ความคุกรุ่นทางการเมืองของประเทศ ก่อให้แวดวงวิชาการที่บ้านเกิดนายกรัฐมนตรีคึกคักอย่างยิ่ง   สถานการณ์ที่ไม่นิ่ง  ทำให้แตกแขนงทางความคิดอย่างต่อเนื่อง

            สัปดาห์ที่ผ่านมามีรายการเสวนาที่ถกเข้ม เมื่อวันที่ 26 ก.พ.2549 อันเป็นวันที่ตรงกับการชุมนุมใหญ่ของพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยที่สนามหลวง   วงเสวนาจัดโดยเครือข่ายวิชาการเพื่อประชาธิปไตย  ที่ศูนย์สตรีศึกษา  คณะสังคมศาสตร์  มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (เชียงใหม่)   ใช้ชื่อกิจกรรมว่า  "วิกฤตการเมืองไทย  :  ทางเลือกของทักษิณ  ทางรอดของประชาธิปไตย"   มีนักวิชาการและผู้สนใจร่วมรับฟังคับคั่ง

            อ.ธเนศวร์  เจริญเมือง  ภาควิชารัฐศาสตร์  มช.  ชี้ให้เห็นถึงประเด็นที่ต้องพูดคุยกันหลังการประกาศยุบสภาของพ.ต.ท.ทักษิณว่า เป็นการตัดเกมของนายกรัฐมนตรีให้กลับไปหาการเลือกตั้งที่สามารถใช้ขุมกำลัง กลไกรัฐ นโยบายประชานิยมให้หวนกลับมาอยู่ในอำนาจอีก  แต่สถานการณ์และความรู้สึกของเหตุการณ์ชุมนุมอยู่ที่ประเด็นการขาดความชอบธรรม ขาดจริยธรรมของผู้นำบริหารประเทศ ดังนั้นวิกฤตเช่นนี้หาทางออกด้วยการยุบสภาขึงไม่เป็นการแก้ปัญหา

นอกจากนั้นมีประเด็นของการยุบสภาครั้งนี้ที่น่าตั้งข้อสังเกตุคือ    (1)  มีการเตรียมเอกสาร 2 ฉบับ  มีความสลับซับซ้อน  โดยเตรียมปรับ ครม. ก่อนประกาศยุบสภาเพื่อช่วงชิงความได้เปรียบในการควบคุมการเลือกตั้ง  (2)  แถลงการณ์ยุบสภาของนายกฯ  ไม่ตอบคำถามประชาชน ไม่แสดงความรู้สึกผิดใดๆ  และยังแสดงความเห็นเชิงตำหนิผู้เห็นต่างว่าไม่เคารพกติกา และ  (3)  ใช้วิธีกำหนดเลือกตั้งรวดเร็ว กระชั้นชิด  ไม่เปิดโอกาสให้พรรคอื่นเตรียมตัว 

"การยุบสภาไม่ได้แก้วิกฤตการเมืองปัจจุบัน แต่จะทำให้การเมืองไทยจมดิ่งลงทันที ตราบใดที่ไม่แก้วิกฤตผู้นำ"

อ.อานันท์  กาญจนพันธุ์  ภาควิชาสังคมวิทยา-มานุษยวิทยา  มช.  กล่าวว่าหากจะมีการนำเสนอเพื่อผลักดันเรื่องใด  ต้องให้เป็นการส่งเสริมประชาธิปไตยให้มีความเข้มแข็งยิ่งขึ้น  โดยการชูประเด็นเรื่องการปฏิรูปการเมืองเป็นตัวนำ  คือการผลักดันการตั้งรัฐบาลรักษาการณ์ที่จะเข้ามาจัดการทางการเมืองก่อนการเลือกตั้ง  ซึ่งต้องไม่ใช่รัฐบาลทักษิณ  เพราะกลไกในปัจจุบัน  รัฐบาลรักษาการณ์ไม่มีความน่าเชื่อถือ  ซึ่งจะนำไปสู่การเลือกตั้งที่สกปรก  และผู้คนจะเกิดความไม่พอใจ  ทำให้ต้องมีการเลือกตั้งใหม่ในที่สุด 

            อ.ฉลาดชาย  รมิตานนท์  ศูนย์สตรีศึกษา  มช.  กล่าวว่า  หากนำรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันมาเป็นโจทย์  จะพบว่าเป็นฉบับที่เละเทะมากที่สุด  โดยพยายามจะเอาใจทุกฝ่าย  ส่วนหนึ่งเป็นเพราะประเทศไทยกำลังถูกผลักดันโดยกระแสโลก  เข้าสู่ระบอบเศรษฐกิจเสรีนิยมใหม่  ซึ่งกำลังต้อนประเทศไทยให้เป็นตลาดลงทุนเสรี  ซึ่งทุนที่ว่านี้จะไม่ใช่ทุนไทย  แต่เป็นทุนสากล  ซึ่งจะเข้ามาทำลายความเป็นชาติในความหมายเดิม  ทำให้คนไทยจำนวนหนึ่งรู้สึกว่า  เรากำลังจะสูญเสียความเป็นชาติไป  นายกฯทักษิณเข้ามาในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อสำคัญที่ว่านี้  และบุคลิกของเขาสอดคล้องกับความเป็นทุนนิยมตรงนี้อย่างชัดเจน  จึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมนายกฯทักษิณจึงรุ่งโรจน์อยู่ในเวลานี้  โจทย์ใหญ่ในการเคลื่อนไหวของภาคประชาชนคือการทำอย่างไรที่จะสามารถต่อรองกับอำนาจเสรีนิยมใหม่ได้

            อ.อรรถจักร์  สัตยานุรักษ์  ภาควิชาประวัติศาสตร์  มช.  ตั้งข้อสังเกตว่ามีความสัมพันธ์กันอยู่ระหว่างการเมืองเฉพาะหน้าและการเมืองระยะยาว  ซึ่งการเมืองในระยะยาวที่เราหวังไว้ก็คือการปฏิรูปการเมือง  ซึ่งเป็นปัญหาใหญ่มากว่าเราจะจัดการกับการเมืองเฉพาะหน้าที่มีลักษณะผูกเงื่อนตายนี้ได้อย่างไร  เห็นได้ชัดเจนว่าการเลือกตั้งวันที่  2  เมษายน  เป็นเครื่องมือของนายกฯทักษิณอย่างแน่นอน  ที่น่าวิตกอย่างยิ่งคือ  อาจนำไปสู่ความเปราะบางที่อำนาจที่สามจะเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดตั้งรัฐบาลรักษาการณ์  โดยอ้างความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง  อย่างที่เคยเกิดขึ้นในอดีต

อ.สมชาย  ปรีชาศิลปกุล  สาขานิติศาสตร์  มช. เห็นว่าการประกาศยุบสภาของนายกฯ  ยังไม่ได้เป็นการตอบคำถามที่คนส่วนใหญ่คาใจกันอยู่  โดยเฉพาะที่น่าเป็นห่วงคือ  หลังยุบสภารัฐบาลทักษิณจะยังเป็นรัฐบาลรักษาการณ์อยู่  และเมื่อกลับมาได้หลังการเลือกตั้ง  นายกฯทักษิณก็จะสามารถนำมาเป็นข้ออ้างความชอบธรรมสำหรับตนเองได้ต่อไป และกับสถานการณ์การเลือกตั้งใหม่ ที่พรรคฝ่ายค้านถอนตัว  รัฐบาลใหม่ที่จะได้มาก็ต้องมีความชอบธรรมยิ่งน้อยกว่าที่เป็นอยู่ เราจะผ่านจุดตีบตันทางการเมืงได้อย่างไร ข้อเรียกร้องคือขอให้นายกรัฐมนตรีถอนตัวจากการเมือง หรือเลื่อนการเลือกตั้งไปให้ไกลกว่านี้ มิเช่นนั้นจะยิ่งนำพาสังคมไทยไปสู่การเผชิญหน้ามากกว่านี้

  ที่จังหวัดตากก็มีการเสวนาประเด็น "สนทนาปัญหารัฐธรรมนูญ สู่การปฏิรูปการเมือง2"ที่จัดโดยชมรมรัฐธรรมนูญเพื่อประชาชนจังหวัดตาก และมูลนิธิส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น

ดร.เจิมศักดิ์ ปิ่นทอง ส.ว.กรุงเทพ ฯ กล่าวว่า การยุบสภาครั้งนี้เชื่อว่ามีวาระแอบแฝงอย่างแน่นอน ซึ่งหากผลการเลือกตั้งส่งผลให้ พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร กลับมาบริหารประเทศอีกครั้ง จะเป็นการปิดทางประชาธิปไตย ก่อให้เกิดความวิตกในเสรีภาพประชาชน และการอ้างความชอบธรรมของการเข้ามาบริหารประเทศจะถูกหยิบยกขึ้นมาห้ามไม่ให้กลุ่มที่ไม่เห็นด้วยกับรัฐบาลที่เขากุมอยู่

"ต้องยอมรับว่าตอนนี้รัฐธรรมนูญของเราตายแล้ว ปัญหาของชาติไม่ได้อยู่ที่รัฐธรรมนูญ แต่มันอยู่ที่คนใช้ที่ได้บิดเบือนจนทำให้รัฐธรรมนูญเป็นเพียงกลไกของคนที่กุมอำนาจ  ซึ่งเจตนาของรัฐธรรมนูญได้ให้เสรีภาพประชาชน ให้เสรีภาพสื่อ องค์กรอิสระ และการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น นอกจากนี้ความหวังในการปฏิรูปการเมืองตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ ที่ได้กำหนดให้มีองค์กรอิสระทั้ง 3 ที่ควรทำหน้าที่ตรวจสอบ ถ่วงดุลอำนาจรัฐ ได้แก่ ศาลรัฐธรรมนูญ, ปปช.,และ กกต. ซึ่งทั้งหมดนี้ถูกการเมืองเข้าแทรกแซงจนไม่เหลือความศักดิ์สิทธิ์" 
              ดร. เจิมศักดิ์ กล่าวว่า พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร เหมาะที่จะเป็นพ่อค้า ไม่เหมาะที่จะเป็นนายกรัฐมนตรี เพราะไม่เข้าใจระบอบประชาธิปไตยที่แท้จริง เขามองว่าประชาธิปไตยคือการเลือกตั้งเท่านั้น อ้างแต่ความชอบธรรมของ 19 ล้านเสียงที่เลือกเขา แต่ 19 ล้านเสียงที่เลือกมาไม่ได้เลือกให้คุณมาทำอะไรกับประเทศไทยก็ได้ตามใจชอบ  

             นายพนัส ทัศนียานนท์ ส.ว.ตาก อดีตสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ(สสร.)    กล่าวว่า การสร้างเงื่อนไขและกลไกเข้าไปในรัฐธรรมนูญ ทำให้สภาผู้แทนทั้งสองเป็นอาณานิคมของรัฐบาล โดยเฉพาะรัฐบาลจากพรรคการเมือง 300 เสียง ทำให้ฝ่ายตรวจสอบทำอะไรไม่ได้ แม้แต่เงื่อนไขในการตรวจสอบก็ถูกล็อคไว้ อาทิ เรื่องการยื่นขออภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาลที่ได้วางเกณฑ์ เป็นกับดักขวางให้มีการตรวจสอบยาก การล็อคคุณสมบัติผู้สมัคร ส.ส. ที่ต้องสังกัดพรรคการเมือง 90 วัน การกำหนดคุณสมบัติ ส.ส.ต้องมีวุฒขั้นต่ำปริญญาตรี ซึ่งตัวอย่างที่เห็นได้ชัดเจนก็คือกลุ่มของนายเสนาะ เทียนทอง ที่แม้ว่าจะไม่เห็นด้วยแต่ก็ไม่สามารถทำอะไรได้ การยุบสภาของนายทักษิณ ทำให้ถูกลอยแพ เพราะเขาได้ขึ้นบัญชีดำไว้แล้ว และหากจะย้ายสังกัดพรรคอื่นเพื่อจะลงสมัครก็ไม่ได้
                 "ตอนนี้ระบอบประชาธิปไตยของไทย กลายเป็นระบอบ "ทักษิณา ธิปไตย  ผู้แทนคือทาสของพรรคการเมือง  สภาผู้แทนไม่มีความหมาย ฝ่ายค้านไม่มีอำนาจพอที่จะทำหน้าที่ตรวจสอบ เพราะติดเงื่อนไข ของรัฐธรรมนูญ ที่เป็นโซ่ตรวนแห่งการปฏิรูปการเมือง" 
                       นายสมชาย สืบสายสิริสิน จากชมรมรัฐธรรมนูญเพื่อประชาชนจังหวัดตาก กล่าวว่า ควรให้การมีการปฏิรูปการเมืองแก้ไขรัฐธรรมนูญ แต่ต้องไม่ใช่ภายใต้การนำของนายทักษิณ วันนี้ ส.ส.แต่ละคนศักดิ์ศรีอยู่เพียงแค่ยกมือสนับสนุนความคิดนายกรัฐมนตรี การบริหารประเทศแบบบริษัทที่รวมอำนาจอยู่ที่คนๆ เดียว ที่เรียกว่า ซีอีโอ ใครไม่เดินตามทางคือขัดนโยบายต้องกำจัด การสร้างหนี้ผูกพันของภาคประชาชน และพลังโครงการอาจสามารถ นั่นเป็นตัวอย่างของการขับเคลื่อนคนไทยได้ด้วยเงิน