สรุปข้อหารือ ในการประชุมเครือข่ายภาคประชาชน

สรุปข้อหารือ ในการประชุมเครือข่ายภาคประชาชน
วันพุธที่ 2 มิถุนายน 2548 เวลา 10.00-14.00
ณ ห้องประชุมองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครศรีธรรมราช จ.นครศรีธรรมราช

สืบเนื่องจากเครือข่ายภาคประชาชนได้ติดตามกระบวนการแก้ไขปัญหาลุ่มน้ำปากพนัง ในระยะเวลา 2 ปี ที่ผ่านมา ณ ปัจจุบันมีข้อสรุปที่ชัดเจนแล้วว่าผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมและเศรษฐกิจของชุมชนในบริเวณในเขื่อนและนอกเขื่อนสามารถคลี่คลายได้ก็ต่อเมื่อปล่อยให้น้ำมีการไหลเวียนดังเดิม ตามที่มีข้อมูลจากชุมชนต่างๆ ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ และการศึกษาวิจัยจากสถาบันวิชาการต่างๆมาเป็นลำดับ

แม้ว่าข้อเท็จจริงต่างๆจะเป็นที่ชัดเจนปละมีการนำเสนอในการประชุมร่วมกับผู้ว่าราชการจังหวัดเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2548 ข้อสังเกตว่าระบวนการแก้ไขปัญหายังไม่เป็นผลในทางปฏิบัติจึงจำเป็นต้องนำเสนอข้อสรุปของภาคประชาชนอีกครั้งในวันที่ 6 มิถุนายน 2548 ซึ่งอาศัยแนวทางการเปิดประตูฯ ตามที่กรมชลประทานได้นำเสนอในที่ประชุมเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2548 ที่ผ่านมา

ข้อสรุปการแก้ไขปัญหาลุ่มน้ำปากพนัง คือการเปิดประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์ การบริหารปะตูย่อยต่างๆ ให้สอดคล้องกับการใช้น้ำ การประชาสัมพันธ์ และการดำเนินงานของคณะกรรมการในการเฝ้าระวัง ติดตามผลกระทบ ดังนี้

1.ประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์ ต้องเปิดเพื่อให้มีน้ำกร่อยในระบบลุ่มน้ำ เนื่องจากเป็นระบบนิเวศน์ที่สำคัญต่อฐานอาชีพขิงคนปากพนัง ทั้งกลุ่มนาข้าว ประมง ตาลจาก และป่าพรุ ฯลฯ

ดังนั้น ควรเปิดประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์ โดยเปิดทุกช่องและทั้งบานบนบานล่าง ตามแนวทางที่กรมชลประทานเสนอ คือวันที่ 15 กันยายน 2548 ซึ่งจะส่งผลให้ความเค็มของน้ำที่บริเวณปากแพรก และบริเวณคลองชะอวดเพิ่มขึ้นเป็น 3 และต่ำกว่า 1 ตมลำดับ ในอีก 45 วันหลังจากเปิดประตูแล้ว ซึ่งถือว่าไม่น่าจะกระทบกับผู้ใช้น้ำเพื่อการเกษตร

นอกจากความเค็มแล้ว สิ่งที่ต้องพิจารณาในการควบคุมการเปิดปิด คือระดับ ออกซิเจนที่ละลายในน้ำ (ดีโอ) ในแม่น้ำปากพนังและคลองสาขามีค่าไม่ต่ำกว่า 5 มิลลิกรัมต่อลิตร เพราะถ้า ดีโอ อยู่ระหว่าง 3 - 5 สัตว์น้ำจะเครียด และถ้า ดีโอ ต่ำกว่า 3 สัตว์จะหนี ทำให้ชาวบ้านไม่มีสัตว์น้ำบริโภค

2.ประตูระบายน้ำต่างๆต้องบริหารให้สอดคล้องกับการเปิดของประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์ ดังนี้
1) ควรปิดประตูหน้าโกฐ ประตูแพรกเมือง ประตูคลองลัด ประตูฉุกเฉิน
2) ควรเปิดประตูเสือหิง ประตูระบายน้ำเชียรใหญ่ และประตูบางไทร

3.การประชาสัมพันธ์โดยจังหวัดเพื่อให้ชุมชนต่างๆได้รับทราบก่อนเปิดประตู
ควรประชาสัมพันธ์ให้ทั่วถึงก่อนเปิดประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์ เพื่อให้ทุกชุมชนได้เตรียมการเรื่องน้ำ โดยเฉพาะกลุ่มผู้เลี้ยงปลาในกระชังนอกเขื่อน เนื่องจากคุณภาพน้ำในกระชังนอกเขื่อนในช่วง 10 - 20 วันของการเปิดประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์ จะไม่เหมาะกับการนำไปใช้และการเพาะเลี้ยง

4.การเฝ้าระวัง และติดตามผลกระทบ

1) เกณฑ์การเฝ้าระวัง คือ บริเวณปากแพรก กำหนดความเค็มโดยวัดจากผิวน้ำลึกลงไป 1 เมตร ให้ไม่เกิน 3 PPT หากเกินจนก่อให้เกิดความเสียหายจะพิจารณาในเรื่องการปิดประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์

2) เก็บข้อมูลออกซิเจนละลายน้ำ (ดีโอ) ของน้ำตามสถานีต่างๆ ที่สถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่งทำไว้ คือ ในเขตน้ำจืด 12 สถานี และในเขตน้ำเค็มคลองหัวไทร 3 สถานี และติดตามผลกระทบการใช้น้ำของคลองซอยต่างๆ ในรูปแบบของการมีส่วนร่วมโดยคณะกรรมการคลองต่างๆ

3) การเปิดปิดประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์ ให้คำนึงถึงวงจรชีวิตของสัตว์น้ำต่างๆโดยเฉพาะกุ้งก้ามกราม ซึ่งเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญ กุ้งก้ามกรามจะเดินทางจากต้นน้ำไปวางไข่ในอ่าวปากพนังประมาณเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม และอาศัยกระแสน้ำไปเจริญเติมโตที่ชะอวดประมาณเดือนมกราคม ถึงเดือนกุมภาพันธ์

4) ติดตามผลกระทบคลองหัวไทรที่ทะเลปัง และหน้าวัดศาลาแก้ว

5) ติดตามระดับน้ำและการคืนความสมบูรณ์ของพรุควนเคร็ง

หมายเหตุ
คณะกรรมการตัวแทน 3 ฝ่าย รวม 21 คน เป็นผลจากมติที่ประชุมของคณะทำงานศึกษาข้อมูลบริหารจัดการน้ำ ครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 27 เมษายน 2548 ณ ห้องประชุมศรีวิชัย ศาลากลางจังหวัดนครศรีธรรมราช โดยผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช นายวิชม ทองสง เป็นประธาน คณะอนุกรรมการสิทธิในทรัพยากรน้ำฯ คณะกรรมการสิทธิ์ฯ เป็นที่ปรึกษา ทั้งนี้เพื่อให้กระบวนการมีส่วนร่วมแก้ไขปัญหาประตูอุทกวิภาชประสิทธิ์ ดำเนินการได้คล่องตัวขึ้นกว่าคณะกรรมการชุดแต่งตั้งเมื่อวันที่ 28 มกราคม 2548 ที่มีตัวแทนจากฝ่ายต่างๆ รวม 64 คน

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท