ประชาไท -- 14 มิ.ย. 48 วันนี้คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ โดยคณะอนุกรรมการด้านทรัพยากรชีวภาพและทรัพย์สินทางปัญญา ได้จัดแถลงข่าวเรื่อง "ข้อเสนอต่อรัฐบาลและสังคม
ไทย: กรณีข้าวหอมมะลิกับการเจรจาเอฟทีเอไทย-สหรัฐ" เพื่อนำเสนอจุดยืนถึงนายกรัฐมนตรีใน 3 ประเด็น โดยเฉพาะข้อเสียเปรียบด้านกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาของไทย

สืบเนื่องมาจากการที่สหรัฐจะเรียกร้องในข้อตกลงเขตการค้าเสรี (เอฟทีเอ) ให้ไทยยอมรับการจดสิทธิบัตรในสิ่งมีชีวิต และยอมเข้าเป็นภาคีอนุสัญญายูปอฟ (UPOV 1991) ซึ่งจะส่งผลให้ประเทศไทยต้องแก้ไขกฎหมายภายใน เพื่อตัดสิทธิและการคุ้มครองผลประโยชน์ของเกษตรกรและชุมชนท้องถิ่น ขณะที่เอื้อประโยชน์ต่อบริษัทขนาดใหญ่ของสหรัฐ

ทั้งนี้ ศ.เสน่ห์ จามริก ประธานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ได้เสนอจุดยืนของประเทศไทย เพื่อนำเสนอก่อนที่จะมีการเจรจาเอฟทีเอกับสหรัฐในครั้งต่อไป (ครั้งที่ 4) ในเดือนก.ค.นี้ ที่เมืองมอนตาน่า สหรัฐอเมริกา โดยชี้จุดยืน 3 ประการ ดังต่อไปนี้

ประการแรก ประเทศไทยต้องมีจุดยืนอย่างมั่นคง ที่จะไม่ยอมรับระบบกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาของสหรัฐโดยเด็ดขาด ทั้งระบบกฎหมายสิทธิบัตรในสิ่งมีชีวิต การเข้าเป็นภาคียูปอฟ และการนำกฎหมายเครื่องหมายการค้ามาแทนการคุ้มครองชื่อสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ โดยไทยต้องมีจุดยืนภายใต้ข้อตกลงทรัพย์สินทางปัญญาในกรอบขององค์การการค้าโลก (TRIPs) เท่านั้น

สำหรับประการต่อมา รัฐบาลไทยต้องแสดงบทบาทการเจรจาเชิงรุกในการคุ้มครองข้าวหอมมะลิ ทรัพยากรชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่นอื่นๆ โดยต้องเรียกร้องให้สหรัฐแก้ไขปัญหาการละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาของไทยกรณีข้าวหอมมะลิ จากการที่มีบริษัทข้าวในสหรัฐแอบอ้างเอาข้าวพันธุ์อื่นมาขายในนาม "จัสมินไรซ์" นอกจากนี้สหรัฐต้องยอมรับให้ไทยมีสิทธิอธิปไตยเหนือทรัพยากรชีวภาพภายในประเทศ ทั้งในการเข้าถึงและการใช้ประโยชน์

ประการสุดท้าย ศ.เสน่ห์ กล่าวถึง กรณีสินค้าดัดแปลงพันธุกรรม (จีเอ็มโอ) ว่า รัฐบาลต้องยืนยันในการที่ประเทศไทยมีสิทธิสมบูรณ์ภายใต้อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (ซีบีดี) ที่จะใช้หลักการป้องกันเอาไว้ก่อน โดยห้ามไม่ให้เอาสินค้าจีเอ็มโอเข้าประเทศโดยเด็ดขาด ถ้าหากไม่มั่นใจถึงผลกระทบที่มีต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม อีกทั้งการทดลองพืชต้องอยู่ภายใต้กฎหมายความปลอดภัยทางชีวภาพด้วย

ศ.เสนห์ กล่าวทิ้งท้ายว่า "ที่ผ่านมาเราหนักใจมากในเรื่องนี้ เพราะถ้าผู้บริหารละเลยรัฐธรรมนูญทุกอย่างเขาก็ทำได้หมด จึงต้องผลักดันให้เรื่องนี้อยู่ในความใส่ใจของสังคมและสื่อมวลชนด้วย ถ้ารัฐบาลยังดันทุรังทุกเรื่อง เราก็ต้องทู่ซี้พูดทุกเรื่องเช่นกัน ซึ่งรัฐบาลก็ไม่เคยสนใจเลย"

ธิติกมล สุขเย็น