ข้าหลวงมณฑลพายัพประกาศเมื่อ 115 ปีที่แล้ว: ปล่อยโคมลอยต้องขออนุญาต

อ่านราชกิจจานุเบกษาเมื่อ 115 ปีที่แล้ว ข้าหลวงใหญ่-ข้าหลวงยุติธรรมมณฑลพายัพออกประกาศถึง "มหาชนทั้งหลายทุกชาติ ทุกภาษาซึ่งอยู่ในมณฑลพายัพ" อยากจะปล่อยโคมลอยก็ปล่อยได้ไม่ห้ามแต่ "ต้องมาขออนุญาตต่อแขวงนคร หรือเมืองนั้นก่อนจึงจะปล่อยได้" ฝ่าฝืนมีโทษปรับ 20 บาท คุกไม่เกิน 1 เดือน

5 ม.ค. 2557 - กรณีมีข่าวผู้ปล่อยโคมลอยในช่วงเทศกาลส่งท้ายปีเก่าใน จ.เชียงใหม่ จนมีโคมลอยเข้าไปติดในอากาศยานจนต้องยกเลิกเที่ยวบินนั้น ในอดีตเมื่อ 115 ปีก่อน ราชกิจจานุเบกษาเคยลงประกาศเงื่อนไขสำหรับการอนุญาตปล่อยโคมลอยในมณฑลพายัพเช่นกัน

โดยวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2443 (นับแบบปฏิทินสมัยใหม่) พระยานริศรราชกิจข้าหลวงใหญ่ และหลวงจรรยายุตกฤตย์ ข้าหลวงยุติธรรมมณฑลพายัพ ได้ออกประกาศ "ประกาศสำหรับปล่อยโคมลอยมณฑลพายัพ" (ดูราชกิจจานุเบกษา) ระบุว่าการปล่อยโคมลอย "ต้องมาขออนุญาตต่อแขวงนคร หรือเมืองนั้นก่อนจึงจะปล่อยได้" และผู้ที่ปล่อยโคมลอยโดยไม่ขออนุญาตหรือปล่อยในสถานที่อื่นนอกจากที่อนุญาต จะถูกปรับ 20 บาท หรือจำคุกไม่เกินกว่า 1 เดือน และหากตกลงมาถูกบ้านเรือนหรือสิ่งของ "จะต้องใช้ตามราคาของที่เสียมากแลน้อยด้วย"

และอีก 2 เดือนต่อมา ในวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2443 (นับแบบปฏิทินสมัยใหม่) สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย ได้เป็นผู้รับสนองพระบรมราชโองการในประกาศอนุญาตสำหรับปล่อยโคมลอย มณฑลพายัพ (ดูราชกิจจานุเบกษา) ระบุว่าได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ใช้ประกาศของข้าหลวงมณฑลพายัพดังกล่าว โดยอ้างตามประกาศ "ว่าด้วยข้าหลวงใหญ่ข้าหลวงยุติธรรมมณฑลพายัพพร้อมกันตั้งกฎหมายได้" ลงวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2442 (นับแบบปฏิทินสมัยใหม่) ที่ระบุว่าเมื่อข้าหลวงใหญ่แลข้าหลวงยุติธรรมมณฑลพายัพเห็นว่าจำเป็นต้องออกกฎหมายโดยทันที ให้ประกาศใช้กฎหมายได้ แต่ต้องส่งลงมากรุงเทพฯ เพื่อขอรับพระราชทานพระบรมราชานุญาตภายใน 6 เดือน

โดยประกาศดังกล่าวมีดังต่อไปนี้

 

ประกาศสำหรับปล่อยโคมลอยมณฑลพายัพ

พระยานริศรราชกิจข้าหลวงใหญ่ หลวงจรรยายุตกฤตย์ ข้าหลวงยุติธรรมมณฑลพายัพพร้อมกันเห็นว่า การที่มหาชนปล่อยโคมลอยขึ้นบนอากาศในเวลาเทศการต่างๆ ในมณฑลพายัพอยู่เนืองๆ นั้น ย่อมกระทำให้บ้านเรือนเกิดเพลิงไหม้เสมอ โดยเหตที่ปล่อยโคมลอยนึกจะปล่อยที่แห่งใด ตำบลใดก็ปล่อยได้ จึงได้เกิดมีเหตุตามที่ได้กล่าวมาในเบื้องต้นนั้น เพราะฉนั้นจึงประกาศให้มหาชนทั้งหลาย ทุกชาติ ทุกภาษาซึ่งอยู่ในมณฑลพายัพทราบทั่วกันว่า

ข้อ 1 ตั้งแต่วันออกประกาศนี้เดือนหนึ่งเปนต้นไป เมื่อผู้หนึ่งผู้ใดอยากจะปล่อยโคมลอยในเวลาใดเวลาหนึ่ง ก็ปล่อยได้ไม่ห้าม แต่ผู้ที่จะปล่อยโคมลอยนั้นต้องมาขออนุญาตต่อแขวงนคร หรือเมืองนั้นก่อนจึงจะปล่อยได้

ข้อ 2 เมื่อมีผู้มาขออนุญาตต่อแขวงว่าจะปล่อยโคมลอยแล้ว ก็ให้แขวงอนุญาตให้ แต่แขวงจะต้องกะที่ให้ผู้นั้นปล่อยโคมลอยได้แต่ในที่ๆ แขวงเห็นสมควรว่าที่ปล่อยได้นั้นไม่เปนอันตรายต่อบ้านเรือน

ข้อ 3 ถ้าผู้ใดปล่อยโคมลอยขึ้น โดยที่ไม่ได้ขออนุญาตก็ดี หรือปล่อยที่อื่นนอกจากแขวงอนุญาตก็ดี ผู้ที่ปล่อยนั้นมีความผิดถานลเมิด จะต้องปรับเปนเงินพินัยไม่เกินกว่า 20 บาท หรือจำคุกไม่เกินกว่า 1 เดือน แลถ้าโคมลอยที่ปล่อยนั้นตกลงมาถูกบ้านเรือนฤาเข้าของสิ่งใดผู้ที่ปล่อยนั้น จะต้องใช้ตามราคาของที่เสียมากแลน้อยด้วย

ประกาศ มา ณ วันที่  1 มกราคม รัตนโกสินทรศก 119

000

ประกาศอนุญาตสำหรับปล่อยโคมลอย มณฑลพายัพ

พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย รับพระบรมราชโองการใส่เกล้าฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศทราบทั่วกันว่า

1. ตามความในประกาศลงวันที่ 7 สิงหาคม รัตนโกสินทร์ศก 119 ความว่าถ้ามีการปัจจุุบันทันด่วน เมื่อข้าหลวงใหญ่แลข้าหลวงยุติธรรมมณฑลพายัพเห็นพร้อมกัน เปนการจำเปนจะต้องออกกฎหมายนั้น โดยทันทีแล้วให้ประกาศเปนกฎหมายใช้ได้โดยทันที แต่กฎหมายเช่นนี้ต้องส่งลงมากรุงเทพฯ เพื่อขอรับพระราชทานพระบรมราชานุญาตภายใน 6 เดือน มีความพิศดารแจ้งอยู่แล้ว

2. บัดนี้ข้าหลวงใหญ่มณฑลพายัพ มีบอกกราบบังคมทูลพระกรุณา ความว่ามีมหาชนในมณฑลพายัพ เคยปล่อยโคมลอยขึ้นบนอากาศ ในเวลาเทศการต่างๆ กระทำให้เกิดเพลิงไหม้บ้านราษฎรเนืองๆ เพราะเหตุว่าผู้ปล่อยโคมลอยคิดจะปล่อย เมื่อใดตำบลใดก็ปล่อยใด ข้าหลวงใหญ่กับข้าหลวงยุติธรรม ได้ออกประกาศสำหรับปล่อยโคมลอยมีความ 3 ข้อ ข้าหลวงใหญ่แลข้าหลวงยุติธรรม ขอรับพระราชทานพระบรมราชานุญาตใช้เปนกฎหมายสืบไป

3. ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ใช้ประกาศ ซึ่งข้าหลวงใหญ่แลข้าหลวงยุติธรรมมณฑลพายัพได้ออกประกาศลงวันที่ 1 มกราคม รัตนโกสินทร์ศก 119 ต่อท้ายประกาศฉบับนี้เปนกฎหมายสืบไป

(ลงพระนาม) ดำรงราชานุภาพ

เสนาบดีกระทรวงมหาดไทย

ประกาศมา ณ วันที่ 8 มีนาคม รัตนโกสินทรศก 119 เปนวันที่ 11805 ในรัชกาลปัตยุบันนี้

นอกจากนี้ใน พ.ศ.2451 มีการออกประกาศกระทรวงนครบาล เรื่อง ขออนุญาตจุดพลุ ดอกไม้ไฟ ปล่อยโคมลอยในกรุงเทพฯ จากเดิมขออนุญาตที่กระทรวงวัง โดยตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม ร.ศ. 127 หรือ พ.ศ. 2451 ให้ขอต่อกระทรวงนครบาล (ดูราชกิจจานุเบกษา) โดยมีรายละเอียดดังนี้

000

ประกาศกระทรวงนครบาล

ด้วยแต่เดิมมาการขออนุญาตจุดพลุ ดอกไม้ไฟ ปล่อยโคมลอยในหมู่บ้านหรือในที่ใดๆ ในกรุงเทพฯ ต้องไปร้องขอบอกปากเสียงต่อเจ้าพนักงานกระทรวงวังนั้น บัดนี้ทรงพระกรุณาโปรดกล้าฯ ให้โอนการนี้มาเปนหน้าที่ของกระทรวงนครบาล จัดการออกใบอนุญาตต่อไป

เพราะฉนั้นตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม ศก 127 เปนต้นไป ให้มาขออนุญาตต่อกรมกองตระเวรที่กระทรวงนครบาล แลต้องขอล่วงหน้าก่อนวันที่จะทำการวันหนึ่ง กำหนดเวลาขอตั้งแต่ 4 โมงเช้าถึงบ่าย 2 โมง

ประกาศมา ณ วันที่ 21 กรกฎาคม รัตนโกสินทร์ ศก 127

(ลงนาม) สุขุมนัยวินิต
เสนาบดีกระทรวงนครบาล

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท