ตอนที่ 21: วิไล คำเงิน ชาวบ้านคณะทำงานกองเลขาฝ่ายข้อมูล เครือข่ายสภาองค์กรชุมชน จ.เชียงราย 

 

 

 

“คนหลายคนชอบพูดถึงคำว่าภาคประชาชน แต่ในส่วนของภาคประชาชนเองเขาเป็นชาวบ้าน หมายถึงชาวบ้านที่ไม่ใช่เอ็นจีโอ ไม่ใช่นักวิชาการ แต่คนที่อยู่ในชุมชนและมีวิถีชีวิตทำมาหากินทั่วไป" 

 

“ถ้าพูดถึงพื้นที่เชียงรายเองภาคประชาชนก็มีการรวมตัวกัน รวมกลุ่มกันขึ้นมาเพื่อทำงานพัฒนา เพื่อทำงานแก้ไขปัญหาของตนเอง แล้วในส่วนหนึ่งของชาวบ้านที่ทำงานร่วมกันเขาก็พบว่ามีกระบวนการหลายอย่างที่เขาต้องเรียนรู้ ก็มีพี่น้องเอ็นจีโอส่วนหนึ่งเข้าไปหนุนเสริมในส่วนข้อมูลวิชาการและการเท่าทันนโยบาย ตลอดถึงการชวนคิดชวนคุยเรื่องการวิเคราะห์ มันก็เกิดกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างภาคประชาชนชาวบ้านกับเอ็นจีโอ”

 

“จากการทำงานที่ผ่านมาก็พบว่า เอ็นจีโอเองก็ต้องปรับบทบาทของตัวเองเหมือนกัน แต่ในส่วนของชาวบ้านเขามีกระบวนการที่จะพัฒนาตัวเองขึ้นมาพอสมควรในระดับหนึ่ง จนชาวบ้านบางคนถูกมองว่าเป็นเอ็นจีโอหรือเปล่า อันนี้คือคำถามจากสังคมภายนอก”

 

“ในส่วนของเอ็นจีโอเอง ถ้าคุณยังทำงานแบบเดิม ไม่มีกระบวนการปรับปรุงตัวและกระบวนการเรียนรู้แบบจริงจังกับชาวบ้าน คุณก็จะอยู่ไม่ได้ เพราะว่าชาวบ้านก็มีกระบวนการพัฒนาตัวเองที่ดีขึ้นไปเรื่อยๆ และก็มีการพัฒนาศักยภาพในทุกๆ ด้าน”

 

“เพราะฉะนั้นเอ็นจีโอจำเป็นต้องมีการปรับตัวเองเพื่อให้เข้ากับยุคสมัย แต่ว่าในส่วนหนึ่งถึงจะปรับตัวอย่างไร การพึ่งพิงกันระหว่างชาวบ้านกับเอ็นจีโอก็จำเป็น มีความสำคัญที่จะต้องพึ่งพิงกันในหลายๆ เรื่อง และในส่วนประเด็นปัญหาเมื่อมันแก้ได้เรื่องหนึ่ง มันก็ขยับไปอีกเรื่องหนึ่ง เพราะฉะนั้นเราก็จำเป็นที่จะต้องทำงานร่วมกัน” วิไล คำเงิน ชาวบ้านคณะทำงานกองเลขาฝ่ายข้อมูล เครือข่ายสภาองค์กรชุมชน จ.เชียงราย

  

 

 

 

 

 

“ถ้าถามว่าเอ็นจีโอเป็นตัวแทนของภาคประชาชนไหม ก็แน่นอนว่าเป็นส่วนหนึ่ง แต่ว่าไม่ใช่เฉพาะในเหตุการณ์เร็วๆ แต่ว่านานมาแล้วมีปัญหาหากว่าจะมองเอ็นจีโอว่าผูกขาดในความเป็นตัวแทนของภาคประชาชน” 

 

“คำว่าเป็นตัวแทนของใคร จะต้องดูว่ามีกลไกหลายด้าน ซึ่งที่ผ่านมาถ้าดูในเชิงประวัติศาสตร์ สังคมไทยเคยมีช่วงที่ขาดแคลนจริงๆ ขาดแคลนที่ประชาชนจะมีโอกาส มีเสียงของตนเอง แล้วเอ็นจีโอหลายกลุ่มสามารถที่จะออกมาพูด อธิบาย และเรียกร้องเกี่ยวกับปัญหาที่ประชาชนต้องเผชิญอยู่ แต่ขณะเดียวกันเอ็นจีโอก็ได้ก้าวไปพูดว่าเป็นตัวแทนของภาคประชาชนทั้งหมด ตั้งแต่สมัยนั้นซึ่งมันก็ไม่ถูก”

 

“แน่นอนว่าในช่วงที่ชาวบ้านหรือว่าประชาชนทั่วไปไม่มีสิทธิไม่มีเสียงที่จะพูด บางครั้งก็จำเป็นที่จะต้องมีองค์กรเป็นบุคคลที่สาม เป็นบุคคลที่มีโอกาสในทางใดทางหนึ่ง มีการศึกษา หรือว่ามีช่องทางที่จะพูดแทน แต่แน่นอนไม่มีสิ่งที่ดีกว่า หรือว่าเป็นประชาธิปไตยมากกว่าการที่คนจะพูดแทนตัวเอง”

 

“เอ็นจีโอจะเป็นภาคประชาชนส่วนหนึ่งแน่นอนอยู่แล้ว ทุกวันนี้ก็ยังเป็นอยู่ แต่ว่ามีหลายสิ่งหลายอย่าง มีหลายองค์กร มีกลไกในสังคมไทยทุกวันนี้ของภาคประชาชนที่ไม่ใช่เอ็นจีโอ” 

 

“อีกอย่างหนึ่งคือถ้าใช้คำว่าเอ็นจีโอ เอ็นจีโอมีหลายประเภท มีหลายกลุ่มแล้วกลุ่มต่างๆ คงจะมีความเห็น มีวิธีการทำงานที่ไม่เหมือนกัน มีคนที่มีรากฐานการทำงานจากชาวบ้าน มีคนทำงานพื้นฐานบางกลุ่มอาจเรียกร้องปัญหาของคนในเมือง คำว่าภาคประชาชนคิดว่ามันกว้างเกินไปที่กลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง หรือว่าองค์กรใดองค์กรหนึ่งที่จะอ้างว่าเป็นตัวแทน” Prof. Philip Hirsch The University of Sydney - School of Geosciences

 

 

.....................................................