ในขณะที่รัฐบาลซีเรียครบกำหนดเส้นตายต้องให้ข้อมูลเรื่องอาวุธเคมีในประเทศต่อองค์การห้ามอาวุธเคมี ตามข้อตกลงของสหรัฐฯ และรัสเซีย ผู้เชี่ยวชาญด้านตะวันออกกลางก็กล่าวถึง 'หลักฐาน' ที่ฝ่ายรัสเซียอ้างว่าไม่มีการส่งออกอาวุธเคมีให้ทางการซีเรีย แต่ก็มีความเป็นไปได้ที่อาวุธเคมีจะมาจากเส้นทางอื่นและไปสู่กลุ่มกบฏหรือแม้แต่กลุ่มบุคคลที่สาม

เมื่อวันที่ 22 ก.ย. 2013 สื่อต่างประเทศรายงานว่าทางการซีเรียได้ส่งข้อมูลรายการอาวุธเคมีให้กับองค์การห้ามอาวุธเคมี (OPCW) แล้ว เมื่อครบกำหนดเส้นตายที่วางไว้เมื่อวันเสาร์ที่ผ่านมา

องค์การห้ามอาวุธเคมี เปิดเผยในเว็บไซต์องค์กรยืนยันว่าทางการซีเรียได้เปิดเผยรายละเอียดของอาวุธเคมีในประเทศให้กับทางองค์กรแล้ว ซึ่งตอนนี้ข้อมูลยังอยู่ระหว่างการพิจารณา

ก่อนหน้านี้รัสเซียและสหรัฐฯ ได้ร่วมกันสร้างข้อตกลงกับทางการซีเรียให้ส่งข้อมูลรายการอาวุธเคมีที่มีอยู่ให้กับองค์การห้ามอาวุธเคมี ซึ่งเบื้องต้นประเมินว่าทางการซีเรียมีอาวุธเคมีอยู่ราว 1,000 ตัน

ข้อมูลรายการอาวุธเคมีประกอบด้วยชนิดของอาวุธ จำนวนอาวุธ แหล่งผลิตและรวบรวมอาวุธ โดยกระบวนการนี้เป็นความพยายามขั้นแรกเท่านั้นในการปลดอาวุธเคมีจากรัฐบาลภายใต้ประธานาธิบดี บาชาร์ อัล-อัสซาด ของซีเรีย ซึ่งมีการเสนอให้กำจัดอาวุธเคมีทั้งหมดภายในช่วงกลางปีหน้า

อาห์หมัด จาร์บา ประธานแนวร่วมกลุ่มกบฏต่อต้านรัฐบาลซีเรียกล่าวเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมาว่า พวกเขาจะยอมเข้าร่วมการประชุมเจรจาสันติภาพในกรุงเจนีวา หากทุกฝ่ายยอมรับให้มีการจัดตั้งรัฐบาลเปลี่ยนผ่านในซีเรียที่มีอำนาจบริหารเต็มที่

ก่อนหน้านี้เหตุการณ์โจมตีย่านกูตา กรุงดามาสกัส เมื่อเดือน ส.ค. ที่ผ่านมา ทำให้ทางสหรัฐฯ พยายามขอมติจากสหประชาชาติในการใช้กำลังแทรกแซงทางทหาร แต่ถูกฝ่ายรัสเซียซึ่งมีสายสัมพันธ์กับรัฐบาลซีเรียคัดค้าน

โรเบิร์ต ฟิสก์ พูดถึงความเป็นไปได้ที่อาวุธเคมีจะมาจากกลุ่มอื่นที่ไม่ใช่รัฐบาล

เมื่อวันที่ 22 ก.ย. โรเบิร์ต ฟิสก์ นักข่าวผู้เชี่ยวชาญด้านตะวันออกกลางได้เขียนบทความแสดงความเห็นต่อการที่รัสเซียอ้างว่ามีหลักฐานเกี่ยวกับการโจมตีย่านกูตาเป็นเอกสารการส่งออกอาวุธแต่ไม่ยอมเปิดเผยรายละเอียดเพิ่มเติม ซึ่งฟิสก์มองว่า เป็นเอกสารที่แสดงให้เห็นว่าไม่มีการส่งออกอาวุธให้กับทางการซีเรีย

โดยอาวุธจำพวกขีปนาวุธเคยถูกผลิตในสหภาพโซเวียตเมื่อปี 1967 และถูกขายให้กับประเทศอาหรับ 3 ประเทศคือ เยเมน อียิปต์ และพันเอกมุมมาร์ กัดดาฟี ในลิเบีย

ฟิสก์กล่าวอีกว่าหลังจากที่กัดดาฟีถูกโค่นล้มในปี 2011 อาวุธก็ตกไปอยู่ในกลุ่มกบฏที่มีส่วนเชื่อมโยงกับกลุ่มกบฏอัลเดค้า และประเทศอื่นๆ ในภูมิภาค โดยก่อนหน้านี้ซีเรียเคยอ้างว่ามีอาวุธที่ผลิตในสหภาพโซเวียตได้ถูกส่งผ่านไปยังกลุ่มกบฏในลิเบียช่วงสงครามกลางเมืองด้วยความช่วยเหลือจากกาตาร์ ซึ่งต่อมาได้มีการส่งอาวุธไปให้กลุ่มกบฏในซีเรียด้วย

ฟิสก์ตั้งข้อสังเกตว่า แม้จะมีการพิสูจน์แล้วว่าซีเรียมีอาวุธเคมีอยู่จริง แต่ถ้าหากทางการรัสเซียสามารถเปิดเผยข้อมูลเรื่องชนิดขีปนาวุธที่ใช้ในกูตาว่าเป็นประเภทที่ไม่เคยมีการส่งออกไปยังซีเรียได้ ก็จะทำให้รัฐบาลอัสซาดสามารถอ้างว่าตัวเองบริสุทธิ์ได้ และก่อนหน้านี้ในเหตุการณ์โจมตีด้วยแก๊สซารินในย่านข่านอัล-อัสซัล เมื่อวันที่ 19 มี.ค. ทางการรัสเซียก็ได้นำเสนอหลักฐานต่อยูเอ็นเป็นรายงาน 100 หน้า แต่ไม่มีการเปิดเผยรายละเอียดต่อสาธารณะเช่นเดียวกับหลักฐานที่ปูตินอ้างเกี่ยวกับการโจมตีในวันที่ 21 ส.ค.

บทความของฟิสก์ยังมีการกล่าวอ้างของพยานในเหตุการณ์ที่อยู่กับกองทัพภาคที่ 4 ของซีเรียซึ่งเป็นอดีตเจ้าหน้าที่หน่วยรบพิเศษอ้างว่าเขาไม่เห็นว่ามีการยิงโจมตีจากที่เขาอยู่คือแหล่งชุมชนโมอาดามิยา ซึ่งเป็นหนึ่งในเป้าโจมตี นอกจากนี้ทหารยังได้แสดงความรู้สึกทางสีหน้าเมื่อเห็นวิดีโอในยูทูบ เป็นความรู้สึกกลัวว่าพวกเขาจะต้องต่อสู้อยู่ท่ามกลางหมอกพิษ

มีผู้สื่อข่าวชาวซีเรียรายหนึ่งบอกว่าเรื่องนี้น่าจะไปไกลกว่าแค่เรื่องทฤษฎีสมคบคิดที่ว่าฝ่ายรัฐบาลไม่ได้เป็นคนกระทำ แต่พวกเขาก็เชื่อว่าฝ่ายกบฏเองก็มีแก๊สซาริน และต้องให้กำลังจากต่างชาติมาสอนวิธีใช้อาวุธหรือไม่เช่นนั้นก็อาจจะมี 'กลุ่มกองกำลังฝ่ายที่สาม' ที่พวกเขาไม่รู้อยู่ด้วย

อย่างไรก็ตาม ฟิสก์เตือนว่าแม้ว่าจะมีโอกาสที่รัฐบาลอัสซาดไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์โจมตีเมื่อวันที่ 21 ส.ค. แต่กองทัพรัฐบาลอัสซาดได้ก่ออาชญากรรมสงครามตลอดช่วง 2 ปีที่ผ่านมา ทั้งการทรมาน การสังหารหมู่ และการระดมโจมตีใส่เป้าหมายที่เป็นพลเรือน ซึ่งเป็นสิ่งที่ได้รับการพิสูจน์แล้ว

เรียบเรียงจาก

Syrian regime meets deadline in chemical arms deal, Globalpost, 22-09-2013
http://www.globalpost.com/dispatch/news/regions/middle-east/130922/syrian-regime-meets-deadline-chemical-arms-deal

Gas missiles 'were not sold to Syria', The Independent, 22-09-2013
http://www.independent.co.uk/voices/comment/gas-missiles-were-not-sold-to-syria-8831792.html