ข้อเสนอแนะ คปก. ต่อร่าง พ.ร.บ.การเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นฯ หากผู้บริหารลาออกก่อนครบวาระ หวังลงสมัครรับเลือกตั้งตำแหน่งเดิม ต้องเป็นผู้รับผิดชอบเงินจัดการเลือกตั้ง ชี้ก่อภาระค่าใช้จ่ายโดยไม่จำเป็น

 

12 ก.ย.56 คณะกรรมการปฏิรูปกฎหมาย (คปก.) โดยนายคณิต ณ นคร ประธาน กรรมการปฏิรูปกฎหมาย ลงนามในหนังสือบันทึกความเห็นและข้อเสนอแนะ คปก.เรื่อง ร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ...) พ.ศ. ... เสนอต่อประธานสภาผู้แทนราษฎร และประธานวุฒิสภา

 

จากผลการพิจารณาศึกษาร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ...) พ.ศ. .... ที่คณะกรรมการการเลือกตั้งเสนอ โดยเปรียบเทียบกับร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ... ที่พลตำรวจโทวิโรจน์ เปาอินทร์ เป็นผู้เสนอ และร่างพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ... ที่นายพีรพันธุ์ พาลุสุ เป็นผู้เสนอ

 

คปก.มีความเห็นว่า ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น โดยปกติจะจัดให้มีการเลือกตั้งพร้อมกันเนื่องจากสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น ต่างมีวาระการดำรงตำแหน่งคราวละ 4 ปี นับแต่วันเลือกตั้ง ดังนั้น เมื่อสิ้นสุดอายุของสภาท้องถิ่นใดแล้ว ผู้บริหารท้องถิ่นนั้นก็จะพ้นจากตำแหน่งตามวาระไปพร้อมกัน และจะต้องดำเนินการจัดการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่นในคราวเดียวกัน

 

แต่มีข้อเท็จจริงที่เป็นปัญหาในทางปฏิบัติว่า มีการลาออกของผู้บริหารท้องถิ่นก่อนครบวาระการดำรงตำแหน่งตามที่กฎหมายกำหนด ในขณะที่สภาท้องถิ่นยังคงปฏิบัติหน้าที่อยู่ ทำให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่ ซึ่งเป็นปัญหาในทางปฏิบัติและทำให้สิ้นเปลืองงบประมาณแผ่นดินโดยไม่จำเป็น ซึ่งจะส่งผลกระทบอย่างหนักโดยเฉพาะในกรณีที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีรายได้น้อย ที่สำคัญคือ การที่ฝ่ายบริหารและฝ่ายสภาท้องถิ่นมีวาระการดำรงตำแหน่งเหลื่อมกันเช่นนี้ทำให้เกิดปัญหาในการติดตามและตรวจสอบการดำเนินงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

 

ดังนั้น คปก.เห็นว่า หากกรณีที่ผู้บริหารท้องถิ่นลาออกจากตำแหน่ง เป็นเหตุให้ต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่แทนตำแหน่งที่ว่างลง และวันที่จะจัดให้มีการเลือกตั้งดังกล่าว ห่างจากวันที่จะมีการเลือกตั้งสมาชิกสภาท้องถิ่นแทนสมาชิกสภาท้องถิ่นที่จะสิ้นสุดลงตามวาระไม่เกิน 90 วัน เห็นควรให้รอการเลือกตั้งผู้บริหารท้องถิ่นไปจนกว่าสภาท้องถิ่นจะสิ้นสุดเสียก่อนเพื่อจัดให้มีการเลือกตั้งไปในคราวเดียวกัน

 

อย่างไรก็ตาม ในการเข้าสู่ตำแหน่งสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นผ่านระบบการเลือกตั้งนั้น เมื่อผู้สมัครรับเลือกตั้งได้รับเลือกให้เป็นสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นแล้ว การพ้นจากตำแหน่งย่อมเป็นไปตามที่บัญญัติไว้ในกฎหมาย เช่น การตาย การพ้นจากตำแหน่งตามวาระ หรือการลาออก เป็นต้น

 

คปก.เห็นว่า การพ้นจากตำแหน่งของสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นโดยการลาออกเป็นสิทธิที่พึงกระทำได้ แต่ในกรณีที่สมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นได้ลาออกจากตำแหน่งไปแล้ว แต่กลับลงสมัครรับเลือกตั้งใหม่อีกครั้งในตำแหน่งที่ตนลาออก เป็นการก่อให้เกิดภาระค่าใช้จ่ายในการจัดให้มีการเลือกตั้งโดยไม่จำเป็น

 

ดังนั้น เพื่อป้องกันมิให้เกิดปัญหาในเรื่องนี้ คปก. เห็นว่า กรณีลาออกก่อนครบวาระแต่ไม่ได้ลงสมัครรับเลือกตั้งในตำแหน่งเดิมอีก เป็นสิทธิของสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่นรายนั้นสามารถกระทำได้โดยไม่จำเป็นต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่ เว้นแต่เป็นกรณีลาออกก่อนครบวาระ เพื่อลงสมัครรับเลือกตั้งในตำแหน่งเดิมที่ลาออก บุคคลนั้นต้องเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการจัดการเลือกตั้งใหม่ในครั้งนั้น ซึ่งเป็นมาตรการเดียวกันกับในกรณีผู้ลงสมัครรับเลือกตั้งกระทำผิดกฎหมายเลือกตั้งตามมาตรา 56 จนถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง และต้องเป็นผู้รับผิดชอบชดใช้ค่าเสียหายโดยไม่เกินค่าใช้จ่ายในการที่ต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่