ที่กป.อพช 021./2550

                                                                        วันที่ 3 กรกฎาคม 2550

เรื่อง ขอให้พิจาณาทบทวนยุติการออกร่างพระราชบัญญัติการรักษาความมั่นคงในราชอาณาจักร พ.ศ. ….

เรียน ฯพณฯ พลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ นายกรัฐมนตรี

ตามที่คณะรัฐมนตรีมีมติอนุมัติหลักการร่างพระราชบัญญัติการรักษาความมั่นคงในราชอาณาจักร พ.ศ. …. เมื่อวันที่ 19 มิถุนายน 2550 ตามข้อเสนอของสำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ และได้ส่งให้สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณา เพื่อเสนอสภานิติบัญญัติแห่งชาติพิจารณาต่อไป นั้น

คณะกรรมการประสานงานองค์กรพัฒนาเอกชน (กป.อพช.) มีความเห็นว่า สาระของร่างพระราชบัญญัติการรักษาความมั่นคงในราชอาณาจักรดังกล่าว ได้สถาปนาอำนาจกองทัพให้มีอำนาจซ้อนกับอำนาจของรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งของประชาชน ให้กองทัพใช้อำนาจโดยปราศจากการควบคุมถ่วงดุล และสามารถใช้อำนาจล่วงละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชนได้ตามดุลพินิจของบุคคลเพียงคนเดียว ดังเหตุผลต่อไปนี้

ประการที่หนึ่ง การจัดตั้งกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน ซึ่งมีผู้บัญชาการทหารบกเป็นผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน มีอำนาจดำเนินการรักษาความมั่นคงในราชอาณาจักร ทั้งในภาวะปกติและภาวะไม่ปกติ อันถือได้ว่าเป็นการให้อำนาจกับทหารเข้ามามีบทบาทในการบริหารประเทศในนามของผู้พิทักษ์ความมั่นคงของรัฐได้อย่างกว้างขวางและอย่างถาวร ดังการให้นิยามคำว่า "การรักษาความมั่นคงในราชอาณาจักร" ว่าหมายถึง "การดำเนินการเพื่อให้ประชาชนมีวิถีชีวิตความเป็นอยู่อย่างปกติสุข มีความภาคภูมิใจในความเป็นไทย มีความรักและหวงแหนวัฒนธรรมและผืนแผ่นดินไทย ดำรงไว้ซึ่งเอกราชและการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ตลอดจนให้ประชาชนและทุกๆ องค์กรมีความสามัคคี เข้มแข็งพร้อมที่จะเผชิญภยันตรายต่อความมั่นคงของรัฐที่คาดว่าจะเกิดขึ้นทั้งในภาวะปกติและภาวะไม่ปกติ " ทั้งที่โดยแท้จริงแล้ว ทหารควรจะเข้ามามีบทบาทเฉพาะในสถานการณ์ฉุกเฉินที่เป็นภัยคุกคามความอยู่รอดของชาติเท่านั้น ซึ่งก็จะต้องมีการประกาศกฎอัยการศึก หรือการประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินเสียก่อนตามกฎหมายที่มีอยู่แล้ว มิฉะนั้นทหารจะกลายเป็นผู้ถือครองอำนาจรัฐเสียเองแทนรัฐบาลที่มาจากประชาชน

ประการที่สอง ผู้บัญชาการทหารบกในฐานะผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน (กอ.รมน.) สามารถรวมศูนย์การใช้อำนาจบริหาร อำนาจนิติบัญญัติ และอำนาจแทรกแซงกระบวนการยุติธรรมทางอาญาไว้ที่บุคคลคนเดียว อันเป็นการขัดกับหลักการประชาธิปไตย ที่ยึดหลักการ "การถ่วงดุลและการตรวจสอบอำนาจซึ่งกันและกัน" เป็นสำคัญ สำหรับการใช้อำนาจบริหารของผู้อำนวยการกอ.รมน. ซึ่งระบุไว้ในพระราชบัญญัติฉบับนี้ ได้แก่ การใช้อำนาจบังคับบัญชาหน่วยงานของรัฐ การแต่งตั้งบุคคลากร การสั่งย้ายเจ้าหน้าที่ของรัฐ ส่วนการใช้อำนาจนิติบัญญัติของผู้อำนวยการ กอ.รมน. คือ ผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในสามารถออกข้อกำหนดรอนสิทธิเสรีภาพของประชาชน เช่น ห้ามการใช้เส้นทางคมนาคมหรือการใช้ยานพาหนะ ห้ามมิให้มีการชุมนุมหรือมั่วสุมกัน ห้ามการแสดงมหรสพ ห้ามการโฆษณา เป็นต้น และการอำนาจออกประกาศให้เจ้าหน้าที่มีอำนาจในการจับกุม ควบคุมตัว ปราบปราม เรียกบุคคลมารายงานตัว การค้น การยึดหรืออายัดทรัพย์สิน นอกจากนี้ยังให้เจ้าหน้าที่ควบคุมตัวผู้ต้องสงสัยได้ไม่เกินสามสิบวัน ตลอดจนการปราบปรามบุคคล กลุ่มบุคคล หรือองค์กรได้ เป็นต้น ส่วนการใช้อำนาจแทรกแซงกระบวนการยุติธรรมทางอาญาของผู้อำนวยการ กอ.รมน. เช่น การแต่งตั้งเจ้าพนักงานร่วมฟังการสอบสวน หรือเรียกสำนวนการสอบสวนคดีอาญามาตรวจดูได้ และการมีความเห็นว่าไม่สมควรดำเนินคดีกับผู้ต้องหา

ประการที่สาม ผู้บัญชาการทหารบกในฐานะผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในมีอำนาจออกข้อกำหนดหรือออกประกาศที่อาจละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชนหรือสิทธิมนุษยชน ตามที่ระบุแล้วในประการที่สอง นั้น สามารถกระทำได้โดยได้รับการยกเว้นไม่ต้องถูกตรวจสอบโดยศาลปกครอง จึงเป็นการใช้อำนาจที่ปราศจากการจากการตรวจสอบจากสถาบันตุลาการ อันเป็นสถาบันที่สำคัญในการประกันและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน

ประการที่สี่ เจ้าหน้าที่สามารถใช้อำนาจตามพระราชบัญญัตินี้ โดยไม่ถูกตรวจสอบทั้งทางแพ่ง ทางอาญา หรือทางวินัย อาจจะทำให้เจ้าหน้าที่ใช้ตามอำเภอใจได้ง่ายยิ่งขึ้น แม้จะมีเงื่อนไขว่าต้องเป็นการกระทำที่สุจริตไม่เลือกปฏิบัติ และไม่เกินสมควรแก่เหตุ หรือไม่เกินกว่ากรณีจำเป็น เพราะจะเป็นเรื่องที่พิสูจน์ได้ยากมากในทางปฏิบัติ ประกอบกับวัฒนธรรมการใช้อำนาจแบบอำนาจนิยม จึงเป็นการส่งเสริมให้เกิดวัฒนธรรม "คนทำผิดลอยนวล" และอาจจะก่อให้การละเมิดสิทธิมนุษยชนทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น

ดังเหตุผลที่เรียนมาข้างต้น กป.อพช.จึงใคร่ขอเรียกร้องให้ ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี ได้โปรดพิจารณาทบทวนยุติการออกร่างพระราชบัญญัติการรักษาความมั่นคงในราชอาณาจักร พ.ศ. …. เพื่อสร้างความเชื่อมั่นว่ากองทัพจะไม่สืบทอดอำนาจ ด้วยการออกกฎหมายอันถือเสมือนเป็นรัฐประหารเงียบให้กองทัพมีบทบาทในการเมืองไทยต่อไป เฉกเช่นผู้ก่อการรัฐประหารชุดต่างๆ ที่ประพฤติปฏิบัติเสมอมาในอดีต แต่ควรจรรโลงให้ระบอบประชาธิปไตยพัฒนาต่อไป สมดังที่ ฯพณฯ ได้แสดงเจตจำนงในการขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีไว้ตั้งแต่แรก

จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณา

                                                                                    ขอแสดงความนับถือ

                                                                                    (นายจอน อึ๊งภากรณ์)

                                                   ประธานคณะกรรมการประสานงานองค์กรพัฒนาเอกชน (กป.อพช)

ข่าวแถลงจาก

"สภาเพื่อสิทธิมนุษยชนและการพัฒนาแห่งเอเชีย (ฟอรั่ม-เอเชีย)"

ประเทศไทย : ร่างพรบ.ความมั่นคงภายใน เป็นการถอยหลังสำหรับสิทธิมนุษยชนและหลักนิติธรรม

(กรุงเทพฯ 3 กรกฎาคม 2550) สภาเพื่อสิทธิมนุษยชนและการพัฒนาแห่งเอเชีย (ฟอรั่ม-เอเชีย) องค์กรพัฒนาเอกชนระดับภูมิภาคทางด้านสิทธิมนุษยชน ขอแสดงความกังวลกับแผนของรัฐบาลทหารไทยในการผลักดันให้ผ่านร่างพระราชบัญญัติความมั่นคงภายใน ซึ่งเมื่อปลายเดือนที่ผ่านมาร่างนี้ได้รับการให้ไฟเขียวโดยคณะรัฐมนตรีใน รัฐบาลพล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์

ร่าง พ.ร.บ.นี้ปัจจุบันอยู่ในกระบวนการแก้ไขโดยคณะกรรมการกฤษฎีกา และจะถูกส่งต่อไปที่สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) เพื่อพิจารณาแก้ไขทางกฎหมาย ร่าง พ.ร.บ.นี้มีเป้าหมายที่จะนำกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน (กอ.รมน.) กลับมามีอำนาจอีกครั้ง ทั้งนี้ กอ.รมน. เป็นองค์กรของทหารที่มีบทบาทผลักดันนโยบายที่สร้างความกลัวในหมู่ประชากรในสงครามต่อต้านคอมมิวนิสต์ในปีคริสตศตวรรษที่ 1970 อีกทั้ง กอ.รมน. ยังมีบทบาทในเหตุการณ์ละเมิดสิทธิมนุษยชนหลายกรณีในช่วงระยะเวลานั้น

นายอัลเซลโม่ ลี ผู้อำนวยการฟอรั่ม-เอเชีย ให้ความเห็นว่า " ร่าง พ.ร.บ.นี้เป็นการการเดินถอยหลังเนื่องจากสิทธิมนุษยชนและนิติธรรมจะถูกดึงถอยหลังกลับไป และเป็นการนำประเทศกลับไปสู่ช่วงที่มีการปกครองโดยทหาร พ.ร.บ.นี้จะให้อำนาจกับ กอ.รมน. ซึ่งผู้บัญชาการทหารบกจะเป็นบุคคลที่เป็นผู้อำนวยการองค์กรนี้ และจะทำให้ กอ.รมน. สามารถมีอำนาจได้มากกว่ารัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งในอนาคต"

หลักการพื้นฐานทางด้านสิทธิมนุษยชน เช่น สิทธิในการคมนาคมเคลื่อนที่ สิทธิในการชุมนุม และสิทธิในการรวมตัวเป็นสมาคม จะได้รับการริดรอนหากร่าง พ.ร.บ.นี้ผ่านการเห็นชอบจาก สนช. นอกเหนือจากนี้ ร่าง พ.ร.บ.นี้จะให้อำนาจผู้อำนวยการ กอ.รมน. ในการจับกุม ควบคุมบุคคล และสามารถควบคุมไว้ในสถานที่ที่กำหนดได้ซึ่งไม่ใช่สถานีตำรวจหรือทัณฑยสถาน มากกว่าระยะเวลาเจ็ดวันโดยไม่ต้องมีหมายค้น ในกรณีนี้เป็นการละเมิดหลักกฎหมายและกติการะหว่างประเทศทางด้านสิทธิมนุษยชนที่ประเทศไทยเป็นภาคีโดยตรง

การคุมขังบุคคลที่สถานที่อื่นที่ไม่ได้รับการยอมรับตามมาตรฐานสากล และเป็นที่ ๆ ทนายความ องค์กรที่ทำการตรวจสอบทัณฑสถาน หรือครอบครัวของผู้ต้องหา รวมทั้งเจ้าหน้าที่ทางการแพทย์ไม่สามารถเข้าได้ยังตั้งประเด็นคำถามถึงความเป็นไปได้ในการสร้างบรรยากาศให้มีการทรมานผู้ต้องหา และประเด็นที่สร้างความกังวลใจให้มากกว่านี้ คือ ในมาตรา 26 วรรค 2 ที่ "ให้ ผอ.กอ.รมน. ออกประกาศให้เจ้าพนักงานมีอำนาจ ดำเนินการปราบปรามบุคคล กลุ่มบุคคล หรือกล่มองค์กรที่...เป็นภัยต่อความมั่นคง "

ในหลาย ๆ กรณี การนิยามคำว่า "ความมั่นคงแห่งชาติ " มักจะได้รับความสับสนระหว่างความมั่นคงที่รัฐให้ความสำคัญกับความมั่นคงของมนุษย์ สำหรับรัฐบาลทหารนี้และกลุ่มองค์กรเรียกร้องประชาธิปไตยและองค์กรที่แสดงความต่อต้านกับร่างรัฐธรรมนูญอาจจะถูกมองได้ว่าเป็น " ภัยต่อความมั่นคงแห่งชาติ"

นอกเหนือจากนี้ ร่าง พ.ร.บ.นี้ยังให้อำนาจของเจ้าหน้าที่ของรัฐที่ " ไม่ต้องรับผิดทั้งทางแพ่ง ทางอาญา หรือทางวินัย" ซึ่งได้ตั้งคำถามและความกังวลให้กับความเป็นไปได้ของการใช้อำนาจเกิดขอบเขตโดยเจ้าหน้าที่รัฐ

"จากเหตุการณ์การละเมิดสิทธิมนุษยชนและการที่ผู้ละเมิดสิทธิมนุษยชนไม่ได้รับการลงโทษเป็นจำนวนมากมีหลายกรณีที่เชื่อว่ากองกำลังของรัฐบาลมีความเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็นการที่ประชาชนมากกว่าสองพันคนเสียชีวิตในเหตุการณ์สงครามยาเสพติดในปี 2003 กรณีการทรมานและการสังหารนอกกฎมายในภาคใต้ และกรณีการเสียชีวิตของนักปกป้องสิทธิมนุษยชนมากกว่า 20 คนโดยที่บุคคลที่มีีส่วนร่วมในการสังหารนักปกป้องสิทธิมนุษยชนยังไม่ได้รับการดำเนินคดี เราจึงมีความกังวลอย่างมากว่าสถานการณ์จะเลวร้ายกว่านี้ถ้าร่าง พ.ร.บ.นี้ได้รับการเห็นชอบโดย สนช." นายอัลเซลโม่ ลีกล่าว

ประเทศไทยในฐานะเป็นสมาชิกของสหประชาชาติมีพันธกิจระหว่าประเทศในการปฎิบัติตามข้อตกลงทางด้านสิทธิมนุษยชนโดยไม่ให้มีการเกิดขึ้นของกฎหมายเช่นนี้ ประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในประเทศมาเลเซียหรือสิงคโปร์เกี่ยวกับกฎหมายนี้เป็นเพียงการส่งเสริมให้เกิดการละเมิดสิทธิมนุษยชนเพิ่มขึ้นกว่าเดิม ฯพณฯ สุรยุทธ์ จุลานนท์ นายกรัฐมนตรีรักษาการในฐานะที่ได้ให้ความสำคัญกับการสร้างกลไกสิทธิมนุษยชนในอาเซียนควรจะเข้าใจว่าเมื่อพรบ.นี้ผ่านเป็นกฎหมาย กลไกทางสิทธิมนุษยชนในประเทศ ซึ่งร่วมถึงคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติจะไม่สามารถปฎิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และหาก พ.ร.บ.นี้ได้รับการสนัีบสนุนจากรัฐบาลโดยไม่ได้เล็งเห็นผลกระทบ อาจจะเป็นข้อแสดงให้เห็นว่าคำสัญญาของนายกรัฐมตรีเป็นเพียงคำพูดอย่างสวยงามโดยมิได้มีความสนใจที่เป็นรูปธรรมแต่อย่างใด