ศูนย์ข่าวสาละวิน www.salweennews.org - (Irrawaddy 5 ม.ค.52) อ่องจ่อซอ นักวิเคราะห์ชาวพม่า ที่อาศัยอยู่ตรงชายแดนพม่า-จีน เปิดเผยว่า ตนได้รับแจ้งจากผู้นำว้าคนหนึ่งทางโทรศัพท์ว่า พรรคสหพันธรัฐว้า มีการประทับตราคำว่า "รัฐบาลแห่งรัฐว้า เขตพื้นที่ปกครองตัวเองพิเศษ สหภาพพม่า" ลงบนเอกสารสำคัญต่างๆ แล้ว ซึ่งเป็นสัญญาณว่า กลุ่มสหพันธรัฐว้ากำลังจะจัดตั้งเขตพื้นที่ปกครองของตัวเองแล้ว

อย่างไรก็ตาม เขากล่าวเพิ่มเติมว่า รัฐบาลพม่ายังคงไม่ได้ขานรับว่าจะให้สหพันธรัฐว้าเปลี่ยนชื่อเป็น รัฐบาลปกครองพิเศษแห่งรัฐว้าได้หรือไม่ ทั้งนี้ พื้นที่ปกครองของว้าเป็นที่รู้จักดีในชื่อ เขตปกครองพื้นที่พิเศษรัฐฉานแห่งที่ 2 นับตั้งแต่กองทัพสหรัฐว้า(United Wa State Army) ซึ่งเป็นกองกำลังย่อยของพรรคสหพันธรัฐว้าทำสัญญาหยุดยิงร่วมกับรัฐบาลพม่าเมื่อปี 2532 ต่อมา เมื่อปี 2546  พรรคสหพันธรัฐว้าได้ขอจัดตั้งรัฐว้าในขณะเข้าร่วมสนับสนุนรัฐบาลพม่าในการร่างรัฐธรรมนูญ

ผู้สังเกตการณ์ทางการเมืองชี้ว่า ขณะนี้มีทหารในสังกัดของกองทัพสหรัฐว้าจำนวน 20,000 คนกระจายอยู่ตามชายแดนพม่า ไทยและจีน และมีชาวว้าจำนวน 60,000 - 120,000 คนอาศัยอยู่บริเวณที่ราบลุ่มในรัฐฉานเช่นเดียวกัน

ภายใต้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ของรัฐบาลพม่า ส่งผลให้ 6 เมืองใน 2 อำเภอของรัฐฉานต้องอยู่ในเขตปกครองของกองทัพว้า

ด้านคืนใส ใจเย็น บรรณาธิการสำนักข่าวฉาน (S.H.A.N.) กล่าวว่า "พรรคสหพันธรัฐว้าใช้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่เป็นข้ออ้างเรียกร้องสิทธิในการปกครองตัวเอง โดยต้องการพิสูจน์ให้เห็นว่า รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ของรัฐบาลพม่านั้นเป็นรัฐธรรมนูญที่แท้จริงหรือไม่ เพราะถ้าหากว่าเป็นของจริง รัฐบาลพม่าควรอนุญาตให้ว้าปกครองตัวเองได้"

ด้านนาย Mai Aik Phone ผู้ใกล้ชิดกับผู้นำว้ากล่าวว่า ถ้าหากรัฐบาลพม่ายอมรับข้อเสนอของผู้นำว้า ที่เรียกร้องปกครองตัวเอง ว้าจะเข้าร่วมในการเลือกตั้งในปี 2553 ที่จะถึงนี้อย่างแน่นอน ในขณะเดียวกัน ผู้นำว้าจะยังคงเฝ้าสังเกตและรอดูสถานการณ์ต่อไป

ก่อนหน้านี้ ความตึงเครียดระหว่างรัฐบาลพม่าและกองทัพสหรัฐว้าได้ปะทุขึ้น หลังพลตรีจ่อ เพียว  ผู้บัญชาการภูมิภาคสามเหลี่ยมทองคำในรัฐฉาน แจ้งให้กองทัพสหรัฐว้าจัดตั้งพรรคการเมืองเพื่อลงเลือกตั้งที่จะมีขึ้นในปี 2553 รวมถึงวางอาวุธภายในเดือนธันวาคมเมื่อปีที่ผ่านมา แต่ผู้นำว้าได้ปฏิเสธที่จะทำตามคำสั่งดังกล่าว