คบเพลิงที่นากาโน ประเทศญี่ปุ่น กลุ่มชาตินิยมญี่ปุ่นร่วมขบวนผนึกกำลังต้านจีนกับฝ่ายหนุนทิเบต มีเหตุปะทะเล็กน้อย บางส่วนพยายามขว้างปาคบเพลิงด้วยขยะ แต่ถูกเจ้าหน้าที่กุมตัวไว้ พระวัดเซนโคจิและผู้เข้าร่วมอีก 300 ร่วมสวดภาวนาให้ผู้เสียชีวิตในเหตุรุนแรงทิเบต จีนประกาศยอมเจรจากับดาไล ลามะ แต่สื่อจีนยังคงโจมตีฝ่ายหนุนทิเบตไม่เลิก ด้าน ดาไล ลามะ เผยตอบรับการเจรจาแต่ต้องเป็นไปเพื่อแก้ปัญหา ไม่ใช่เพื่อให้จีนได้สร้างภาพ

เมื่อวันที่ 26 เม.ย. ที่เมืองนากาโน ประเทศญี่ปุ่น ขณะที่กำลังมีการวิ่งคบเพลิงโอลิมปิกตามกำหนดการ กลุ่มผู้ประท้วงสนับสนุนทิเบตได้ขว้างปาขยะไปยังคบเพลิงโอลิมปิก นอกจากนี้ยังเกิดการปะทะต่อสู้กับกลุ่มผู้สนับสนุนจีน จนทำให้พิธีวิ่งคบเพลิงในญี่ปุ่นเกิดความโกลาหล

มีประชาชนอย่างน้อย 4 รายที่บาดเจ็บจากการต่อสู้กันในการชุมนุมที่เมืองนากาโน บนถนนมีผู้ชุมนุมรวมกันแล้วมากกว่า 85,000 คน โดยรวมถึงกลุ่มนักศึกษาชาวจีนที่ทำให้ท้องถนนเนืองไปด้วยธงชาติสีแดงด้วย ขณะที่อีกฝ่ายมีกลุ่มผู้ประท้วงนับร้อย มีตั้งแต่พระสงฆ์ กลุ่มโปรทิเบต ไปจนถึงชาวญี่ปุ่นชาตินิยมที่พากันโบกธงจักรวรรดิญี่ปุ่นเก่า กลุ่มผู้ประท้วงพากันขว้างปาขยะและไข่ไปที่คบเพลิง ขณะที่กำลังผ่านไปตามถนนแม้จะมีกำลังตำรวจอารักขาอยู่มากกว่า 3,000 นายก็ตาม

ที่ผ่านมา ทางการญี่ปุ่นพยายามจะฟื้นฟูความสัมพันธ์กับจีน ซึ่งได้แตกหักไป ตั้งแต่สมัยสงครามโลกครั้งที่สองซึ่งญี่ปุ่นรุกรานจีน แต่สำหรับชาวญี่ปุ่นชาตินิยมแล้ว จีนถือเป็นพวกตัวน่ารำคาญที่เข้ามาชุมนุมแสดงตัวโจ่งแจ้งและพากันส่งเสียงหนวกหู

ฮิสะคาซุ ฮัตโตริ นักศึกษาวัย 21 ปี ให้ความเห็นว่า "จีนเข่นฆ่าชาวทิเบต ทั้งที่ชาวทิเบตเป็นคนที่รักสงบมาก ผมจึงเกลียดรัฐบาลจีนมาก" ขณะที่ผู้ประท้วงอีกราย มิสุรุ อิชิคาวา บอกว่าเขากลัวจีนจะเรืองอำนาจขึ้นมา "จีนต้องการจะครองโลก ผมกลัวว่าจีนจะพยายามมีอำนาจเหนือญี่ปุ่นในอีกไม่นานนี้"

มีผู้พบเห็นเหตุการณ์เล่าว่า ขณะที่กลุ่มผู้สนับสนุนจีนห้อมล้อมผู้ประท้วงหนุนทิเบตซึ่งกำลังโบกธงทิเบตไปมา ก็เกิดการปะทะกัน โดยที่ชาวจีนเริ่มใช้เสาธงพุ่งเข้าชาร์จผู้ประท้วงต่อต้านจีนก่อน แล้วถูกรุมถีบออกมา จนกระทั่งตำรวจเข้ามายับยั้งสถานการณ์

ต่อมาพนักงานดับเพลิงประจำเมืองนากาโนจึงให้ข้อมูลว่า มีชาวจีนอย่างน้อย 4 คนได้รับบาดเจ็บ แต่ไม่มีใครอาการสาหัส มีชาวหนุ่มคนหนึ่งได้รับบาดแผลที่หน้าผากเนื่องจากถูกกลุ่มผู้ประท้วงห่อเขาไว้ด้วยธงชาติจีน

ซิน ซิน นักศึกษาอายุ 24 บอกว่า "ในทีแรกผมไม่คิดที่จะมาที่นี่เลย เพราะว่าผมไม่มีทั้งเงินและเวลา แต่มีอะไรหลายอย่างเกิดขึ้นในสัปดาห์ที่ผ่านมา พวกเราจึงต้องมาที่นี่เพื่อสนับสนุนโอลิมปิกในจีน"

โรเบิร์ต เมนาร์ด ผู้ก่อตั้งกลุ่มผู้สื่อข่าวไร้พรมแดน (Reporters without Borders) ของปารีส เป็นผู้ที่เคยก่อกวนพิธีจุดคบเพลิงในกรีกเมื่อเดือนที่แล้ว นอกจากนี้ยังเป็นคนคอยให้การช่วยเหลือการประท้วงตามที่ต่างๆ ในโลก เขาแสดงความชื่นชมการจัดการคบเพลิงของญี่ปุ่นว่า มีการจัดการที่ดีที่สุดและพยายามลดความสำคัญของการเหตุปะทะในการประท้วงลง

"นี่ถือเป็นการทำให้ประชาธิปไตยกลายเป็นคำที่มีความหมาย" เมนาร์ดกล่างชม เขาบอกอีกว่า "ที่นี่ผมสามารถจะเห็นผู้คนชาวจีนกับธงแดงของพวกเขาอยู่เคียงไปกับผู้ประท้วงที่โบกธงทิเบตได้ ในบรรยากาศที่ดี"

ขณะที่ผู้ประท้วงชาวญี่ปุ่นบางส่วนกลับรู้สึกอีกอย่าง ยาโยย โนซาว่า หนึ่งในผู้ประท้วงบอกว่า "พวกเรามาที่นี่เพราะพวกเราต้องการจะทำอะไรบางอย่างหลังจากที่ได้เห็นข่าวเรื่องทิเบต ฉันก็สงสัยว่าทำไม อะไรๆ มันถึงไม่เป็นไปโดยสงบกว่านี้"

เจ้าหน้าที่ตำรวจรายงานว่า มีผู้ประท้วงอีกห้ารายถูกจับกุมจากการที่ขว้างปาขยะใส่คบเพลิง และพยายามจะพุ่งเข้าไปกลางถนนเพื่อก่อกวนการวิ่งคบเพลิง หนึ่งในนั้นเป็นชาวไต้หวัน

ตามกำหนดการเดิมแล้วการวิ่งคบเพลิงในเมืองนากาโน ประเทศญี่ปุ่นจะเริ่มต้นขึ้นที่วัดเซนโคจิ ซึ่งเป็นวัดของชาวพุทธ แต่ทางการญี่ปุ่นและเจ้าหน้าที่ประจำวัดกลัวว่า เหตุการณ์ที่จีนใช้กำลังกับพระทิเบตจะเสี่ยงต่อการเกิดความวุ่นวายจากพระในวัด จึงย้ายไปจัดในที่จอดรถแทน

อย่างไรก็ตาม ทางวัดเซนโคจิก็ได้ทำพิธีสวดมนต์ภาวนาเพื่ออุทิศให้กับทั้งชาวจีนและชาวทิเบตที่ถูกสังหารไปในเหตุจลาจล จากนั้นฆราวาสที่เข้าร่วมอีกราว 300 คน พากันสงบนิ่ง ขณะที่พระในจีวรสีส้ม 20 รูปอ่านรายชื่อผู้เคราะห์ร้ายจากเหตุการณ์ไปพร้อมกับตีฆ้อง

จีนเสนอยอมเจรจาเรื่องทิเบต ด้าน ดาไล ลามะ ตอบรับ

จากเมื่อวันที่ 25 เม.ย. ที่ผ่านมา ทางการจีนได้ประกาศยินยอมที่จะมีการพบปะเจรจากับดาไล ลามะ โดยบอกเพียงว่า "หน่วยงานที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับรัฐบาลกลางจะติดต่อและประชุมหารือร่วมกับผู้แทนส่วนบุคคลของดาไล ลามะ ในอีกไม่กี่วันที่จะถึงนี้"

ซึ่งต่อมาในวันที่ 26 เม.ย. ดาไล ลามะ ก็ให้การตอบรับการเจรจากับทูตของทางการจีน โดยได้บอกว่าทั้งสองฝ่ายควรจะมีการพูดคุยกันอย่างจริงจังว่าจะร่วมกันแก้ไขปัญหาที่เป็นชนวนให้เกิดการจลาจลในเมืองหลวงของทิเบตเดือนที่แล้วได้อย่างไร

ผู้นำทางจิตวิญญาณของทิเบตกล่าวว่า เขายังไม่ได้รับข้อมูลรายละเอียดเกี่ยวกับข้อเสนอของทางการจีน แต่ก็บอกว่าการเจรจาเป็นเรื่องดี "พวกเราต้องสำรวจถึงสาเหตุของปัญหาและร่วมกันหาทางแก้ไขผ่านการพูดคุย พวกเราต้องมีการพูดคุยกันอย่างจริงจังเกี่ยวกับวิธีการที่จะลดความไม่พอใจของชาวทิเบตในพื้นที่ลง"

ดาไล ลามะ ซึ่งเพิ่งกลับมาจากการเดินทางสองสัปดาห์ในสหรัฐอเมริกา กล่าวอีกว่า "แต่ถ้าหากการจัดพบปะเจรจากับคนของอาตมาในครั้งนี้ เป็นไปเพียงเพื่อจะบอกโลกว่าพวกเขามีการเจรจาแล้วนะ แบบนี้ก็ไม่มีความหมายอะไรเลย"

อย่างไรก็ตาม ในวันถัดจากที่จีนเสนอให้มีการเจรจา สื่อจีนก็ยังคงโจมตีดาไล ลามะ ในเรื่องที่เขาเป็นต้นเหตุให้เกิดความไม่สงบและเป็นผู้พยายามทำลายกีฬาโอลิมปิกอยู่เช่นเคย แม้ทางสำนักข่าวซินหัวของจีนจะใช้ภาษาที่เบาลงในการรายงาน โดยเรียกว่า "ฝ่ายดาไล" แทน "ดาไลก๊ก" ก็ตาม

บทบรรณาธิการของพีเพิลเดลี่ กระบอกเสียงของพรรคคอมมิวนิสม์จีน ก็ยังคงโจมตี "ดาไลก๊ก" ว่าพยายามหาความช่วยเหลือจากประเทศตะวันตกและไม่สนใจ "ความพยายามและผลสำเร็จของจีนในการทำให้ระบบทาสติดที่ดินและความยากจนหมดไปจากทิเบต"

ทิเบตเดลี่ ซึ่งเป็นหนังสือพิมพ์อีกฉบับหนึ่งของพรรค บอกว่า "เหตุการณ์ในวันที่ 14 มี.ค. ที่กรุงลาซานั้น เป็นการแสดงที่น่ารังเกียจอีกอย่างหนึ่งซึ่งดาไลก๊กได้บรรจงสร้างขึ้น เพื่อหาเรื่องให้ทิเบตเป็นเอกกราช"

ดานา เปอริโน โฆษกรัฐบาลประจำทำเนียบขาวเผยว่า รัฐบาลของประธานาธิบดีบุชรู้สึกยินดีกับข่าวว่าจีนเสนอให้มีการเจรจา "พวกเรามีความหวังมากว่านี่จะเป็นทิศทางใหม่ในด้านความสัมพันธ์ของพวกเขา" เปอริโน กล่าว

ด้านกลุ่มรณรงค์เพื่อทิเบตนานาชาติ ซึ่งคอยสนับสนุน บอกว่า การที่จีนออกมายอมรับให้มีการเจรจา แสดงให้เห็นว่า จีนตอบสนองต่อแรงกดดันของนานาชาติ แต่ก็ชวนให้นึกถึงข้อเสนอคล้ายๆ ซึ่งทางการปักกิ่งได้เคยเสนอมาก่อนหน้านี้

แมรี่ เบธ มาร์กี้ รองประธานของกลุ่มรณรงค์เพื่อทิเบตนานาชาติบอกในแถลงการณ์ว่า "มันยังเร็วเกินไปที่จะประเมินว่า การพบปะเจรจาในครั้งนี้จะช่วยสร้างแนวทางแก้ไขหรือเป็นเพียงแค่การสร้างภาพ เพื่อทำให้โอลิมปิกดำเนินต่อไปเท่านั้น"

ทางด้านรอบบี้ บาร์เนตต์ นักวิชาการด้านทิเบตจากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ให้ความเห็นว่า "การกล่าวโจมตีดาไล ลามะ ของจีนเป็นกลยุทธก่อนการเจรจาอย่างหนึ่ง ที่ออกแบบมาเพื่อช่วยเสริมกำลังแนวคิดชาตินิยม ขณะเดียวกันก็ทำให้จุดยืนของดาไล ลามะ อ่อนกำลังลงในการเจรจาที่จะมีขึ้น"

บาร์เนตต์ ยังได้บอกอีกว่า "มันเป็นการยากที่จะทำให้คนมองว่า เบื้องหลังการเปิดให้มีการเจรจาของปักกิ่งในครั้งนี้จะทำไปด้วยเจตนาดี"

ที่มา แปลและเรียบเรียงจาก

Protesters jeer Olympic torch in Japan , Kyoko Hasegawa and Patrice Novotny , AFP , 26/5/2551

Dalai Lama says he's ready for serious talks with China , Ashwini Bhatia , AP , 26/5/2551

Tough language on Tibet despite China talks offer , Nick Malvenney , Reuters , 26/5/2551