การแสดง "ตังยัด" กลับมาคู่สงกรานต์พม่าแล้ว - หลัง "ต้องห้าม" นานกว่า 30 ปี

การแสดงแบบพม่าในช่วงสงกรานต์เพื่อล้อเลียนสิ่งที่เกิดขึ้นในห้วงปีเก่า ได้รับอนุญาตให้มีการละเล่นแล้วหลัง "ต้องห้าม" มานานกว่า 3 ทศวรรษ เนื่องจากรัฐบาลเกรงจะมีการผสมโรงต่อต้านรัฐบาล โดยช่วงสงกรานต์พม่าปีนี้คณะตลกหนวดสามพี่น้อง "ปาปาเลย์" ซึ่งเคยถูกจำคุกมากว่า 5 ปี ฐานแสดงล้อเลียนรัฐบาล ขอประเดิมแสดง "ตังยัด" แห่ไปรอบเมืองช่วงสงกรานต์ปีนี้

ภาพจากสถานีโทรทัศน์เสียงประชาธิปไตยแห่งพม่า หรือดีวีบี เป็นพิธีเปิดเทศกาลสงกรานต์พม่า หรือ "ติงยาน" ที่เมืองมัณฑะเลย์ เมืองอันดับสองของพม่า ซึ่งเริ่มตั้งแต่วันสุกดิบ หรือ "วันอะโจ่เนะ" 12 เม.ย.

โดยตลอดสงกรานต์ 5 วันที่มัณฑะเลย์ตั้งแต่วันที่ 12 ถึง 16 เม.ย. นอกจาก "เหย่กะซา" หรือการเล่นน้ำแล้วจะมีการประดับตกแต่งซุ้มรอบคูเมืองมัณฑะเลย์ มีคณะนักร้องนักดนตรีมากมายมาร้องเพลงประชันกัน และมีขบวนแห่ของคณะนักแสดง นักดนตรีกลุ่มต่างๆ แห่ไปรอบคูเมืองตลอด 5 วัน และสำหรับปีนี้การแสดง "ตังยัด" ที่ถูกทางการพม่าห้ามเล่นมากว่า 30 ปี ก็จะเริ่มนำมาแสดงเช่นกัน

การแสดง "ตังยัด" ของนักกิจกรรมชาวพม่าที่ลี้ภัยอยู่ที่ประเทศอินเดีย ในช่วงเทศกาลสงกรานต์พม่า "ติงยาน" เมื่อปี 2552 ทั้งนี้ศิลปินและนักกิจกรรมพม่าที่ลี้ภัยอยู่ในต่างประเทศจะถือโอกาสนี้แสดงการละเล่น "ตังยัด" เพื่อเสียดสีรัฐบาลพม่า ขณะที่ในรอบ 30 ปีนี้ "ตังยัด" ถือเป็นการแสดงต้องห้ามโดยทางการพม่า

มีผู้บันทึกภาพการแสดง "ตังยัด" ของคณะตลกหนวดสามพี่น้อง (Mustache Brothers) หรือ "ปาปาเลย์" ที่เมืองมัณฑะเลย์ เมื่อ 13 เม.ย. ที่ผ่านมา ถือเป็นการประเด็นการแสดง "ตังยัด" หลังถูกทางการห้ามเล่นมานานกว่า 30 ปี โดยเนื้อหาในคลิปเป็นการล้อเลียนระบบสาธารณสุขของพม่า

ทั้งนี้คณะตลกหนวดสามพี่น้อง หรือ "ปาปาเลย์" จะแสดง "ตังยัด" บนขบวนรถแห่ไปรอบคูเมืองมัณฑะเลย์ ในช่วงเทศกาลติงยานนี้ แต่ไม่รับปากว่าจะแสดงครบทั้ง 5 วันของเทศกาลเนื่องจากติดขัดเรื่องค่าใช้จ่ายในการเติมน้ำมันรถ

การกลับมาของ "ตังยัด" การแสดงต้องห้ามช่วงสงกรานต์

ในรอบหลายเดือนมานี้ ไม่เพียงแต่ทางการพม่าจะเริ่มผ่อนปรนในเรื่องการแสดงความคิดเห็นทางการเมือง และเปิดพื้นที่ให้กับพรรคฝ่ายค้านอย่างเอ็นแอลดีเข้ามามีที่นั่งในสภาแล้ว ในด้านวัฒนธรรมก็เริ่มมีการผ่อนปรนข้อห้ามหลายเรื่อง

โดย เว็บไซต์ของสถานีโทรทัศน์เสียงประชาธิปไตยแห่งพม่า หรือ ดีวีบี ได้เผยแพร่บทรายงานเรื่อง "ตังยัด กลับมาแล้ว" เนื้อหาระบุถึงการแสดง "ตังยัด" (Thangyat) ซึ่งนิยมเล่นช่วงเทศกาลติงยาน หรือสงกรานต์พม่า แต่ถูกทางการห้ามมิให้มีการแสดงดังกล่าวมากว่า 30 ปีนั้น ในช่วงเทศกาลติงยานปีนี้ ทางการได้อนุญาตให้ทำการแสดงได้แล้ว

ทั้งนี้การแสดงดังกล่าว นักแสดงมักจะเต้นและร้องเพลง พร้อมเล่นมุกตลกที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในรอบปีที่ผ่านมา อย่างไรก็ตาม ในรอบ 30 ปีที่ผ่านมา รัฐบาลพม่าได้ห้ามมิให้มีการแสดงดังกล่าว โดยมีการออกกฎหมายหลายฉบับเพื่อป้องกันไม่ให้ประชาชนรวมตัวกันตะโกนคำขวัญต่อต้านรัฐบาล

ซู หั่น นักเขียนชาวมัณฑะเลย์กล่าวว่าเทศกาลติงยาน และการแสดงตังยัดไม่สามารถแยกจากกันได้ "นี่ก็ผ่านมากว่า 30 ปีแล้ว ทั้งที่เทศกาลติงยาน และตังยัดเป็นสองสิ่งที่ไม่อาจแยกจากกัน เพราะเทศกาลติงยานเป็นเทศกาลเพื่อประชาชน และควรมีเสรีสำหรับทุกคน ไม่ควรถูกผูกขาดโดยคนใดคนหนึ่ง หรือกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง และควรนำหลักการนี้มาใช้กับการแสดงตังยัดด้วย

 

คณะตลกหนวด "ปาปาเลย์" ขอประเดิมแสดง "ตังยัด" แห่รอบเมืองมัณฑะเลย์

เพื่อเป็นการฉลองการกลับมาของ "ตังยัด" ศิลปินที่เมืองมัณฑะเลย์ "ปาปาเลย์" หรือ คณะตลกหนวดสามพี่น้อง (อ่านเรื่องที่เกี่ยวข้อง) กล่าวว่าจะเตรียมการแสดง "ตังยัด" แห่ไปพร้อมกับกับขบวนแห่ติงยานอื่นๆ ในเมืองมัณฑะเลย์ โดยคณะตลกหนวดสามพี่น้องระบุด้วยว่าจะแสดง "ตังยัด" ล้อเลียนในเรื่องการศึกษา สุขภาพ เศรษฐกิจ และกระบวนการยุติธรรมของพม่า

"ประชาชนชาวเมืองมัณฑะเลย์รอมานานที่จะได้เห็นการแสดง "ตังยัด" อีกครั้ง คณะปาปาเลย์จะแสดงร่วมกับเพื่อนตลกคนอื่นๆ" ลูมอว์ น้องชายคนเล็ก หนึ่งในสมาชิกของคณะปาปาเลย์กล่าว โดยตลกในเมืองมัณฑะเลย์คนอื่นๆ ได้แก่ ตะเปย จา เอ, เดปา และ อ่อง ขิ่น จะร่วมแสดงด้วย อย่างไรก็ตามพวกเขาไม่สามารถแสดงตลกได้ทั้ง 5 วันในช่วงเทศกาลติงยานเนื่องจากต้องเสียค่าใช้จ่ายในการเติมน้ำมันให้กับขบวนรถแห่

ทั้งนี้สองตลกหนวดในคณะปาปาเลย์ คือปาปาเลย์ และลูซอว์ เคยถูกทางการพม่าขังตั้งแต่เดือนมกราคมปี 39 และต้องโทษจำคุก 7 ปีในข้อหาทำให้รัฐบาลเสื่อมเสียชื่อเสียงจากการแสดงตลก ก่อนที่จะได้รับการปล่อยตัวในเดือนกรกฎาคมปี 44

สำหรับเมืองมัณฑะเลย์ ถือเป็นศูนย์กลางวัฒนธรรมของพม่า ทั้งนี้ในอดีตมีคณะตังยัดกว่า 40 คณะ นอกจากนี้มัณฑะเลย์ยังเป็นเมืองของนักเขียนหลายคน เช่น ซอว์ อ่อง, ขิ่น อ่อง วินต์ และซาน วิน เฉ่ง รวมทั้งนักกวีจำนวนหนึ่งที่ตั้งคณะตังยัดในช่วงเทศกาล อย่างเช่น วงเมี้ยวมะ ซึ่งมีชื่อเสียงก็จะร่วมแสดงในขบวนแห่เทศกาลติงยานเช่นกัน

ทั้งนี้ ในช่วงเทศกาลติงยานจะมีการตกแต่งซุ้มขึ้นรอบๆ คูเมืองมัณฑะเลย์ ซึ่งวงดนตรีและนักร้องคณะต่างๆ จะมาแสดงดนตรี ณ ที่แห่งนี้เช่นกัน

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท