รู้จัก 100 เอกสารสำคัญ ร้อยประวัติศาสตร์ “ปาตานี”

เสวนาวิชาการ “ปาตานี ในมิติประวัติศาสตร์ สังคมและวัฒนธรรม” ที่ม.อ.ปัตตานี นำเสนอโครงการวิจัย 100 เอกสารสำคัญเกี่ยวกับชายแดนใต้ อ่านสาระโดยสังเขปหลักฐานทางประวัติศาสตร์ทั้งภาษาไทย มลายูและต่างประเทศ
 
หนังสือ Hikayat Patani (ภาพจาก http://ms.wikipedia.org/wiki/Hikayat_Patani)
 
ในโอกาสที่คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (ม.อ.) วิทยาเขตปัตตานี ร่วมกับองค์กรต่างๆ จัดเสวนาทางวิชาการ เรื่อง “ปาตานี ในมิติประวัติศาสตร์สังคมและวัฒนธรรม”ที่หอประชุมสำนักงานอธิการบดี ระหว่างวันที่ 15 – 16 มิถุนายน 2555 ปรากฏหัวข้อหนึ่งที่น่าสนใจ คือ การแนะนำโครงการ “ร้อยเอกสารสำคัญที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ปาตานี”
 
เป็นโครงการที่มีชื่อเต็มว่า โครงการศึกษาเอกสารประวัติศาสตร์จังหวัดชายแดนภาคใต้ : ร้อยเอกสารสำคัญที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ปาตานี ที่นายพุทธพล มงคลวรรณ อาจารย์ประจำภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ม.อ.ปัตตานี และคณะทีมงานจะมานำเสนอความก้าวหน้าของโครงการ
 
ต่อไปนี้ เป็นรายชื่อ 100 เอกสารสำคัญที่ทีมงานได้คัดเลือก เป็นร่างรายชื่อเอกสารสำคัญที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ปาตานี ในฐานะที่เป็นจุดเริ่มต้นในการทำความเข้าใจประวัติศาสตร์ปัตตานี/ปาตานี จากข้อมูลหลักฐานที่เอาปัตตานี/ปาตานีเป็นศูนย์กลาง ซึ่งเป็นร่างรายชื่อเอกสารที่ถูกนำเสนอผ่านเวทีสาธารณะได้วิพากษ์วิจารณ์ในช่วงก่อนหน้านี้ เพื่อจัดทำรายชื่อพร้อมบทปริทัศน์เอกสารสำคัญต่อไป
 
รายชื่อ 100 เอกสารสำคัญของประวัติศาสตร์ปาตานี
 
เอกสารภาษามลายู
1. Hikayat Patani
2. ข้อเรียกร้อง 7 ข้อของหะยีสุหลงและเอกสารที่เกี่ยวข้อง
3. Gugusan Cahaya Kesalamatan ของหะยีสุหลง
4. Sejarah Kerajaan Melayu Patani (ประวัติศาสตร์ราชอาณาจักรมลายูปาตานี) ของ อิบรอฮิม ชุกรี
5. บันทึกสายตระกูลมลายูบางกอก
6. ข่าวและบทความในอุตูซันมลายู (Utusan Melayu) และหนังสือพิมพ์ภาษามลายู
7. นิตยสารอาซาน
8. ตำนาน Raja-Kota
9. Kanun Pahang –โครงสร้างการปกครองเมืองปัตตานี
10. Kekati Besar – Undang Undang Patani
11. Tarikh Patani
12. Shair Negori Patani
13. Hikayat Patani: Keturunan raja-raja Patani dan Sejarahuya
14. Sejarah Patani – Tg. Putra
15. ตราตั้งมุฟตีของเจ้าเมืองสายบุรี
 
เอกสารภาษาไทย
1. ปาตานีในพระราชพงศาวดารสยามสมัยจารีต (คริสต์ศตวรรษที่ 17 ถึงคริสต์ศตวรรษที่ 19)
2. พงศาวดารเมืองปัตตานี
3. พงศาวดารหัวเมืองปักษ์ใต้ต่างๆ
4. จดหมายเหตุหลวงอุดมสมบัติ
5. จดหมายเหตุรัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสแหลมมลายู
6. เอกสารประเภทหนังสือบุด
7. เอกสารการแต่งตั้งเจ้าเมือง 7 หัวเมือง
8. รายงานตรวจหัวเมืองปักษ์ใต้ ร.ศ. 115 ของสมเด็จฯ กรมหมื่นดำรงราชานุภาพ เสนาบดีว่าการมหาดไทย รายงานตรวจราชการเมืองตานี ร.ศ. 118 ของ พระยาสุขุมนัยวินิต
9. กฎข้อบังคับสำหรับปกครองบริเวณเจ็ดหัวเมือง ร.ศ. 120
10. สมุดคู่มือสำหรับข้าราชการกระทรวงมหาดไทยที่รับราชการในมณฑลซึ่งมีพลเมืองที่นับถือศาสนาอิสลาม
11. รายงานตรวจราชการมณฑลปัตตานี พ.ศ. 2473
12. เอกสารชุดปัตตานีกับสงครามโลกครั้งที่สอง
13. รายงานการประชุมคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัด 4 จังหวัดภาคใต้ ปี2489
14. เอกสารราชการเกี่ยวกับการจัดตั้งและดำเนินการทัณฑนิคมธารโต จังหวัดยะลา
15. ปัตตานี อดีต – ปัจจุบัน ของ อ. บางนรา
16. ประวัติเมืองปัตตานี(2509) ของ พระยารัตนภักดี
17. ตัวละบาท (Sekob Seekor) หรือ ซือโก๊ะแซกอ (2522) ของ สุชีพ ณ สงขลา
18. งานเขียนของเจ๊ะอับดุลเลาะห์ หลังปูเต๊ะ
19. เอกสารการช่วยเหลือคนไทยในมักกะฮ์ พ.ศ. 2483 – 2486
20. เอกสารเกี่ยวกับการควบคุมนักศึกษาไทยในซาอุดีอารเบีย พ.ศ. 2502 – 2505
21. เอกสารการจัดการไทยอิสลามเดินทางไปประกอบพิธีฮัจญ์ พ.ศ. 2504
22. เรื่องสั้นของมนัส จรรยงค์
23. วารสารรูสมิแล
24. หนังสือพิมพ์ทางนำ
25. งานเขียนและการเก็บข้อมูลท้องถิ่นของอนันต์ วัฒนนิกร
26. งานเขียนและการเก็บข้อมูลของประพนธ์ เรืองณรงค์
 
เอกสารชาวต่างชาติและภาษาต่างประเทศ
1. ปาตานีในเอกสารจีน ศตวรรษที่ 6 – 19
2. ปาตานีในเอกสารญี่ปุ่น
3. ปาตานีในเอกสารโปรตุเกส The Suma Oriental of Tome Pires
4. จดหมายเหตุและพงศาวดารของฟานฟลีต Van Vliet
5. บันทึกของ Peter Floris และ เอกสารอังกฤษอื่นๆ อาทิAlexander Hamilton
6. เอกสารเฮนรี่ เบอร์นี่ Burney Paper
7. เอกสารของจอห์น ครอว์ฟอร์ด John Crawfurd
8. Siam in the Malay Peninsula : a short account of the position of Siam in the states of Kelantan, Patani, Legeh and Siam (1902) by R.D. Davis
9. บันทึกความทรงจำของคณะสำรวจมหาวิทยาลัยแคมบริดจ์ที่บริเวณรัฐมลายูตอนเหนือระหว่างปี พ.ศ.2442 – 2443 ของ สกีต ใน W.W. Skeat and F.F. Laidlaw, “Reminisacences of the Expedition” Journal of the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society 26:4 (December 1953)
10. Kelantan; a state of the Malay Peninsula; a handbook of information (1908) by W.A.Graham
11. Report of the Financial Adviser on the monetary position in Patani (1907) by W.J.F.Williamson
12. เอกสารของ Barbara Whittingham-Jones (Jones Papers)
13. ข่าวและบทความในเดอะสเตรทไทม์(The Straits Times) และหนังสือพิมพ์ภาษาอังกฤษในมลายา
14. บทความและหลักฐานที่อยู่ในวารสารราชสมาคมเอเชีย สาขามลายา (Journal of Malayan Branch of Royal Asiatic Society)
15. หนังสือพิมพ์The voice of Patani
16. สนธิสัญญาสยาม-อังกฤษ ปี1909 (Anglo-Siamese Treaty 1909)
 
เอกสารทางด้านศาสนา
1. Fattawa al-fataniyyah
2. Faridatul Fara-id
3. Furu’ al Masa’il wa Usul al-Wasa’l
4. Tayyibul-Ihsan Fi Tibbil Insan
 
เอกสารประเภทอื่นๆ
1. ตราพระราชลัญจกรประจำรายาตนกูอับดุลการเดร์ กามารุดดีน
2. เงินตรา 7 หัวเมืองปักษ์ใต้
3. แผนที่การแบ่งเขตแดนเปรัก-รามันห์
4. แผนที่การแบ่งเขตแดนกลันตัน-ระแงะ
5. แผนที่ฮอลันดาแสดงเขตแดนเมืองนครศรีธรรมราช-ปัตตานี
6. แผนที่บริเวณ 7 หัวเมืองสมัย ร.5
 

ที่มา : ข้อมูลจากเอกสารประกอบเวทีสาธารณะ โครงการศึกษาเอกสารประวัติศาสตร์จังหวัดชายแดนภาคใต้ : ร้อยเอกสารสำคัญที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ปาตานี 18 สิงหาคม 2554 ใต้ถุนห้องประชุมองค์การบริหารส่วนตำบลรูสะมิแล ตำบลรูสะมิแล อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
เรื่องที่เกี่ยวข้อง
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท