อนุสรณ์ อุณโณ : “หมอเทวดา”

ประชาไททำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความคิดเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ

ผมชอบมีปัญหากับหมอมาตั้งแต่เด็ก จำได้ว่าตอนอยู่ ป.1 ผมเคยโวยวายลั่นโรงพยาบาลคลองท่อมเพราะหมอไม่ยอมมาเข้าเวรเสียทีทั้งที่บ้านพักก็อยู่ในโรงพยาบาล ปล่อยให้ผมต้องทนอยู่กับพิษงูอยู่นานเป็นชั่วโมง พอรู้ความขึ้นมาหน่อยผมไม่เข้าใจว่าทำไมโรงพยาบาลถึงมีแต่คนพูดมะนาวไม่มีน้ำ และทำไมแต่ละคนถึงดูเคร่งขรึมน่ากลัวก็ไม่รู้ กระทั่งพอถึงวัยที่เริ่มคิดเรื่องความเป็นธรรม ผมชักสงสัยว่าที่ถูกพูดกรอกหูมาตั้งแต่เด็กว่าหมอเป็นอาชีพที่เสียสละหรือว่าอุทิศตนมันจริงสักแค่ไหน เพราะหากเปรียบเทียบระหว่างค่าตอบแทนกับเรี่ยวแรงและเวลาที่หมอลงไปก็ไม่น่าจะใช่ หรือถ้าจะอ้างเรื่องของการฝึกฝนและความเชี่ยวชาญก็เป็นตรรกะของระบบทุนมากกว่า ไม่ใช่เรื่องของการใจบุญสุนทานอะไร และต่อให้หมอคนไหนเกิดอยากลดค่าบริการทางการแพทย์ของตัวเองลงมา พวกเขาก็ไม่ควรได้รับการยกย่องเชิดชูมากกว่าคนอาชีพอื่นที่ทำในสิ่งเดียวกัน

แต่เพราะสังคมไทยไม่ได้สร้างขึ้นบนการตั้งคำถามเท่ากับการชี้นิ้วสั่งสอน สถานะของหมอจึงไม่เคยถูกท้าทาย แต่กลายเป็นว่าหมอทำอะไรก็ถูกต้องดีงามไปเสียหมดราวกับเป็นเทวดา หรือพูดอีกอย่างหนึ่งก็คือว่า หมอในสังคมไทยประสบความสำเร็จในการแปลง “ทุนทางวัฒนธรรม” จำพวกความรู้ที่พวกเขาสั่งสมมาไปเป็น “ทุน” ประเภทอื่นนับตั้งแต่เงินทอง ชื่อเสียง ความนับหน้าถือตา และโดยเฉพาะอย่างยิ่งคือ “ทุนทางสังคม” จำพวกเครือข่าย เพราะว่าคนที่ได้ดิบได้ดีหรือว่าเป็นใหญ่เป็นโตในองค์กรตระกูล “ส” ทั้งหลายล้วนแต่อยู่ในเครือข่าย “หมอเทวดา” ทั้งนั้น คงไม่มีประเทศใดในโลกนี้ที่หมอจะปรีดิ์เปรมเกษมสันต์กันขนาดนี้

ขณะเดียวกัน “หมอเทวดา” พวกนี้ก็มักใช้อำนาจไปไกลเกินกว่าที่วิชาความรู้ตัวเองมอบให้ พวกเขาเคยชินกับการวินิจฉัยโรคและการสั่งยาโดยไม่มีคนไข้คนไหนทักท้วง ก็เลยได้ใจพากันวินิจฉัยปัญหาบ้านเมืองพร้อมกับสั่งยาให้คนโน้นคนนี้ทำตามกันไปทั่ว แต่พวกเขาลืมไปว่าสังคมกับสิ่งมีชีวิตนั้นไม่เหมือนกันแม้จะพอเปรียบเทียบกันได้บ้าง นักทฤษฎีทางสังคมยุคแรกที่พยายามใช้แนวเทียบสิ่งมีชีวิตในการทำความเข้าใจหรืออธิบายสังคมต่างล้มเหลวไม่เป็นท่าเพราะความที่เปรียบเทียบผิดฝาผิดตัว สังคมไม่ใช่คนไข้ที่หมอจะสั่งให้แก้ผ้าหรือว่านอนถ่างขาให้ทำอะไรได้ตามอำเภอใจ

และจะว่าไปแล้ว “หมอเทวดา” พวกนี้แหละที่เป็นส่วนหนึ่งของปัญหาที่สังคมไทยกำลังเผชิญอยู่ตอนนี้ เพราะนอกจากอยู่ในระบบการศึกษาในสาขาที่ไม่สู้มีโอกาสได้ตั้งคำถามกับกระบวนการครอบงำของระเบียบอำนาจหลัก “หมอเทวดา” คือกระบอกเสียงหลักของระเบียบอำนาจที่ว่า นับตั้งแต่พวกหมออาวุโสที่ต่างเรียงหน้ากันออกมาเสนอแนวทางการปฏิรูปประเทศซึ่งเอาเข้าจริงคือความพยายามที่จะชะลอหรือเบี่ยงเบนกระแสการเปลี่ยนแปลงเสียมากกว่าและที่พวกนี้ทำมาก่อนหน้าก็ไปไม่ถึงไหน ขณะที่พวกหมอชนบทต่างเตรียมขนรถพยาบาลและเวชภัณฑ์มาเสริมทัพ “กำนัน” กันอย่างฮึกเหิมโดยไม่ละอายสักนิดว่าการกระทำเช่นนี้เป็นเบียดบังภาษีของคนทั้งประเทศเพื่อตอบสนองจุดยืนทางการเมืองของตน ไม่นับรวมหมอดาราที่ออกมาแสดงภูมิได้อย่างน่าเวทนาเพราะอาศัยแต่โวหารทางศีลธรรมแทนที่จะเป็นข้อเท็จจริงในการถกเถียงประเด็นทางสังคมการเมือง

“หมอเทวดา” จึงเป็นส่วนหนึ่งและเป็นผลพวงของกระบวนการครอบงำผ่านระบบการศึกษาไทยในรอบห้าทศวรรษที่ผ่านมาที่กำลังทำหน้าที่อย่างที่พวกเขาถูกออกแบบมาให้เป็นกันอย่างแข็งขัน และเมื่อเป็นเช่นนั้น “คนไข้สามานย์” อย่างผมก็คงจะต้องมีปัญหากับ “หมอเทวดา” พวกนี้ต่อไปอีกนาน

 

 

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท