหลือให้ครอบครัวที่เป็นเหยื่อจากเผด็จการได้รู้ว่าคนในครอบครัวพวกเขาที่หายตัวไปมีชะตากรรมอย่างไรบ้าง

กิวแลร์โม การ์เชอร์ บาทหลวงในอาร์เจนตินาซึ่งเป็นคนใกล้ชิดกับประสันตะปาปาฟรานซิสกล่าวให้สัมภาษณ์ผ่านสื่อวิทยุสถานีบัวโนสไอเรสว่า พระสันตะปาปามีความประสงค์ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโดยสั่งให้มีการเปิดเผยจดหมายเหตุของวาติกันเกี่ยวกับอาร์เจนตินาในช่วงเผด็จการทหาร ทางด้านบุยตาโน ประธานกลุ่ม 'แฟมิเลียเรส' กลุ่มสิทธิมนุษยชนอาร์เจนตินาก็กล่าวไปในทำนองเดียวกัน

อาร์เจนตินาในช่วงที่ปกครองโดยเผด็จการทหารในปี 2519-2526 มีประชาชนราว 20,000 คนถูก "อุ้มหาย" โดยทางการอาร์เจนตินาเนื่องจากมองว่าพวกเขาเป็นกลุ่มที่พยายามโค่นล้มรัฐบาล ซึ่งทางวาติกันเป็นผู้เก็บรวบรวมข้อมูลคดีเหล่านี้ไว้ในสำนักงานเอกอัครสมณทูต (ทูตศาสนาจากนครรัฐวาติกัน) ในกรุงบัวโนสไอเรส

โดยก่อนหน้านี้พระสันตะปาปาได้เข้าพบคุณแม่อายุ 83 ปี ที่ลูกทั้ง 2 คนหายตัวไปในช่วงเผด็จการทหาร อีกทั้งยังเข้าพบปะกับบุยตาโน และ มองซินญอร์ กิวเซปเป ลาเทอซา เจ้าหน้าที่เลขาธิการแห่งรัฐวาติกันเพื่อหารือเรื่องความเป็นไปได้ที่วาติกันจะออกแถลงการณ์วิจารณ์ตัวเองในเรื่องบทบาทของพวกเขาในช่วงที่อาร์เจนตินาเป็นเผด็จการ

บุยทาโนกล่าวอีกว่า การพบปะเป็นไปด้วยดี โดยพระสันตะปาปาฟรานซิสสัญญาว่าจะดูแลเรื่องข้อมูลคนหาย รวมถึงอาจจะมีการเผยแพร่ข้อมูลในแบบดิจิทัลสู่สาธารณะ ซึ่งลาเทอซาระบุว่าอาจจะเผยแพร่ได้ในปีหน้า

สำนักข่าวเดอะการ์เดียนระบุว่า เอกสารจดหมายเหตุในช่วงเผด็จการทหารมีผู้ส่งข่าวต่อให้กับวาติกันคือ มองซินญอร์ ปิโอ ลากี เอกอัครสมณทูตประจำอาร์เจนตินาในยุคนั้นที่มักพบปะหรือแม้กระทั่งเล่นเทนนิสกับพลเรือเอก เอมิลิโอ มาสเซรา หนึ่งในสมาชิกเผด็จการทหารที่โหดเหี้ยมที่สุด โดยในจดหมายเหตุดังกล่าวมีเรื่องของครอบครัวเหยื่อที่ไปขอร้องให้ลากีช่วย ซึ่งในเอกสารของสำนักงานเอกอัครสมณทูตมีระบุถึงกรณีการหายตัวไปของเหยื่อหลายพันคนรวมถึงกรณีที่ญาติพยายามร้องขอความเมตตาจากกองทัพและในบางกรณีทูตจากวาติกันก็ทำหน้าที่เป็นตัวกลางไกล่เกลี่ย

กราเซียลา โลอิส สมาชิกอีกคนหนึ่งของแฟมิเลียเรสกล่าวว่าพระสันตะปาปาฟรานซิสคงมีความต้องการทำเรื่องนี้ให้สำเร็จ เพราะตัวพระสันตะปาปาองค์ปัจจุบันเป็นผู้ที่เกิดในอาร์เจนตินาและเคยเป็นเพื่อนสนิทกับเอสเธอร์ คาเรียกา หนึ่งในสมาชิกกลุ่มคุณแม่แห่งพลาซา เดอ มาโย (the Mother of Plaza de Mayo) ซึ่งเป็นกลุ่มแม่ของผู้ที่เผชิญหน้ากับกองทัพในเรื่องที่ลูกของพวกตนถูกลักพาตัวไป และในเวลาต่อ มาคาเรียกาเองก็หายตัวไปในช่วงเดือน ธ.ค. 2520

บุยทาโนเปิดเผยต่อสำนักข่าวเดอะการ์เดียนว่าเธอเคยลี้ภัยไปอยู่ในยุโรปในช่วงที่อาร์เจนตินาเป็นเผด็จการ เธอเคยขอเข้าพบพระสันตะปาปาจอห์น ปอล ที่ 2 แต่ได้เข้าพบกับเจ้าหน้าที่ของวาติกันแทน เมื่อเธอบอกชื่อกับเจ้าหน้าที่เขาก็นำข้อมูลเกี่ยวกับลูก 2 คนของเธอมาให้รวมถึงข้อมูลที่ว่าลูกของเธอถูกลักพาตัวไปในวันไหน ทำให้เธอทราบว่าสำนักวาติกันมีข้อมูลเกี่ยวกับกรณีคนหายในอาร์เจนตินามากขนาดไหน

ช่วงเวลาที่เรียกว่า 'สงครามสกปรก' (Dirty War) ภายใต้การปกครองโดยเผด็จการทหารในอาร์เจนตินามีกลุ่มฝ่ายซ้ายจำนวนมากถูกกวาดล้าง หลายคนถูกทำให้หายตัวไปทำให้กลุ่มสิทธิมนุษยชนกังวลว่าจะมีการสังหารผู้คนเหล่านั้น โดยนักกิจกรรมเพื่อสิทธิมนุษยชนเคยฟ้องร้องพระสันตะปาปาฟรานซิสในปี 2548 (ซึ่งในตอนนั้นยังใช้ชื่อ คอร์เค เบร์โกเกลียว เพราะยังไม่ได้รับตำแหน่ง) กล่าวหาว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับเผด็จการในการลักพาตัวนักบวชนิกายเยซูอิด 2 คน แต่ก็ไม่มีหลักฐานที่หนักแน่นพอจะเอาผิด

อย่างไรก็ตามเมื่อปี 2553 นายพลเรนาลโด บิกโนเน อดีตผู้นำเผด็จการทหารถูกพิพากษาว่ามีความผิดในคดีลักพาตัว ทรมาน และฆาตกรรม ผู้ต่อต้านทางการเมืองจำนวน 56 ราย และจากจำนวนทั้งหมดนี้มีเหยื่อที่เป็นหญิงมีครรภ์อย่างน้อยสิบราย ถือเป็นการดำเนินคดีครั้งใหญ่ที่เรียกว่า 'เมกาคอสซา' (megacausa) ที่มุ่งเอาผิดก่ออาชญากรรมต่อมนุษยชาติในช่วงเผด็จการทหาร

เรียบเรียงจาก

Pope Francis orders Vatican to open files on Argentina dictatorship, The Guardian, 29-04-2015
http://www.theguardian.com/world/2015/apr/29/pope-francis-argentina-orders-vatican-open-files-dictatorship

ข้อมูลเพิ่มเติมจาก
http://en.wikipedia.org/wiki/Dirty_War