สุเจน กรรพฤทธิ์

12 พฤษภาคม 2550

วันนั้นเป็นวันหยุด

สายวันนั้น ควรเป็นวันปรกติวันหนึ่ง

แต่โทรศัพท์มือถือที่ดังขึ้นในเช้าวันนั้นก็ทำให้ผมตกใจ

คุณสินธุ์ สวัสดิ์ ยอดบางเตย ผู้จัดการสถาบันปรีดี พนมยงค์ ได้โทรศัพท์มาแจ้งข่าวการจากไปของท่านผู้หญิง พูนศุข พนมยงค์ให้ผมทราบ

โดยฐานะ ผมเป็นคนนอกอย่างยิ่ง สำหรับครอบครัวสามัญชนอันยิ่งใหญ่นามว่า "พนมยงค์"

แต่โดยสัญชาตญาณและอาชีพที่ทำ ผมรู้สึกว่าผมต้องไปที่โรงพยาบาล และอย่างน้อยเพื่อที่จะได้ไปกราบสตรีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่งในประวัติศาสตร์ไทย ในฐานะลูกแม่โดมคนหนึ่ง

เมื่อผมไปถึงโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ผมพบว่าบนตึกอันเป็นที่ๆ ซึ่งครอบครัวพนมยงค์ เตรียมไว้เพื่อเคลื่อนร่างของท่านผู้หญิงไปยังตึกที่รับบริจาคร่างกายซึ่งอยู่อีกด้านหนึ่งของโรงพยาบาล คลาคล่ำด้วยคนใส่ชุดดำและบรรยากาศอันเศร้าสลด

เมื่อผมไปถึง โชคดีว่ายังพอมีเวลาทันขออนุญาตเข้าไปกราบร่างของท่านซึ่งได้รับการรักษาไว้ในห้องๆหนึ่ง

ผมจำได้ว่าญาติๆ ท่านผุ้หญิงพูนศุขงงพอสมควรว่าเด็กหน้าตาเป๋อเหลออย่างผมเป็นใครมาจากไหน จนผมเรียนชี้แจงที่มาจึงได้มีโอกาสเข้าไปพบและกราบท่านเป็นครั้งแรก

เสียดายว่าผมไม่เคยมีโอกาสได้พบท่านขณะยังมีชีวิต จะมีโอกาสบ้างก็คืออ่านความคิดของท่านที่นิตยสารฉบับต่างๆ เคยไปสัมภาษณ์ และแอบชื่นชมท่านเสมอมา

กว่าจะได้เจอตัวจริง ท่านก็จากไปเสียแล้ว

จากนั้นไม่นาน มีการอ่านพินัยกรรมที่ท่านผู้หญิงพูนศุขสั่งลูกหลานไว้ ในแถลงการณ์มีหลายข้อ แต่หนึ่งในนั้นที่จับใจผมที่สุดคือ "ไม่ขอรับเกียรติยศใดๆ ทั้งสิ้น"

ผมได้ยินแล้วน้ำตาซึม เพราะ...

โดยฐานะ ท่านคือภรรยาของผู้อภิวัฒน์สยามให้เป็นประชาธิปไตย

โดยฐานะ ท่านคือภรรยาของอดีตนายกรัฐมนตรีที่ดีที่สุดคนหนึ่งของไทย

โดยฐานะ ท่านคือภรรยาหัวหน้าเสรีไทยที่กู้ชาติให้พ้นจากการแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2

โดยฐานะ ท่านคือภรรยาของอดีตรัฐบุรุษอาวุโสเพียงคนเดียวของประเทศไทย

ในประเทศประชาธิปไตย งานศพของท่านควรเป็นงานรัฐพิธี แต่ท่านก็เลือกจะไม่รับเกียรติยศใดๆ ทั้งสิ้นและบริจาคร่างกายเป็น "อาจารย์ใหญ่" ให้กับนักศึกษาแพทย์

ในประเทศที่ทุกอย่างบิดเบี้ยวไปหมดเช่นประเทศไทย ผมคงต้องทำใจ  

ทำใจว่า อย่างไรท่านผู้หญิงพูนศุข จะยังอยู่ในใจคนไทยที่รักประชาธิปไตย