วัดปทุมวนาราม ในวันที่ 19 มิถุนายน 2553 กลายสภาพเป็นอนุสาวรีย์ผู้เสียชีวิตจากการสลายการชุมนุมเดือนพฤษภาคม 53 ชั่วคราว เนื่องจากเป็นวันครบรอบ 1 เดือนการสูญเสีย อาจเพราะที่นี่เป็นเขตอภัยทานที่มีหลักฐานการตายอันสะเทือนใจปรากฏอยู่จำนวนมาก มากกว่าที่อื่นๆ ที่เป็นความตายอันกระจัดกระจาย เป็นความตายอันไร้ซึ่งสักขีพยาน

ประชาชนหลายร้อยคนร่วมทำบุญ รำลึกถึงผู้เสียชีวิตตั้งแต่เช้า หลายคนยังคงใส่เสื้อสีแดง กระทั่งในช่วงบ่ายมีผู้บาดเจ็บภายในวัดปทุมฯ เข้ามาร่วมรำลึกโศกนาฏกรรมครั้งนี้ด้วย จากนั้นจึงมี “การกระชับวงล้อม” ของบรรดาประชาชนผู้สนใจพากันล้อมวงเข้าสอบถามเหตุการณ์-อาการกับผู้บาดเจ็บ บ้างพยายามรวบรวมเงิน แบ๊งค์ยี่สิบ แบ๊งค์ร้อยกอบเป็นกำส่งให้ผู้บาดเจ็บ เพื่อสบทบทุนค่ารักษาพยาบาล ค่ารถ พร้อมด้วยคำอวยพรสารพัน ผู้รับบางคนถึงกับน้ำตาไหลด้วยความซาบซึ้งใจ

                       

เก่งล้างแผลให้ลุงบัวศรี ข้างๆ คือภรรยาชื่อป้าจำนงค์

เก่ง หรือ วสันต์ สายรัศมี อาสาสมัครกู้ชีพฯ ที่เดินสายป่าวประกาศ เป็นพยานปากสำคัญในเหตุการณ์ในวัดปทุมฯ เมื่อเย็นวันที่ 19 พ.ค. เข้ามาสวัสดีลุงบัวศรี ทุมมา ผู้ชุมนุมชาวชัยภูมิที่โดนยิงเข้าฝ่าเท้าด้านบนทะลุฝ่าเท้าด้านล่าง พวกเขาทักทายกันอย่างสนิทสนม เพราะเก่งคือผู้ที่ปฐมพยาบาลให้ลุงบัวศรีในวันนั้นนั่นเอง จากนั้นเก่งก็เปิดแผล ล้างแผลให้ลุงบัวศรีเพื่อแสดงให้เห็นบาดแผล ซึ่งกระสุนได้ทำลายกระดูกเท้าและเส้นเอ็นรวมทั้งสร้างบาดแผลใหญ่มากบริเวณฝ่าเท้า ท่ามกลางเสียงฮือฮา ก่นด่า สาปแช่งรัฐบาลของผู้ที่ล้อมวงดู ราวเสียงหึ่งกังวานของวูวูเซล่าในสนามแข่งขันฟุตบอลโลก

ลุงบัวศรี อายุ 67 ปี เป็นชาวไร่ชาวนาจากชัยภูมิ ด้วยความที่แกอายุมากที่สุดในบ้านแต่ยังพอแข็งแรง ดูแลตัวเองได้ จึงได้รับสิทธิพิเศษให้เป็นตัวแทนของบ้านเดินทางร่วมชุมนุมกับกลุ่ม นปช. ปล่อยให้การทำมาหากินเป็นหน้าที่ของลูกๆ 4 คน และการอยู่บ้านเลี้ยงหลานเป็นหน้าที่ของภรรยา

แกเดินทางคนเดียวนั่งรถโดยสารออกจากพื้นที่มายังตัวจังหวัด ระยะทางกว่า 40 กม. จากนั้นนั่งรถประจำทางลงมายังกรุงเทพฯ โดยลงมาตั้งแต่วันที่ 8 เม.ย.

วันที่ 10 เม.ย. ลุงบัวศรีก็ยังร่วมเดินขบวนเข้าไปกดดันทหารที่ทัพภาค 1 ซึ่งดูเหมือนการปะทะ ณ จุดนี้ จะเป็นจุดเริ่มต้นของความรุนแรงวันที่ 10 เม.ย. ลุงบัวศรีวิ่งไปอยู่ด้านหน้าดันกับทหารและถูกตีจนปอดฉีกต้องนอนโรงพยาบาลหลายวัน พอหายดีแกก็ยังไม่เข็ด เก็บสัมภาระออกเดินทางมาร่วมชุมนุมอีก

“ก่อนมาแกก็นึ่งข้าวเหนียว ตำปลาร้าใส่กระปุกมาด้วย บอกว่าเที่ยวนี้ต้องมาหลายวัน คงไม่มีคนส่งอาหาร กระเป๋าเสื้อผ้าแกมีใบหนึ่ง แกก็เอาใส่กระเป๋าแกมา” ป้าจำนงค์ เนียมขุนทด วัย 49 ปี ภรรยาของลุงบัวศรีเล่าให้ฟัง พร้อมกับบอกว่าก่อนหน้านี้ เมื่อปีที่แล้วแกยังไม่ถึงกับลงมากรุงเทพฯ เพียงแต่คอยตระเวนดูทีวีช่องเสื้อแดงตามบ้านเพื่อนในบางครั้ง และขี่มอเตอร์ไซด์ไปนั่งฟังปราศรัยที่ตัวจังหวัดทุกครั้งที่มี

ในวันเกิดเหตุ 19 พ.ค.ลุงบัวศรีนั่งหมดอาลัยตายอยากอยู่บริเวณลานจอดรถหน้าวัด ภายหลังแกนนำสั่งยุติการชุมนุมให้มวลชนกลับบ้าน ระหว่างนั้นเวลาประมาณห้าโมงกว่าเห็นทหารเดินมาเป็นแถวบนรางรถไฟฟ้า พร้อมทั้งมีเสียงปืนยิงไล่ดังใกล้เข้ามาเรื่อยๆ ผู้ชุมนุมที่อยู่บริเวณนั้นจึงพากันหลบ ตัวลุงมุดไปอยู่ใต้ท้องรถกระบะคันหนึ่ง  มันเป็นเวลาที่พระอาทิตย์ยังไม่จากไปทำให้ลุงบัวศรีเห็นชัดเจนว่ากระสุนมาจากกลุ่มทหารที่อยู่บนรางบีทีเอส

ลุงบอกว่าตอนนั้นนึกว่าหลบพ้นแล้วแต่ขาดันยื่นออกมานอกรถ จึงโดนยิงที่เข้าที่เท้า รู้สึกเจ็บมากและเลือดไหลเป็นกอง จากนั้นมีทหารตะโกนสั่งลงมาว่าให้คนที่อยู่ใต้ท้องรถออกมาให้หมดแล้วถอดเสื้อออก มิฉะนั้นจะยิงให้ตาย ตอนนั้นมีชายคนหนึ่งที่หมอบอยู่ด้านข้าง ลุกขึ้นแล้วยกมือชูเหนือหัว แต่ทหารก็ยิงลงมาอีก ถูกมือชายคนดังกล่าว เมื่อล้มลงก็ถูกยิงซ้ำอีก ลุงจึงหมอบเอาหน้าแนบพื้นใต้ท้องรถไม่ยอมออกมา ท่ามกลางเสียงกระสุนที่สาดเป็นระยะ และมีคนถูกยิงล้มลงอีกหลายคน จนกระทั่งพักใหญ่เจ้าหน้าที่อาสาฯ จึงเข้ามาลากตัวช่วยเหลือลุงไว้ได้ ระหว่างปฐมพยาบาลเบื้องต้นลุงก็หมดสติไปก่อนถูกส่งโรงพยาบาลอย่างทุลักทุเล

                         

ช่วงเวลาเดียวกันในอีกฝั่งหนึ่งที่จังหวัดชัยภูมิ ภรรยาและลูกๆ ของลุงได้ยินเสียงทุกอย่างอย่างชัดเจนราวกับถ่ายทอดสด มันทำให้หัวใจของผู้เป็นภรรยาแทบสลายเพราะเชื่อว่าสามีคงไม่รอดแน่

ป้าจำนงค์เล่าว่า ป้าติดต่อกับลุงทางโทรศัพท์ก่อนที่จะถูกยิงไม่นาน และทำให้สามารถรับรู้ความเคลื่อนไหวระหว่างลุงหลบลูกกระสุนได้โดยตลอด

“ตาบอก มันยิงมาใกล้แล้วยายๆ หลบดีๆ นะตา ใครยิงตาๆ พวกทหารมันยิงมาจากทางรถไฟนะยาย ซักพักนึง ปังๆ เงียบ พยายามกดโทรศัพท์อีก มันติด แต่ไม่มีคนรับแล้ว ก็บอกลูก ลูกก็บอกทำใจนะแม่ เหลือมาเท่าไหร่เราก็เลี้ยงแค่นั้น”เธอย้อนเล่าเหตุการณ์ทั้งน้ำตา และบอกว่าเมื่อเธอต้องเล่าเหตุการณ์นี้ทีไรก็อดร้องไห้ไม่ได้ทุกที

การถ่ายทอดสดวันนั้นดำเนินการผ่านลำโพงโทรศัพท์เครื่องเก่าแก่ของป้าจำนงค์ มีลูกๆ 4 คน กับหลานเล็กๆ อีก 2 คน ล้อมวงนั่งฟัง ทุกคนคิดว่าพ่อ/สามี/ปู่/ตา ของพวกเขาคงไม่รอดแน่

การตามหาลุงบัวศรีเป็นไปอย่างอยากลำบาก อาศัยว่าได้ผู้ใหญ่บ้านที่คอยประสานส.ส.ในพื้นที่ให้คอยอำนวยความสะดวกให้

“ขอให้ผู้ใหญ่เจริญ ช่วยติดต่อส.ส.ให้ เพราะเราเคยเลือกตั้งส.ส.ไว้แล้ว ทางส.ส. เขาก็มาดูแลให้ทันทีที่เราแจ้งไป แล้วพาตามารักษาที่รพ.ชัยภูมิอีก 3 อาทิตย์” คู่ทุกข์คู่ยากของลุงว่า

                

แม้ลุงจะมีบาดแผลถูกยิงชัดเจน มีพยานยืนยันหลายคนว่าแกถูกยิงอย่างแน่แท้ แต่ใบรับรองแพทย์ รพ.ชัยภูมิเขียนเพียงว่า กระดูกเท้าแตก บาดแผลลึกจากหลังเท้าถึงฝ่าเท้า ขณะที่ใบรับรองแพทย์จากรามาระบุชัดเจนขึ้นมาอีกหน่อยว่า เป็นแผลขอบไม่เรียบ กระดูเท้าซ้ายด้านนิ้วก้อยหัก มีเศษเหล็กในบาดแผล พร้อมทั้งหมายเหตุว่าบาดแผลดังกล่าวอาจเกิดจากกระสุนปืนได้  

เมื่อถามว่ารู้สึกเช่นไร หลังจากได้กลับมายืนที่เดิมอีกหลังจากผ่านเหตุการณ์มา 1 เดือน ลุงบัวศรีบอกว่า “ผมดีใจที่ได้กลับมายืนที่นี่อีก มีความสุขในใจแล้วก็มีความเสียใจในเรื่องเบื้องหลัง มันไม่น่าจะสูญเสียแบบนี้ คนไทยทำไมมันฆ่ากันขนาดนี้”

นักข่าวคนหนึ่งถามลุงและป้าว่า ถ้ามีการชุมนุมอีกจะมาไหม คำตอบของทั้งคู่ตรงกันคือ “มา” และ “ให้มา”

“อุทิศตาให้ นปช.แล้ว เราห่วง เรารัก แต่เรายอม เพราะเราอยากได้ความถูกต้อง ความยุติธรรม” ป้าจำนงค์ผู้มีอาชีพทำไร่และเลี้ยงหลานกล่าว

ส่วนลุงบัวศรีบอกถึงเหตุผลที่เคยมาและยังจะมาร่วมชุมนุมว่า “ผมอยากช่วยให้ประชาธิปไตยกลับคืนมา ไม่อยากได้รัฐธรรมนูญ 50 มันร่างกันเอง เออกันเอง แล้วมันก็สองมาตรฐาน คนผิดก็ผิดลูกเดียว คนถูกก็ถูกลูกเดียว ไม่เป็นธรรมเลย”

การลงมากรุงเทพฯ เพื่อเข้าร่วมรำลึกเหตุการณ์ครั้งนี้ได้รับความช่วยเหลือและอำนวยความสะดวกจากผู้ใหญ่บ้านในพื้นที่ นั่นคือ ผู้ใหญ่ เจริญ เจสันเที๊ยะ

ผู้ใหญ่เจริญเล่าว่า สภาพบรรยากาศในพื้นที่หมู่บ้านในชัยภูมินั้นเต็มไปด้วยความโกรธแค้นของลูกบ้าน ท่ามกลางแรงกดดันจากทางภาครัฐ ซึ่งเขาเองก็ไม่ค่อยเห็นด้วยนัก

“เขาโกรธมากเลยครับที่มาทำร้ายประชาชน เขามาเรียกร้อง เขาก็มามือเปล่า เขาไม่ได้มาต่อสู้อะไร มาขอความเป็นธรรมเฉยๆ ไม่น่าจะทำกับเขาแบบนี้ เขาพูดกันเรื่อยๆ เลย ผมก็ได้แต่ฟังความคิดเห็น ไม่ห้ามเขา”

“ส่วนทางจังหวัดก็ไม่อยากให้เขาชุมนุม ทางอำเภอได้ประชุมผู้ใหญ่บ้านว่าอย่าให้เขามั่วสุมกันเกิน 5 คน ถ้าเขาจะเดินขบวนอะไรก็ให้บอกทางรัฐ ที่จริงถ้าเขาชุมนุมก็น่าจะต้องฟังเขาว่าต้องการอะไร ต้องการให้ช่วยเหลือแบบไหน ไม่ใช่ไม่ให้เขารวมกัน ไม่ให้ชุมนุม ทางการไม่บอกให้เราถามชาวบ้านเลย” ผู้ใหญ่เจริญพยายามเล่าด้วยภาษากลางเหน่อๆ อย่างตรงไปตรงมา

เมื่อถามว่ามีทหารหน่วยงานความมั่นคงเข้าไปดูแลในหมู่บ้านไหม ผู้ใหญ่เจริญบอกว่า ไม่มี จะมีก็แต่เพียงทหาร 2 กองร้อยที่คอยคุ้มกันศาลากลางทุกวัน

“ผมพาเขามาเพราะอยากให้คนกรุงเทพฯ รู้ว่าคนที่ชัยภูมิเขาเป็นยังไงบ้างแล้ว อยู่ยังไงบ้างแล้ว แล้วมันเกิดอะไรขึ้นกับเขา” ผู้ใหญ่เจริญว่า พร้อมกับแนะนำให้รู้จักป้าค้าว เบอร์ขุนทด แม่ของเหยื่อเหตุการณ์ความรุนแรงอีกหนึ่ง

ป้าค้าว

นิคม

ป้าค้าว อายุราว 65 ปีพูดภาษากลางไม่คล่องนักและขี้อายเกินกว่าจะไปนั่งให้นักข่าวสัมภาษณ์ดังเช่นลุงบัวศรี เมื่อค่อยๆ สอบถามเธอจึงได้ความว่า ลูกชายของเธอคือ นายนิคม เบอร์ขุนทด อายุ 42 ปี มีอาชีพขี่รถมอเตอร์ไซด์รับจ้างในกรุงเทพฯ ได้ขี่มอเตอร์ไซด์มาดูการชุมนุมเป็นประจำ และในวันเกิดเหตุก็ขี่รถมาส่งผู้โดยสารในที่ชุมนุม ระหว่างทางกลับนั้นเจอคนกลุ่มหนึ่ง คำสุดท้ายที่ลูกชายได้ยินคือ “ไอ้นี่มันเสื้อแดง” จากนั้นก็ถูกรุมตีจนสลบ

เมื่อถามถึงรายละเอียดเวลา สถานที่ รวมถึงลักษณะของกลุ่มคนดังกล่าว ผู้ใหญ่เจริญเล่าว่า นิคมจำอะไรไม่ได้มากนัก และมีอาการเบลอๆ เนื่องจากถูกตีจนหัวแตก และกระดูกคอต่อกระดูกสันหลังเคลื่อนจนต้องดามไว้จนถึงทุกวันนี้ และอาจต้องพักฟื้นอีกนาน

“ไม่รู้ว่าจะกลับมาเป็นปกติได้ไหม ตอนนี้เขาก็ยังช่วยเหลือตัวเองไม่ค่อยได้ ต้องนอนตลอด พอลุกนั่งก็เจ็บ” ผู้ใหญ่ว่า

นิคม มีภูมิลำเนาในชัยภูมิเช่นกันแต่อยู่คนละอำเภอกับลุงบัวศรี เขาถูกนำส่งมารักษาตัวในโรงพยาบาลเดียวกัน นอนเตียงข้างๆ กันจึงได้รู้จักกัน ขณะนี้นิคม ย้ายไปพักฟื้นที่บ้านแล้วหลังนอนโรงพยาบาลเกือบเดือน โดยมีแม่และลูกสาววัย 14 ปีที่ต้องหยุดเรียนคอยดูแล นอกเหนือจากนี้พ่อของเจริญก็มีขาพิการ ทำงานไม่ได้ ครอบครัวนี้จึงอยู่ในสภาพไร้เสาหลักโดยสิ้นเชิง และไม่ได้รับการช่วยเหลือใดๆ จากรัฐ