โดย เนื้อหนัง

วันก่อนมีน้องคนหนึ่งถามว่า

"พี่ไปดูหนังเรื่องอุดร(Udon) มาแล้วเหรอ เป็นไงบ้าง"

ถ้าคนถามเป็นชาวอุดรฯ คิดว่าคงไม่ผิดนักที่จะตอบว่า "ใช่"

เพราะหนังเรื่อง Udon อ่านออกเสียงว่า อุ-ด้ง เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับ "บ้าน" ที่เป็นรากของเราแต่ละคน

'อุด้ง' ภาพยนตร์ญี่ปุ่นความยาวสองชั่วโมงกว่าที่ดำเนินไปด้วยสายใยของเส้นอุด้งที่เหนียวนุ่ม

ถ้าข้าวเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตคนไทยที่กินข้าวกันมาแต่อ้อนแต่ออกและยังคงกินอยุ่ทุกวันนี้ ที่เมือง 'ซานุกิ' เมืองเล็กๆ บนเกาะชิโกกุ* ที่มีร้านอุด้ง 900 แห่ง เพื่อรองรับประชากรไม่มากไม่น้อยไปกว่า 1 ล้านคน

ที่ซานุกิอุด้งจึงไม่ใช่เป็นความนิยม เพราะความนิยมมันมีช่วงเวลา บ่อยครั้งที่เป็นเพียงช่วงเวลาสั้นๆ แต่อุด้งซานุกิมันคือส่วนหนึ่งในชีวิตของคนที่นั่นเลยก็ว่าได้

หนังเริ่มเล่าเรื่องจากพระเอกซึ่งเป็นหนึ่งในประชากรล้านคนของซานุกิ ที่ออกไปเผชิญโลกกว้างเพราะที่ซานุกิ "ไม่เห็นมีอะไรนอกจากอุด้ง" เธอก็ระหกระเหินไปไกลไปสู่เมืองที่มีอะไรมากมายเต็มไปหมดอย่างนิวยอร์ค ด้วยความหวังว่าจะเป็นนักเล่าเรื่องตลก (one stand comedy) เพื่อสร้างรอยยิ้มให้กับผู้คนบนโลก แต่ก่อนที่จะต้องซมซานกลับมาสู่ 'บ้าน' เพื่อค้นพบใหม่ว่าเมืองที่ไม่มีอะไรนอกจากอุด้งนั้น ก็ได้ค้นพบว่ามีเพียง 'อุด้ง' นั้นก็ทำให้ซานุกินั้นมีความหมายมากมายได้

ขณะที่พระเอกของเรื่องเดินดุ่มออกจากบ้านเกิดของตัวเองเพื่อตามหาความฝัน คนช่างหลงทางตลอดเวลาอย่างนางเอกที่มีฝันชัดเจนว่าจะเป็นนักเขียนมีหนังสือที่มีชื่อของตัวเองเป็นผู้เขียน ก็มะงุมมะงาหราให้ตัวเองวิ่งวนอยู่ในการทำงานนิตยสารท้องถิ่นเล่มเล็กๆ แล้วอนาคตนักเขียนก็ดูริบหรี่เต็มที เพราะสิ่งที่มีโอกาสได้เขียนในนิตยสารเป็นเพียงคอลัมน์แนะนำร้านอุด้ง

เพราะความช่างหลงทางของนางเอกนี่เองที่ทำให้เธอได้ไปเจอร้านอุด้งแสนอร่อยที่ซุกซ่อนตัวเองอย่างเงียบสงบไว้ในหลายแห่งของเมืองซานุกิ เมื่อผสมผสานเข้ากับจินตนาการและประสบการณ์ที่ผ่านโลกข้างนอกของพระเอก ก็ทำให้คอลัมน์ธรรมดาอย่างการแนะนำร้านอุด้งก็กลายเป็นคอลัมน์ยอดฮิต และพาลทำให้เมืองซานุกิกลายเป็นเมืองยอดนิยมที่ผู้คนจากทั่วสารทิศต้องเดินทางมาเพื่อแสวงหาประสบการณ์ 'ตามล่าหาร้านอุด้งซานุกิ' ตามแผนที่ลายแทงที่คอลัมน์ในหนังสือจะให้แนวทางไว้

อาการฮิตระเบิดระเบ้อเกิดขึ้นอยู่ช่วงระยะหนึ่ง แล้วบรรดาผู้มีส่วนทำให้อุด้งซานุกิเป็นที่นิยมก็เริ่มเรียนรู้ว่า นอกจากความสำเร็จที่สวยงาม มีผลอันไม่ได้คาดคิดตามมาด้วยเช่นกัน พาลทำให้เรานึกถึงอาการเวลาไปเจอสิ่งที่มันเคยอยู่ตรงนั้น และมันอยู่ของมันดีๆตรงนั้นมาโดยตลอด แล้วก็รู้ว่ามันมีคุณค่ามีศักยภาพที่จะเผยโฉมอวดให้โลกหรือคนอื่นๆในสังคมได้เห็น และขณะที่หลายสิ่งอาจจะดูงอกงามได้ดี แต่มันก็อาจจะทำให้ของสิ่งนั้นไม่ได้อยู่ตรงนั้น ตรงที่มันเคยอยู่ อย่างที่มันเคยชวนหลงใหลสำหรับเราอีกต่อไป

แต่นั่นก็ไม่สำคัญเท่าไหร่ เพราะถ้าวันหนึ่งอาการฮิตอุด้งซานุกิของคนจากทั่วสารทิศในญี่ปุ่นมันจะซาไป สิ่งที่สำคัญกว่าคือ การที่อุด้งซานุกิยังสามารถดำรงอยู่เพื่อชาวซานุกิต่างหากจึงอาจจะมีความหมาย แล้วความหมายนี้ก็ไม่ใช่เพียงเพราะว่าอุด้งซานุกิจะเป็นเลิศกว่าอุด้งที่อื่นๆ แต่มันมีความหมายสำหรับชาวซานุกิแบบที่มันไม่มีความหมายกับคนที่อื่นต่างหาก

เหมือนกับเรื่องเล่าที่ บก.นิตยสารท้องถิ่นที่พระเอกนางเอกทำงานอยู่และผันตัวเองไปเปิดร้านเหล้าในเวลาต่อมาชอบเล่าอยู่บ่อยๆเกี่ยวกับ อุด้งบนเรือข้ามฟากที่รสชาติห่วยแต่มันให้ความอร่อยประหลาด โดยเฉพาะความรู้สึกของการทักทายการได้กลับบ้าน

คนจะรู้สึกแบบนี้ได้ก็ต่อเมื่อรู้ว่ามี 'บ้าน' ให้กลับ และบ้านในความหมายนี้ทุกคนล้วนมีอยู่ด้วยกันทุกคน แม้แต่คนไร้บ้านก็ยังสามารถมีบ้านในความหมายนี้ให้กลับ

ภาพยนตร์เรื่องอุด้ง สะกิดให้เราคิดและนึกถึงคุณค่าของสิ่งดีๆที่มีอยู่ใกล้ตัวเรา บางทีเมื่อเราเห็นเราก็ฉวยมาใช้ ใช้ไม่ดีแทนที่จะสร้างสรรค์อาจกลายเป็นทำร้ายไปก็ได้ นอกเหนือไปจากนั้นหนังไม่ได้พยายามยื้อยุดคนหนุ่มสาวไว้ให้ติดกับดักของการอนุรักษ์ของโบราณ เท่ากับที่ช่วยสะกิดคำถามให้ความฝันของวัยหนุ่มสาวแข็งแรงขึ้น และตบหน้าให้รู้สึกตัวด้วยว่า "การรักษาคุณค่าของสิ่งเดิมไม่ใช่เรื่องง่าย แม้ว่ามันจะอยู่ตรงนั้นมาตลอดก็ไม่ใช่ว่าจะรักษามันไว้ได้ และแค่เลียนแบบไม่ทำให้รักษามันได้ การเรียนรู้ต่างหากที่พอมีความหวังว่าจะรักษามันเอาไว้"

ช่วงต้นของหนังที่ดูโฉ่งฉ่างและมีสีสันมากมาย เป็นความอึกทึกที่ทำให้เราเกือบหลับเมื่อเทียบกับช่วงหลังที่เนิบช้าลง แต่กลับทำให้เราดื่มด่ำกว่า และรู้สึกถึงอารมณ์ของการกลับบ้านอย่างแท้จริง

หลังจากดูหนังจบแต่ละคนก็เลือกตามใจว่าจะเดินเข้าร้านอุด้งตามการยั่วน้ำลายมาตลอดเรื่อง หรือจะแวะเข้าร้านข้าวแกงหรือร้านส้มตำเจ้าประจำเพื่อลิ้มรสชาติการกลับบ้านก็คงไม่ผิดคอนเซ็ปต์อาหารหลังการดูหนังเรื่อง 'อุด้ง'

หมายเหตุ: แก้จากเกาะฮอกไกโดเป็นเกาะชิโกกุ ตามที่มีผู้อ่านท้วงติง