ทีมสืบสวนประกอบด้วยทนายอาวุโสและแพทย์นิติเวชได้สัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ถ่ายภาพศพในคุกของซีเรีย พร้อมหลักฐานภาพถ่ายซึ่งบ่งบอกว่ามีคนในคุกซีเรียถูกสังหารกว่า 11,000 คน และมีบางคนอาจถูกทรมาน

21 ม.ค. 2557  รายงานจากทีมสืบสวนซึ่งประกอบด้วยทนายความอาวุโสและแพทย์นิติเวชระบุว่า พวกเขามีหลักฐานที่บ่งชี้ถึงการสังหารผู้ต้องขัง 11,000 คนโดยรัฐบาลซีเรีย ซึ่งอาจทำให้รัฐบาลซีเรียถูกฟ้องร้องข้อหาอาชญากรสงคราม

ทีมทนายความประกอบด้วยพนักงานอัยการศาลจากประเทศเซียร์ราลีโอนและประเทศยูโกสลาเวียในอดีต ได้พิจารณาภาพถ่ายจำนวนหลายพันภาพจากรัฐบาลซีเรียและมีไฟล์ข้อมูลระบุถึงผู้เสียชีวิตขณะถูกกุมขังภายใต้กองกำลังรัฐบาลซีเรียตั้งแต่เดือน มี.ค. 2554 ถึง ส.ค. 2556

รายงานของพวกเขาระบุว่าเหยื่อส่วนใหญ่เป็นชายวัยหนุ่ม ศพจำนวนมากมีสภาพผอมแห้ง มีเลือดติด และมีส่วนที่แสดงให้เห็นว่าถูกทารุณกรรม มีศพบางส่วนไม่มีลูกตา หรือมีหลักฐานแสดงให้เห็นถึงการถูกรัดคอหรือถูกช็อต

ก่อนหน้านี้สหประชาชาติและกลุ่มสิทธิมนุษยชนหลายกลุ่มเคยนำเสนอข้อมูลการละเมิดสิทธิมนุษยชน ทั้งจากฝ่ายรัฐบาลบาชาร์ อัล-อัสซาด และฝ่ายกบฏมาแล้ว แต่ผู้เชี่ยวชาญบอกว่าหลักฐานล่าสุดนี้แสดงให้เห็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนในระดับใหญ่กว่าเดิมมาก นับแต่ที่เกิดวิกฤติในซีเรียมาเป็นเวลา 34 เดือน

ทนายความทั้ง 3 คนได้สัมภาษณ์แหล่งข้อมูลคือเจ้าหน้าที่สารวัตรทหารที่ทำงานกับฝ่ายต่อต้านรัฐบาลซีเรียอย่างลับๆ ซึ่งต่อมาได้หลบหนีออกนอกประเทศ โดยทนายทั้ง 3 คนเชื่อว่าแหล่งข้อมูลนี้มีความน่าเชื่อถือ

ทนายความผู้เขียนรายงานฉบับดังกล่าวได้แก่ เซอร์ เดสมอนด์ เดอ ซิลวา อดีตหัวหน้าอัยการศาลพิเศษของเซียร์ราลีโอน, เซอร์จอฟฟรีย์ ไนซ์ อดีตหัวหน้าอัยการของอดีตประธานาธิบดีสโลโบดาน มิโลเซวิก แห่งยูโกสลาเวีย และศาตราจารย์ เดวิด เครน ผู้เคยฟ้องดำเนินคดีประธานาธิบดีชาร์ลส์ เทย์เลอร์ แห่งไลบีเรีย

แหล่งข้อมูลให้นามแฝงว่าซีซาร์ (Caesar) เป็นช่างภาพประจำกรมสารวัตรทหารของซีเรีย เขาลักลอบนำเอาไฟล์ข้อมูลออกจากประเทศโดยอุปกรณ์เก็บข้อมูลพกพาเพื่อติดต่อกับขบวนการเคลื่อนไหวแห่งชาติซีเรีย (SNC) ซึ่งเป็นกลุ่มต่อต้านรัฐบาลอัสซาดที่ได้รับการหนุนหลังจากประเทศกาตาร์ โดยทางการกาตาร์เองก็ได้ให้การสนับสนุนกลุ่มติดอาวุธในซีเรีย

เดอะการ์เดียนระบุว่า รายงาน 31 หน้าฉบับดังกล่าวนี้ถูกสั่งจัดทำโดยองค์กรทนายแห่งลอนดอน (Solicitors of London) ที่ทำงานให้กับกาตาร์ มีการเผยแพร่รายงานเหล่านี้แก่สหประชาชาติ รัฐบาลหลายประเทศ และกลุ่มสิทธิมนุษยชนต่างๆ

เดอะการ์เดียนตั้งข้อสังเกตอีกว่าการเผยแพร่รายงานฉบับนี้ออกมาในช่วงเวลาใกล้กับการเจรจาสันติภาพของซีเรียซึ่งจัดโดยสหประชาชาติที่กรุงเจนีวา สวิตเซอร์แลนด์ ในวันที่ 22 ม.ค. นี้ โดยมีความพยายามแก้ไขวิกฤติซีเรียด้วยการเจรจาตั้งรัฐบาลเฉพาะกาลในช่วงระยะเปลี่ยนผ่าน

ชายนามสมมติชื่อซีซาร์บอกกับคณะสืบสวนว่าเขาทำหน้าที่ถ่ายภาพผู้ต้องขังที่ถูกสังหาร แต่ตัวเขาเองบอกว่าไม่ได้เห็นการสังหารหรือการทรมานด้วยตาตนเอง ขณะเดียวกันก็ยังบอกว่าระบบในซีเรียมีลักษณะแบบเจ้าขุนมูลนาย (bureaucratic) อยู่สูง

รายงานระบุว่าหลังผู้ต้องขังถูกสังหารในคุกแล้วจะส่งร่างของพวกเขาไปยังโรงพยาบาลทหาร ซีซาร์จะถูกส่งตัวไปที่นั่นพร้อมกับหมอและคณะทำงานศาล ซีซาร์ทำหน้าที่ถ่ายภาพศพใช้เวลา 15-30 นาทีต่อศพบางครั้งก็ต้องถ่ายมากถึง 50 ศพ

รายงานระบุอีกว่าการถ่ายภาพศพผู้ต้องขังให้ประโยชน์กับเจ้าหน้าที่รัฐซีเรียสองอย่าง อย่างแรกคือการสามารถออกใบอนุญาตได้โดยไม่ต้องให้ครอบครัวพวกเขาเห็นร่างผู้ต้องขังก่อน ทำให้เจ้าหน้าที่ในนั้นไม่ต้องบอกเล่าต่อครอบครัวตามความจริงว่าพวกเขาเสียชีวิตอย่างไร อย่างที่สองคือเพื่อเป็นการยืนยันว่ามีการปฏิบัติตามคำสั่งสังหารบุคคลนั้นๆ แล้ว

ในรายงานระบุอีกว่า เจ้าหน้าที่มักจะบอกสาเหตุการเสียชีวิตต่อครอบครัวว่าเป็นอาการ "หัวใจวาย" หรือ "ปัญหาการหายใจ" โดยหลังจากที่ผู้ต้องขังเสียชีวิตแล้วจะมีการมอบหมายเลขอ้างอิงตามสาขาของเจ้าหน้าที่หน่วยงานที่มีส่วนรับผิดชอบ หลังจากนั้นเมื่อส่งศพไปยังโรงพยาบาลทหาร ก็จะมีการบันทึกอย่างเป็นเท็จว่าพวกเขาเสียชีวิตที่โรงพยาบาล และเมื่อถ่ายภาพศพเรียบร้อยแล้วก็จะถูกส่งร่างไปฝังในเขตชนบท

ทีมแพทย์นิติเวชได้ตรวจสอบภาพถ่าย 55,000 รูป ซึ่งเป็นภาพของเหยื่อ 11,000 ราย พวกเขาพบว่าศพส่วนใหญ่มีร่างกายซูบผอม และมีจำนวนหนึ่งที่ถูกมัดหรือถูกทุบตีด้วยวัสดุที่เป็นแท่ง อย่างไรก็ตามมีอยู่จำนวนน้อยที่ภาพของเหยื่อสามารถบ่งชี้อย่างชัดเจนว่าอาการบาดเจ็บของพวกเขาทำให้ถึงแก่ชีวิตได้ แต่จากลักษณะของหลักฐานทำให้พวกเขาไม่สามารถเห็นด้านหลังของร่างคนในภาพได้

อย่างไรก็ตามทีมสืบสวนกล่าวว่าพวกเขาพึงพอใจกับผลการสืบสวนและกล่าวว่าหลักฐานที่แสดงการสังหารและทรมานอย่างเป็นระบบนี้จะช่วยสนับสนุนว่ารัฐบาลซีเรียมีความผิดฐานอาชญากรรมต่อมนุษยชาติและอาชญากรสงคราม

เดวิด เครน กล่าวว่าหลักฐานที่ได้ตามที่ระบุในรายงานฉบับนี้ช่วยตอบคำถามเรื่องคนที่หายตัวไปในซีเรีย โดยมีคนอย่างน้อย 11,000 คนที่ถูกทรมานและถูกสังหารก่อนจะนำไปฝัง

นาดิม ฮูวรี จากองค์กรฮิวแมนไรท์วอทช์กล่าวว่าทางองค์กรของเขายังไม่มีโอกาสได้ตรวจสอบว่าภาพถ่ายเหล่านั้นเป็นของจริงหรือไม่ แต่ถ้าหากว่าเป็นจริงก็ถือเป็นการเปิดเผยเรื่องราวในคุกซีเรียระดับผิวเผินเท่านั้น สิ่งที่สำคัญจริงๆ คือการที่กลุ่มตัวแทนในการเจรจราที่เจนีวาจะต้องเรียกร้องให้ผู้ตรวจสอบอิสระสามารถเข้าถึงเรือนจำในซีเรียได้

เรียบเรียงจาก

Syrian regime document trove shows evidence of 'industrial scale' killing of detainees, The Guardian, 21-01-2013
http://www.theguardian.com/world/2014/jan/20/evidence-industrial-scale-killing-syria-war-crimes

รายงานฉบับเต็ม
http://www.theguardian.com/world/interactive/2014/jan/20/torture-of-persons-under-current-syrian-regime-report