วันนี้ (13 ม.ค.54) เมื่อเวลา 8.30 น.คณะกรรมาธิการการแรงงาน สภาผู้แทนราษฎร ร่วมกับคณะกรรมการสมานฉันท์แรงงานไทย, สภาองค์การลูกจ้างพัฒนาแรงงานแห่งประเทศไทย และเครือข่ายพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงาน จัดงานสมัชชาแรงงาน: ปฏิรูปประกันสังคมกับคุณภาพชีวิตแรงงาน “ประกันสังคมถ้วนหน้า อิสระ และโปร่งใส” เพื่อสร้างการเรียนรู้และรณรงค์ให้การปฏิรูปประกันสังคมครอบคลุมคนทำงานทุกภาคส่วน มีความเป็นอิสระ และโปร่งใส นำไปสู่การสร้างสังคมสวัสดิการและสังคมไร้การกีดกันในอนาคต 

 

เมื่อนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี ประธานเปิดงานเดินทางเข้ามาถึงบริเวณที่จัดงาน กลุ่มแรงงานได้จัดกิจกรรมนิทรรศการมีชีวิต โดยแสดงบทบาทสมมติของกลุ่มแรงงานที่อยู่ภายใต้ตาข่ายซึ่งสื่อแทนการครอบคลุมของระบบประกันสังคมแบบเดิมๆ ที่ไม่มีคุณภาพในการบริการแก่แรงงานในระบบ ในขณะเดียวกันก็ไม่ครอบคลุมแรงงานกลุ่มอื่นๆ โดยเรียกร้องให้การปฏิรูปประกันสังคมนำไปสู่ระบบประกันสังคมถ้วนหน้า มีความเป็นอิสระ และโปร่งใส เพื่อรับใช้ประชาชน

 

จากกนั้น นายอภิสิทธิ์ ในฐานประธานกล่าวเปิดงาน และปาฐกถาพิเศษว่า การจากการเฝ้าติดตามเรื่องประกันสังคมเป็นเวลานานกว่า 20 ปี มีความพยายามที่จะขยายระบบประกันสังคมให้ครอบคลุมผู้ใช้แรงงานมากกว่า 20 ล้านคน และเมื่อรัฐบาลเข้ามาบริหารประเทศก็ได้แถลงนโยบายต่อรัฐสภาว่าจะต้องมีการปรับปรุงเรื่องของการบริหารระบบประกันสังคม เช่น การขยายการคุ้มครองถึงบุตรและคู่สมรสของผู้ประกันตนในกรณีเจ็บป่วย การเพิ่มสิทธิประโยชน์ต่างๆ และพูดถึงความมั่นคงด้านรายได้ รวมทั้งการมีสวัสดิการที่ดี และมีความพยายามในการแก้ไขปัญหาให้กับผู้ใช้แรงงาน

 

นายอภิสิทธิ์ กล่าวด้วยว่า รัฐบาลในปัจจุบันจะเดินหน้าในการสร้างหลักประกันความมั่นคงให้กับสังคม และการเพิ่มประสิทธิภาพให้กับระบบเศรษฐกิจ ดังนั้น ข้อเสนอทั้งในเรื่องการขยายการครอบคลุมประกันสังคม เรื่องความอิสระและความโปร่งใสการจัดการกองทุนประกันสังคม และการปฏิรูปในภาพรวม เพื่อให้เกิดการมีส่วนร่วมอย่างแท้จริงของผู้มีส่วนได้เสียโดยตรง ถือว่าเป็นหลักการที่สอดคล้องในหลักการการแก้ไขปัญหาของประเทศ และล่าสุด ได้มีการประกาศเป็นส่วนหนึ่งของแผนการปฏิรูปประเทศไทย พร้อมยืนยันว่าในฐานะฝ่ายบริหารเห็นว่าการปฏิรูประบบประกันสังคมเป็นวาระสำคัญ

 

หลังจบการปาฐกถา นางสาววิไลวรรณ แซ่เตีย ประธานคณะกรรมการสมานฉันท์แรงงานไทย ตัวแทนเครือข่ายแรงงาน ได้อ่านเจตนารมณ์การปฏิรูปประกันสังคมและยื่นต่อนายอภิสิทธิ์ โดยมีเนื้อหา 5 ข้อ คือ 1.ปฏิรูปสำนักงานประกันสังคมเป็นองค์กรอิสระ โปร่งใส ตรวจสอบได้ และปราศจากการแทรกแซงจากฝ่ายรัฐ 2.ปฏิรูปโครงสร้างการบริหารจัดการกองทุนประกันสังคม โดยผู้ประกันตนมีสิทธิเลือกตั้งกรรมการบริหาร และบริหารโดยมืออาชีพ 3.ขยายสิทธิประโยชน์และครอบคลุมคนทำงานในทุกกลุ่มอาชีพ อย่างเท่าเทียม เป็นธรรม และเป็นระบบที่ยั่งยืน 4.ผู้ประกันตนที่ประสบอันตรายหรือเจ็บป่วย มีสิทธิเข้ารักษาในโรงพยาบาลคู่สัญญากับสำนักงานประกันสังคมได้ทุกแห่งทั่วประเทศ และ 5.ขยายสิทธิประกันสังคม ให้ผู้ประกันตนได้เข้าถึงสิทธิอย่างทั่วถึงและเป็นธรรม

 

 

แรงงานนอกระบบ – ข้ามชาติ ร้องปรับปรุงสิทธิประโยชน์ประกันสังคม 

 

นางสุจิน รุ่งสว่าง ผู้ประสานงานเครือข่ายแรงงานนอกระบบ กล่าวในเวทีเสวนทิศทางการปฏิรูปประกันสังคมกับการคุ้มครองคุณภาพชีวิตแรงงานทุกภาคส่วนว่า เดิมมาตรา 40 ของกฎหมายประกันสังคมไม่ได้จูงใจให้แรงงานนอกระบบเข้ามาอยู่ในประกันสังคม เนื่องจากจ่ายแพงถึง 3,360 บาท เป็นรายปี โดยที่ได้สิทธิประโยชน์เพียง 3 อย่าง ส่วนรูปแบบที่รัฐบาลเตรียมมาใช้ดึงดูดแรงงานนอกระบบให้เข้าสู่ในระบบที่ออกมา ทั้ง 2 รูปแบบ คือ 1.แรงงานจ่าย 70 บาท รัฐสมทบ 100 บาท 2.ผู้ประกันตนจ่าย 100 บาท รัฐสมทบ 50 บาท ยังไม่โดนใจแรงงานนอกระบบทั้งหมด 

 

นางสุจิน ให้เหตุผลต่อมาว่า รูปแบบที่จ่ายเงินสมทบ 100 บาทรัฐสมทบ 50 บาท มีสิทธิประโยชน์ 3 อย่าง แต่ไม่ได้รวมสิทธิบำนาญชราภาพ ซึ่งเป็นหัวใจที่แรงงานนอกระบบขับเคลื่อนตลอดมา เพื่อหวังสร้างความมั่นคงในชีวิต โดยไม่ต้องลำบากลูกหลานมาดูแล อีกทั้งยังตัดสิทธิของผู้ประกันตนหากจะเข้ากองทุนเงินออมแห่งชาติ (กอช.) ส่วนรูปแบบที่จ่ายเงินสมทบอีกรูปแบบหนึ่ง จ่ายเงิน 70 บาท โดยเปิดสิทธิ์ให้เข้าร่วม กอช.ได้ แต่มีแต่บำเหน็จอย่างเดียว 

 

หากให้เลือกระบบใดระบบหนึ่งนั้นเป็นเรื่องที่ไม่เห็นด้วย แรงงานนอกระบบกว่า 40 ล้านคน อยากเห็นมาตรา 40 ที่มีทั้งระบบบำเหน็จและบำนาญ เพราะลำพังเงินจากบำเหน็จอย่างเดียวคงไม่พอกิน อีกทั้งรัฐควรมีการสร้างกลไกที่เชื่อมโยงระหว่างประกันสังคมและ กอช.โดยไม่สร้างความสับสนให้แรงงานที่จ่ายเงินสมทบ และไม่ตัดสิทธิ์การออมกับ กอช. 

 

“เราภูมิใจถ้าเรามีประกันสังคมที่มันเอื้อกับเรา เราภูมิใจในการที่เราสมทบ เราภูมิใจเพราะเราไม่ต้องไปแบมือขอใคร เราจะเตรียมตัวของเรา และจะสมทบเงินของเราเก็บไว้กินตอนชราภาพ เพื่อสร้างความมั่นคงให้กับชีวิต” ผู้ประสานงานเครือข่ายแรงงานนอกระบบกล่าว

 

ขณะที่ นายอดิศร เกิดมงคล เครือข่ายแรงงานข้ามชาติ กล่าวถึงข้อเสนอของกลุ่มแรงงานข้ามชาติว่า ควรมีการปรับปรุงสิทธิประโยชน์ ของแรงงานข้ามชาติที่ต้องเข้าสู่ระบบประกันสังคมกว่า 80,000 คน โดยเฉพาะเรื่องประกันการว่างงานและชราภาพ ซึ่งแรงงานข้ามชาติมีโอกาสใช้สิทธิน้อยมาก โดยเสนอให้ปรับนำมาตั้งเป็นกองทุนของแรงงานข้ามชาติ เพื่อยังประโยชน์กับตัวแรงงาน และปรับอัตราส่งเงินสมทบที่เหมาะสม อีกทั้งปรับแก้ พ.ร.บ.ประกันสังคมฯ ให้มีลักษณะยืดหยุ่น สอดคล้องกับสถานการณ์การจ้างงาน ทั้งนี้ประเทศไทยมีข้อจำกัดเรื่องระยะเวลาการจ้างงานตามนโยบายพิสูจน์สัญชาติที่ให้แรงงานทำงานได้เพียง 4 ปี

 

ส่วน นายประสิทธิ์ จงอัศญากุล คณะกรรมการประกันสังคม (บอร์ด สปส.) ฝ่ายนายจ้าง กล่าวว่า ระบบประกันสังคมนั้นรัฐต้องดูแลคนทั้งชาติ แต่สำหรับประเทศไทยยังไม่ใช่ ระบบประกันสังคมไทยที่ออกกฎหมายมาตั้งแต่ปี 2533 ควรเรียกว่าเป็นกองทุนของผู้ทำงานที่มีนายจ้างประจำ ส่วนเงิน 7 แสนกว่าล้านในกองทุนนี้เป็นเงินลูกจ้างที่ได้สมทบกันมาเพื่อที่จะใช้เป็นเงินเกษียรยามชราภาพในอีกไม่กี่ปีนี้ ไม่ใช่เงินที่ควรถูกนำมาเฉลี่ยให้กับแรงงานกลุ่มอื่นๆ ที่รัฐจะรับเข้าไปอยู่ในระบบประกันสังคมเพื่อใช้ประโยชน์ร่วมกัน อย่างไรก็ตามจากที่รัฐต้องดูแลเรื่องสวัสดิการให้คนอย่างเสมอภาคกัน ดังนั้นเราจึงควรร่วมกันเรียกร้องรัฐให้ตั้งกองทุนในลักษณะเดียวกันนี้กับแรงงานกลุ่มอื่นๆ แทน

 

 

 

ด้านนพ.วิชัย โชควิวัฒน กรรมการปฏิรูปประเทศไทย และทำหน้าที่กรรมการแพทย์ในประกันสังคมมาถึง 9 ปี กล่าวถึงสิทธิประโยชน์ในการรักษาพยาบาลว่า ในส่วนของข้าราชการและระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้านั้นเป็นเงินภาษีที่รัฐออกให้หมด แต่ประกันสังคมต้องเก็บเงินจากประชากรจำนวนกว่า 10 ล้านคน ตรงนี้คือความไม่เป็นธรรม และเงินที่เก็บมาในปัจจุบันก็ถูกใช้อย่างไม่มีประสิทธิภาพ แต่หากเปลี่ยนโครงสร้างระบบบริหารจะประหยัดการใช้เงินลงได้มากขึ้น อีกทั้งสิทธิที่ผู้ใช้แรงงานในระบบประกันสังคม ยังมีส่วนที่ควรได้รับมากกว่าที่ได้ในปัจจุบัน ยกตัวอย่างมาตรา 41 ใน พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติฯ เมื่อไปรักษาแล้วเกิดความเสียหาย โดยเสียชีวิต หรือพิการ ต้องมีการจ่ายค่าชดเชย แต่เรื่องนี้ระบบประกันสังคมไม่มี

 

“ปัจจุบันเพื่อให้ระบบการรักษาพยาบาลมีการพัฒนาและเท่าเทียมกัน สิทธิในระบบประกันสังคมในปัจจุบันนั้น ได้น้อยกว่าของสิทธิบัตรทองหลายเรื่อง ดังนั้นควรโอนเรื่องการรักษาพยาบาลไปอยู่กับ สปสช. (สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ) ทั้งหมด ไม่ควรทำสิ่งที่ตรงข้าม คือ เอาคู่สมรสและบุตรของผู้ประกันตนเข้ามาอยู่ในระบบประกันสังคม” นพ.วิชัยกล่าว

 

นพ.วิชัย กล่าวต่อมาว่า ประกันสังคมในปัจจุบัน ใช้เงินรักษาพยาบาลกรณีเจ็บป่วย ที่ไม่เนื่องมาจากการทำงานหัวละกว่า 2,000 บาท ถือเป็นค่าใช้จ่ายที่แพงเกินไป และเงินส่วนนี้เข้าไปสู่โรงพยาบาล แต่ประโยชน์ของผู้ประกันตนกลับได้รับเท่าเดิมขณะที่เงินเพิ่มขึ้น แต่หากโอนไปอยู่ภายใต้ สปสช.คำนวณจากตัวเลขค่าแรงผู้ใช้แรงงานทั่วไปเฉลี่ย 8,000 กว่าบาทต่อเดือน รัฐบาลขณะนี้สมทบ 1.5 % คิดเป็นเงิน  1,440 บาท แล้วนำเงินจำนวนนี้โอนไปให้ สปสช.เพื่อดูแลการรักษาพยาบาลทั้งหมด โดยสิทธิต้องไม่น้อยกว่าเดิม ส่วนเงินของผู้ประกันตนและนายจ้างสบทบ 2 ส่วนนี้ ก็นำไปใช้จ่ายในสิทธิส่วนอื่นที่เหลือ เช่น เสียชีวิต คลอดบุตร ทุพพลภาพ ผลคือจะมีเงินเหลือจำนวนมากที่สามารถนำไปเป็นเงินออมให้ผู้ประกันตน และจะทำให้ความไม่เป็นธรรมในเรื่องการเก็บเงินสมทบหมดไป

 

สอดคล้องกับ นพ.พงศธร พอกเพิ่มดี ผู้เชี่ยวชาญพิเศษ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ซึ่งกล่าวถึงประเด็นที่ท้าทายสังคมคือเรื่องความเป็นธรรมว่า ปัจจุบันคนไทย 65 ล้านคนมีผู้ประกันตนราว 10 ล้านคนเท่านั้น ที่ต้องจ่ายค่ารักษาพยาบาล และถึงแม้จะจ่ายเงินแต่สิทธิประโยชน์ของประกันสังคมกับ สปสช.กลับต่างกันนับ 100 รายการ และอีกกว่า 10 รายการที่ประกันสังคมไม่มี เช่น ผู้ประกันตนเป็นคนกลุ่มเดียวที่ห้ามป่วยฉุกเฉินเกินปีละ 2 ครั้ง ระบบการส่งต่อผู้ป่วยที่ผู้ป่วยในพื้นที่ห่างไกล สปสช.สามารถส่งต่อโดยเฮลิคอปเตอร์ได้ ทั้งหมดเป็นความแตกต่างที่เกิดจากการบริหารจัดการที่ต่างกัน สำหรับทางออกระยะสั้นเสนอให้ปรับสิทธิประโยชน์ของประกันสังคมให้เท่ากับ สปสช.ส่วนระยะยาวควรปรับสิทธิประโยชน์รายหัวให้ทุกคนเท่าเทียมกัน โดยดูแลในระบบเดียวที่เป็นธรรม 

 

 

 

นายปั้น วรรณพินิจ เลขาธิการสำนักงานประกันสังคม กล่าวว่า ทราบถึงปัญหาของระบบประกันสังคมและพยายามแก้ไขอยู่ซึ่งต้องใช้เวลาในการแก้ไข ส่วนบางข้อต้องไปหาข้อเท็จจริงเพิ่มเพื่อไปดำเนินการ อย่างไรก็ตามความคืบหน้าการปฏิรูปประกันสังคมนั้น ในอนาคตโรงพยาบาลของกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งมี 887 แห่ง กำลังจะมีข้อตกลงกับประกันสังคมอย่างชัดเจนว่าให้ผู้ประกันตนสามารถเข้ารักษาพยาบาลในโรงพยาบาลสาธารณสุขแห่งใดก็ได้ ส่วนโรงพยาบาลในการดูแลของกระทรวงกลาโหม 16 แห่ง และโรงพยาบาลของกทม.อีกกว่า 10 แห่ง ก็ยินดีให้ผู้ประกันตนรักษาที่โรงพยาบาลใดก็ได้ในสังกัดเดียวกัน สำหรับการรักษาข้ามสังกัดโรงพยาบาลคาดว่ามีข้อยุติในช่วงสงกรานต์ปีนี้

 

นายปั้น กล่าวต่อมาว่า ในส่วนของโรงพยาบาลเอกชนที่อยู่ในเครือข่ายประกันสังคมราว 90 แห่งได้มีการแนะนำให้จับกลุ่ม โดยในกลุ่มนี้สามารถรักษาข้ามโรงพยาบาลกันได้ ส่วนขั้นต่อไป หลังจากสงกรานต์จะมีการผลักดันให้มีมีการข้ามการรักษาระหว่างโรงพยาบาลรัฐและเอกชน ทำให้ผู้ประกันตนไปรักษาที่ไหนก็ได้

 

เลขาธิการ สปส.กล่าวด้วยว่า ในอนาคตประกันสังคมอยากให้ สปสช.เป็นผู้ให้บริการการรักษาพยาบาล โดยประกันสังคมมีหน้าที่จ่ายเงิน เพื่อให้เป็นระบบเดียวกัน และประกันสังคมจะจ่ายเองในโรคที่ สปสช.รักษาไม่ได้ ส่วนโครงสร้างการบริหารจัดการกองทุนประกันสังคม และความเป็นองค์กรอิสระนั้น ก็มีแนวคิดให้ผู้ประกันตนทุกคนเข้ามามีส่วนร่วมกำกับดูแลการบริหารงานของประกันสังคม ซึ่งการเลือกกรรมการตัวแทนจากผู้ประกันตนเข้ามา โดยเป็นในรูปของสมัชชามากำกับดูแลการทำงานของประกันสังคม และเปลี่ยนทุก 3 หรือ 6 เดือน แทนเลือกตั้งเข้ามา 2 ปี

 

ผู้สื่อข่าวรายงานว่าบรรยากาศของงานสมัชชาแรงงานในวันนี้เป็นไปอย่างคึกคัก เนื่องจากมีกลุ่มผู้ใช้แรงงานในภาคส่วนต่างๆ เครือข่ายภาคประชาสังคม ภาครัฐ รวมทั้งผู้สนใจเข้ารวมกว่าหนึ่งพันคน อีกทั้งบริเวณด้านหน้าห้องประชุมก็มีการนำสินค้าฝีมือแรงงานกลุ่มต่างๆ มาวางจำหน่ายด้วย

 

ส่วนช่วงบ่ายของงานสมัชชาแรงงาน มีการจัดสัมมนากลุ่มย่อยโดยแบ่งเป็น 4 หัวข้อหลัก คือ การปฏิรูปประกันสังคมกับแรงงานในระบบ ประชาวิวัฒน์กับการขยายประกันสังคมสู่แรงงานนอกระบบ แรงงานข้ามชาติกับรูปแบบประกันสังคมที่เหมาะสม และการเข้าถึงสิทธิและบริการด้านสุขภาพของคนไทย ทำไมต้องหลายระบบ หลายมาตรฐาน ซึ่งในแต่ละห้องจะมีการเสวนา จากนั้นเป็นการแบ่งกลุ่มย่อยเพื่อระดมความคิดเห็นของผู้เข้าร่วม ประมวลเป็นมติข้อเสนอของแต่ละห้องย่อย และจบกิจกรรมของวันด้วยพิธีมอบมติสมัชชาแรงงานต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน 

 

ทั้งนี้ มติดังกล่าวมีรายละเอียดดังนี้