รศ.ดร.อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ อาจารย์ประจำภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวว่า ก่อนหน้านี้ชาติ ถือว่าเป็นสมบัติของพระมหากษัตริย์หรือราชวงศ์ ชาติไม่ใช่ของประชาชน เราเป็นแค่ส่วนเสี้ยวของชาติ แต่ในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ.2475 คณะราษฎร์ถือว่าเป็นวันชาติของประชาชน แต่เราก็ถูกทำให้ลืมไป โดยกระบวนการเติบโตของระบบต่างๆ กระทั่งจนถึงวันนี้ทำให้เกิดความขัดแย้งทางการเมืองขึ้นมากมาย ทำไม ในโอกาสนี้ประชาชนไม่ลุกขึ้นมา ก็เพราะว่าประชาชนไม่เคยเกิดความสำนึกว่าชาติเป็นของตนเอง แต่คิดว่าชาติไม่ใช่ของตนเอง

"ดังนั้นจึงเสนอว่าเราควรรื้อฟื้นดึงเอาวันชาติกลับเข้ามา แน่นอนว่าเราไม่ได้ปฏิเสธวันสำคัญต่างๆ ทุกประเทศก็มีวันชาติหมด ยกตัวอย่างเช่น ในประเทศสหรัฐอเมริกา ถือว่าวันที่ 4 กรกฎาคม เป็นวันชาติ ซึ่งทุกคนออกมามีส่วนร่วมในความเจริญก้าวหน้าของชาติ  ถ้าเรามีวันชาติ เราจะสร้างจิตรกรรม  สร้างการเรียนรู้อีกมากมาย ที่จะทำให้วัยรุ่นทุกวันนี้ที่ไม่ตระหนักถึงความสนใจในชาติ ได้หันกลับมาตระหนัก คิดถึงอนาคตของสังคมไทยของคนทั้งหมด มาถึงตอนนี้ น่าจะเป็นเรื่องสำคัญ ที่เราจะมองทะลุปัญหาความขัดแย้งทางการเมือง..." 

ดร.อรรถจักร์ กล่าวถึงประเด็นวันชาติ อีกว่า อาจมีคนขัดแย้งว่าทำไมไม่เอาวันอื่นที่สำคัญมาเป็นวันชาติ เช่น วันประกาศเอกราชของพระมหากษัตริย์ เช่น วันที่พระนเรศวรฯ ประกาศเอกราช แต่ถ้าเรามองแบบไม่ทรยศต่อประวัติศาสตร์ การประกาศเอกราชของพระนเรศวรฯ เป็นการประกาศการไม่เป็นเมืองบรรณาการของพม่าเท่านั้นเอง ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับประชาชน อย่ามองว่าช่วงเวลาที่เกิดจากปี 2495 เป็นวัฏจักรแห่งความชั่วร้าย แต่อย่าลืมว่าเป็นพัฒนาการของมนุษย์ ดังนั้นวันชาติต้องบัญญัติใหม่ว่าต้องเป็นวันที่ประชาชนคนส่วนใหญ่นั้นร่วมเปลี่ยนแปลงร่วมกัน

ทั้งนี้ หนังสือพิมพ์ผู้จัดการ(24 มิถุนายน 2547) เคยรายงานประเด็นวันชาติ เอาไว้ว่า...ในอดีตนับตั้งแต่ วันที่ 18 กรกฎาคม 2481 ในยุคของ "คณะราษฎร" ได้มีประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีในรัฐบาลของ พันเอกพระยาพหลพลพยุหเสนา กำหนดให้เป็น วันชาติไทย โดยอาศัยเหตุผลตามนานาอารยประเทศจำนวนหนึ่งในลักษณะที่ว่าเป็น วันปฏิวัติประชาธิปไตยที่เสมือนเป็นการเกิดใหม่

แต่ต่อมาเมื่อ วันที่ 21 พฤษภาคม 2503 ในยุครัฐบาลเผด็จการทหาร จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ได้มีประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี ยกเลิก โดยเปลี่ยนแปลงใหม่ให้ วันชาติไทย ตรงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษาพระบาท สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว วันที่ 5 ธันวาคม โดยอาศัยเหตุผลตามนานาอารยประเทศอีกจำนวนหนึ่งในลักษณะที่ว่า "...ประเทศที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขของชาติ โดยทั่วไปได้ถือเอาวันพระราชสมภพของพระมหากษัตริย์ เป็นวันเฉลิมฉลองของชาติ เช่น ประเทศอังกฤษ เนเธอร์แลนด์ เดนมาร์ก สวีเดน ญี่ปุ่น ฯลฯ เป็นต้น แม้ประเทศไทยเราเองก็ได้ถือเอาวันพระราชสมภพเป็นวันเฉลิมฉลองของชาติไทยมาแล้ว เพื่อให้เป็นไปตามขนบประเพณี ของประเทศที่พระมหากษัตริย์เป็นประมุข และเป็นการสมัครสมานสามัคคีรวมจิตใจของบุคคลในชาติโดยทั่วกัน จึงให้ถือเอาวันพระราชสมภพของพระมหากษัตริย์ คือวันที่ 5 ธันวาคม เป็นวันเฉลิมฉลองของชาติไทย." เรื่องก็มีอยู่เท่านี้ ความสำคัญ ของ วันที่ 24 มิถุนายน อันสื่อถึง การอภิวัฒน์สยาม เมื่อ วันที่ 24 มิถุนายน 2475 ก็มีอันต้อง เลือนหายไปจากหน้าประวัติศาสตร์, ความทรงจำของคนรุ่นหลัง ยังคงเหลืออยู่แต่พิธีทำบุญรำลึกในแต่ละปีของผู้เกี่ยวข้องกับ คณะราษฎร โดยมี คนส่วนอื่นของสังคมไทย เข้าร่วมน้อยมาก

ข้อมูลประกอบ   

"วันอภิวัฒน์สยาม - 24 มิถุนายน 2475" โดย "เซี่ยงเส้าหลง" และทีมข่าวการเมือง ผู้จัดการ, 24 มิถุนายน 2547