รายงาน: สุ่มสถิติรถไฟใต้ตายกลางทาง ชำรุดหัวเดียวเน่าตลอดทั้งสายใต้

มูฮำหมัด ดือราแม

ความขัดแย้งระหว่างสหภาพแรงงานรัฐวิสาหกิจการรถไฟแห่งประเทศไทย (สร.รฟท.) กับผู้บริหารการรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ที่กลายเป็นการแย่งชิงหัวรถจักรกัน อย่างที่เกิดขึ้นที่สถานีชุมทางหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา เมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2552 ที่ผ่านมา ราวกับเด็กแย่งของเล่น ซึ่งน่าอับอายขายหน้ากันนั้น น่าจะคลี่คลายไปในทางที่ดีขึ้น ด้วยเพราะสามารถเปิดเดินรถเกือบจะเป็นปกติทั้งระบบแล้ว

แต่สิ่งที่รถไฟอาจยังต้องเผชิญอยู่คือ รถจักรตายกลางทาง สร้างความเดือดร้อนให้ผู้โดยสาร เพราะการที่รถจักรขาดแคลนทำให้ต้องใช้งานรถจักรที่มีอยู่อย่างหนัก แม้รอบนี้จะซ่อมแซมให้ดีอย่างไรก็ตาม

ต่อไปนี้เป็นข้อมูลบางส่วนเกี่ยวกับกรณีที่รถไฟสายใต้ชำรุดกลางทาง โดยเฉพาะในพื้นที่เสี่ยงภัยใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่ฝ่ายที่เกี่ยวข้องกับการเดินรถไฟสายใต้ตอนล่างตั้งแต่สถานีชุมทางทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราชลงไป ได้บันทึกรวบรวมไว้ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งเฉลี่ยแล้วมีรถจักรตายกลางทางเกือบทุกวัน จนทำให้น่าหงุดหงิด ซึ่งนั่นอาจคงเป็นเหตุผลหนึ่งที่สหภาพแรงงานรัฐวิสาหกิจการรถไฟแห่งประเทศไทย ต้องประท้วงเพื่อให้ผู้บริหารลงมาแก้ไขเสียทีก็เป็นได้ เพราะเป็นปัญหาที่สะสมมานาน

แต่สิ่งที่ปรากฏหลังการหยุดเดินรถไฟครั้งนี้ โดยเฉพาะในสายใต้ คือมีการจัดส่งหัวรถจักรพิเศษซึ่งมีระบบความปลอดภัยสำหรับพนักงานขับรถในเขตพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ให้มาประจำที่สถานีชุมทางหาดใหญ่ และมีการระดมช่างจากส่วนกลางลงไปซ่อมบำรุงหัวรถจักรที่มีอยู่ให้พร้อมใช้งานมากขึ้น

สถิติรถจักรชำรุดกลางทาง

สำหรับสถิติรถจักรชำรุดในช่วงที่ผ่านมา ในเขตการเดินรถดังกล่าว เฉลี่ยเกิดขึ้นเกือบทุกวัน จึงขอเลือกนำเสนอในบางเดือนเท่านั้น โดยการชำรุดที่เกิดขึ้น มักเกิดขึ้นระหว่างทางเป็นส่วนมาก ขณะที่มีบางวันบางขบวนไม่มีรถจักร หรือรถชำรุดตั้งแต่ยังไม่ออกจากต้นทาง จนต้องยกเลิกขบวนดังกล่าว

อย่างไรก็ตาม เนื่องจากขบวนรถไฟเมื่อวิ่งไปถึงปลายทางแล้ว ต้องกลับหัวกลายเป็นอีกขบวนหนึ่ง ดังนั้น เมื่อหัวรถจักรตายกลางทางคันหนึ่งแล้ว ก็ส่งผลให้ต้องยกเลิกขบวนขากลับไปด้วย หรือบางทีอาจต้องสละหัวรถจักรอีกขบวนหนึ่ง เพื่อไปลากขบวนที่ชำรุด หรือพ่วงกันไปทั้งสองขบวน ส่งผลให้ไปถึงที่ปลายทางล่าช้า หรือรถจักรไม่ถึงกับชำรุดแต่ไม่มีกำลังก็ทำให้ล่าช้าไปด้วยก็มีหลายครั้ง

แต่สำหรับขบวนรถไฟที่วิ่งใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ หากรถจักรตายในพื้นที่ หรือขบวนมาถึงล่าช้ามาก อาจเพราะชำรุดมาจากที่อื่นก่อน จนต้องยกเลิกวิ่งกลางคัน ไม่เข้าไปในพื้นที่เสี่ยงภัยเด็ดขาด เพราะหากดึงดันไปซึ่งจะถึงปลายทางในเวลากลางคืนนั้น อันตรายย่อมมากกว่าแน่นอน แล้วผู้โดยสารที่ไปกับเที่ยวสุดท้ายแต่ตายกลางทางเสียก่อน จะทำอย่างไร ลองอ่านวิธีการแก้ปัญหาในตารางข้างล่างนี้ไปเรื่อยๆ ก็แล้วกัน

แต่ก่อนอื่น เพื่อให้เข้าใจง่าย จึงขอนำรายชื่อขบวนรถไฟโดยสารทั้งหมดที่วิ่งอยู่ในเส้นทางดังกล่าว ซึ่งมีทั้งหมด 34 ขบวน ทั้งสายยาวและสายสั้น โดยหมายเลขคี่หมายถึงขาล่องลงใต้ ส่วนหมายเลขคู่หมายถึงขากลับขึ้นเหนือ โดยบางขบวนวิ่งไปถึงปลายทางแล้ววิ่งกลับเป็นขบวนใหม่ในวันรุ่งขึ้น ดังนี้

(สีแดงขบวนสายยาว สีน้ำเงินขบวนสายสั้นหรือรถท้องถิ่น)

ขบวนที่	ประเภทรถ	ระหว่าง
35/36	ด่วนพิเศษระหว่างประเทศ	กรุงเทพ – บัตเตอร์เวิธ – กรุงเทพ
37/38	ด่วนพิเศษทักษิณ	กรุงเทพ – สุไหงโก-ลก – กรุงเทพ
41/42	ด่วนพิเศษดีเซลราง	กรุงเทพ – ยะลา – กรุงเทพ
83/84	ด่วน	กรุงเทพ – ตรัง – กรุงเทพ
85/86	ด่วน	กรุงเทพ – นครศรีธรรมราช – กรุงเทพ
167/168	เร็ว	กรุงเทพ – กันตัง – กรุงเทพ
169/170	เร็ว	กรุงเทพ – ยะลา – กรุงเทพ
171/172	เร็ว	กรุงเทพ – สุไหงโก-ลก – กรุงเทพ
173/174	เร็ว	กรุงเทพ – นครศรีธรรมราช – กรุงเทพ
175/176	เร็ว	หาดใหญ่ – สุไหงโก-ลก – หาดใหญ่
445/446	ท้องถิ่น	ชุมพร – หาดใหญ่ – ชุมพร
447/448	ท้องถิ่น	สุราษฎร์ธานี – สุไหงโก-ลก – สุราษฎร์ธานี
451/452	ท้องถิ่น	นครศรีธรรมราช – สุไหงโก-ลก – นครศรีธรรมราช
453/454	ท้องถิ่น	ยะลา – สุไหงโก-ลก – ยะลา
455/456	ท้องถิ่น	นครศรีธรรมราช – ยะลา – นครศรีธรรมราช
457/458	ท้องถิ่น	นครศรีธรรมราช – พัทุลง – นครศรีธรรมราช
463/464	ท้องถิ่น	พัทุลง – สุไหงโก-ลก – พัทลุง

สถิติเดือนกุมภาพันธ์ 2552

วันที่	ขบวนที่ชำรุด	ผล	สาเหตุ	การแก้ปัญหา
3	463	งดเดินตลอดสาย ส่งผลให้ต้องงดเดินขบวน 464	รถจักรชำรุดที่สถานีพัทลุง	นำรถพ่วง(โบ้กี้โดยสาร) ต่อกับขบวน 451 ลากมาจอดไว้ที่สถานีชุมทางหาดใหญ่ เพื่อทำขบวน 464 กลับสถานีพัทลุงตามเวลาปกติ
8	722(รถสินค้า)	งดเดินขบวน 41,42(กรุงเทพ – ยะลา – กรุงเทพ)	ตกรางระหว่างสถานีหนองปลาดุก - บางตาล จังหวัดนครปฐม
10	447	งดเดินช่วงหาดใหญ่ – สุไหงโก-ลก	รถจักรชำรุดที่สถานีบ้านต้นโดน จังหวัดพัทลุง	ตั้งขบวนใหม่จากหาดใหญ่ไปสุไหงโก-ลก
	445	งดเดินช่วงชุมพร-ทุ่งส่ง	รถจักรชำรุด ไม่มีรถจักรแทน	ให้ 446 เดินถึงทุ่งสงแล้วเดินกลับเป็นขบวน445
14	41	งดเดินช่วงหาดใหญ่ – ยะลา - หาดใหญ่	ช้ามาก อาจชำรุดมาก่อนถึงทุ่งสง	ขนถ่ายผู้โดยสารขึ้น455 และขให้ผู้โดยสารขบวน 42 ขึ้น464 ที่ยะลามาขึ้น 42 ที่หาดใหญ่
15	463	งดเดินช่วงพัทลุง-หาดใหญ่ และยะลา – สุไหงโก-ลก 464งดเดินช่วงสุไหงโก-ลก - ยะลา	รถจักรชำรุดที่พัทลุง	พ่วงกับขบวน451ลากมาถึงหาดใหญ่ หารถจักรใหม่แทนวิ่งไปถึงยะลาแล้ววิ่งกลับไปพัทลุง
17	41	งดเดินช่วงทุ่งสง – ยะลา งดเดิน 42 ช่วงยะลา-ทุ่งสง	ชนโคช่วงสถานีคลองจัง - ทุ่งสง	ขนถ่ายผู้โดยสารทางรถยนต์ช่วงทุ่งส่ง-หาดใหญ่ แล้วให้ขึ้นขบวน 455 ไปถึงยะลา และให้ผู้โดยสารขึ้น 464 จากยะลาถึงหาดใหญ่ แล้วให้ขึ้นรถยนต์ไปขึ้น 42 ที่ทุ่งสง
20	41	งดเดินช่วงหาดใหญ่ – ยะลา และงดเดิน 42 ช่วงยะลา – หาดใหญ่	ช้ามาก	ผู้โดยสาร41ขนถ่าย455 ส่วนผู้โดยสาร42ให้ขึ้น464มาขึ้น42ที่หาดใหญ่
23	448	งดเดินช่วงยะลา-หาดใหญ่	รถจักรชำรุดที่ยะลา	พ่วงกับ452
	447	งดเดินช่วงหาดใหญ่ – สุไหงโก-ลก	รถช้ามาก	ตั้งขบวนใหม่เริ่มจากหาดใหญ่ไปสุไหงโก-ลก
27	176	งดเดินช่วงรือเสาะ จังหวัดนราธิวาส - หาดใหญ่	รถจักรชำรุด	พ่วงรวมกับ464
	455	งดเดิน458	รถจักรชำรุดที่พัทลุง

สถิติเดือนเมษายน 2552

วันที่	ขบวนที่ชำรุด	ผล	สาเหตุ	การแก้ปัญหา
1	451	งดเดินช่วงยะลา – สุไหงโก-ลก	รถช้ามาก	ให้ผู้โดยสารไปกับ447 แล้วงดเดิน176 แล้วปรับเป็น454 เดินถึงยะลา โดยให้ผู้โดยสาร 176 ไปกับ 38 แล้วให้ 176 วิ่งขบวนเปล่ากลับหาดใหญ่
4	168	ใช้รถจักร84 ไปลากมาจากกันตังถึงทุ่งสง จากนั้นใช้รถจักรของ448ลาก 168 แล้วงดเดิน448โดยให้ผู้โดยสารไปกับ168	รถจักรชำรุดทีกันตัง
8	456	งดเดินช่วงยะลา-หาดใหญ่เนื่อง จากหัวรถจักรถูกนำไปลาก447	รถจักร447ชำรุดที่รือเสาะ	พ่วงไปกับ447
	38		รถจักรชำรุดที่รือเสาะ	พ่วงกับ176ไปถึงหาดใหญ่
9	447		ช้ามาก	ตั้งขบวนใหม่จากหาดใหญ่ไปสุไหงโก-ลก แล้วให้ขบวนที่ช้าเดินถึงหาดใหญ่เท่านั้น
30	451	งดเดินช่วงท่าแมงลัก อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา – สุไหงโก-ลก งดเดิน 454	รถจักชำรุดที่ท่าแมงลัก	ให้ผู้โดยสารไปกับ447 ให้38รับผู้โดยสาร176 เนื่องจากปรับ 176 เป็น 454 วิ่งถึงยะลา แล้ววิ่งเปล่ากลับหาดใหญ่

สถิติเดือนมิถุนายน 2552

วันที่	ขบวนที่ชำรุด	ผล	สาเหตุ	การแก้ปัญหา
3	169	งดเดินช่วงหาดใหญ่ – ยะลา และงดเดิน170ช่วงยะลา-หาดใหญ่	ช้ามาก	ให้ผู้โดยสาร169ไปกับ455และให้ผู้โดยสาร170เดินทางกับ452ถึงหาดใหญ่
4	37	งดเดินช่วงหาดใหญ่-สุไหงโก-ลก	ช้ามาก	ให้ผู้โดยสารขึ้นขบวนพิเศษถึงยะลาแล้วให้ค่าที่พักผู้โดยสารที่ไม่สามารถกลับถึงปลายทางได้ เนื่องจากค่ำ และให้ค่ารถโดยสารรถยนต์ ส่วนผู้โดยสาร 38 ให้ขึ้น176/170 ถึงหาดใหญ่
5	167	งดเดินช่วงตรัง-กันตัง	ช้ามาก
	169	งดเดินช่วงหาดใหญ่-ยะลา งดเดิน 173/174 ช่วงทุ่งสง-นครศรีธรรมราช เนื่องจากนำรถจักไปลาก169	ช้ามาก	ให้ผู้โดยสารไปกับ41ให้ผู้โดยสาร170ไปกับ452ไปถึงหาดใหญ่ ให้ผู้โดยสาร 173 ไปกับ 85 ส่วนผู้โดยสาร174ไปกับรถยนต์
	447	เงินเดิน 447/448ช่วงพัทลุง-หาดใหญ่	ช้ามาก	เดินถึงพัทลุงแล้วเดินกลับสุราษฎร์ธานี ส่วน448เดินถึงหาดใหญ่แล้ววิ่งกับสุไหงโก-ลก
6	448	งดเดินช่วงตาแปด-หาดใหญ่	รถจักรที่ตาแปด	พ่วงไปกับ452ถึงหาดใหญ่
7	451	งดเดินช่วงยะลา-หาดใหญ่ 176งดเดินช่วงสุไหงโก-ลก -หาดใหญ่	ช้ามาก	ผู้โดยสารเดินทางกับ447 ให้176 ทำขบวน 454 ช่วงสุไหงโก-ลก- ยะลา แล้วเดินเปล่ากลับหาดใหญ่ สวนผู้โดยสาร 176 เดินทางไปกับ38
9	447	เดินถึงพัทลุงแล้วเดินกลับเป็นขบวน 448 ไปสุราษฎร์ธานี งดเดิน 447 / 448 ช่วงพัทลุง-หาดใหญ่	ช้ามาก	448เดินถึงหาดใหญ่แล้วเดินกลับเป็น 447 ไปสุไหงโก-ลก
12	169	งดเดิน169/170ช่วงหาดใหญ่-ยะลา	ช้ามาก	ผู้โดยสารเดินทางกับขบวน 41 ตั้งแต่ที่สถานีทุ่งสง ส่วนผู้โดยสาร 170ให้เดินทางกับขบวน 452ถึงหาดใหญ่
13	169	งดเดิน169/170ช่วงหาดใหญ่-ยะลา	ช้ามาก	ผู้โดยสารเดินทางกับขบวน 41 ตั้งแต่ที่สถานีทุ่งสง ส่วนผู้โดยสาร 170ให้เดินทางกับขบวน 452ถึงหาดใหญ่
14	41	งดเดินช่วงตาแปด-ยะลา 42งดเดินช่วงยะลา-หาดใหญ่	ชำรุดที่ตาแปด	ผู้โดยสารเดินทางขบวน447ที่ตาแปด ส่วนผู้โดยสาร 42 เดินทางกับขบวน38ถึงหาดใหญ่
	447	งดเดินช่วงยะลา–สุไหงโก-ลก ทำให้ต้องงดเดินขบวน448ในวันรุ่งขึ้นด้วย	ช้ามาก	นายสถานียะลาจ่ายค่าที่พักและค่าโดยสารรถยนต์ให้ผู้โดยสาร เนื่องจากเป็นขบวนสุดท้ายที่จะเดินทางไปสุไหงโก-ลก หากเดินต่อจะไปถึงปลายทางกลางคืนอาจได้รับอันตราย
27	463	งดเดินขบวน 463 / 464 ฃ่วงยะลา-สุไหงโก-ลก	ช้ามาก	ผู้โดยสารขบวน 463 เดินทางกับขบวน 451
30	447	งดเดินช่วงหาดใหญ่-สุไหงโก-ลก	ช้ามาก	ขบวนใหม่เดินช่วงหาดใหญ่-สุไหงโก-ลก เดินตามเวลาขบวน 447

รายงานพิเศษ