แปลและเรียบเรียงโดย ภฤศ ปฐมทัศน์
แปลและเรียบเรียงโดย ภฤศ ปฐมทัศน์
ขณะที่ประเด็นความขัดแย้งระหว่างอิสราเอลกับกลุ่มฮามาสของปาเลสไตน์ที่ฉนวนกาซ่าปะทุขึ้นอีกครั้งจนกลายเป็นประเด็นที่ได้รับความสนใจระดับโลก ในเว็บไซต์นิวกราวน์ (www.newgrounds.com) [1] ได้มีเกมแฟลชที่ชื่อ Raid Gaza! หรือถล่มกาซ่า จากผู้ใช้ที่ใช้ชื่อ raidgaza [url ของเกมอยู่ที่http://www.newgrounds.com/portal/view/476393]
เกมดังกล่าวมีการอัพโหลดเกมนี้ขึ้นเว็บไซต์ในวันที่ 30 ธ.ค. 2008 (ห่างจากวันที่อิสราเอลใช้เครื่องบินโจมตีฉนวนกาซ่าสามวัน) ในเกมนี้เราจะได้เล่นเป็นฝ่ายอิสราเอลที่จะต้องสร้างฐานทัพขึ้นมาสี่ฐาน โดยมีให้เลือกหลายชนิด และใช้ฐานทัพสร้างกองกำลังขึ้นมาและกองกำลังของเราจะบุกโจมตีฉนวนกาซ่าเองโดยอัตโนมัติ ยิ่งเราโจมตีฉนวนกาซ่ามากเท่าไหร่ ตัวเลขจำนวนผู้สูญเสียจากปาเลสไตน์จะยิ่งเพิ่มมากขึ้น ขณะเดียวกันก็จะมีจรวดยิงออกมาจากเมือง (โดยในเกมจรวดจากเมืองก่อนเริ่มเกม) เพื่อตอบโต้เป็นระยะ ๆ
เป้าหมายคือให้เราสร้างความเสียหายแก่ปาเลสไตน์ให้ได้มากที่สุดและป้องกันให้ฝ่ายเราได้รับความสูญเสียน้อยที่สุด ซึ่งตรงกับวาทะ "Maximum Jews, Minimum Palestinians" ที่เอฮูด โอเมิร์ท (Ehud Olmert) นายกรัฐมนตรีอิสราเอลได้เคยเสนอไว้ในปี 2546 [2]
โดยคำว่า Maximum Jews, Minimum Palestinians ในความหมายของ Olmert หมายถึงการไม่เห็นด้วยกับการพยายามเปิดเจรจากับปาเลสไตน์เพราะคิดว่ามันเป็นไปไม่ได้ แต่ควรจะแก้ปัญหาด้วยการรวบรวมชาวยิวด้วยกันเองให้มากที่สุดเพื่อแบ่งแยกประเทศ
ในช่วงต้นและช่วงท้ายของเกมนี้ได้มีการนำวาทะของ Olmert มาใช้ โดยบางโพสท์แสดงความเห็นในเว็บไซต์มองว่าเป็นการนำมาใช้ในเชิงล้อเลียน รวมถึงบทวิจารณ์ที่ชื่อ Massacre Palestinians in Raid Gaza! Flash-based Game จาก PC World (Hosted ใน Yahoo! tech) เมื่อวันที่ 7 ม.ค. ที่ผ่านมา ก็เสนอว่าการให้เล่นเป็นฝ่ายอิสราเอลโจมตีปาเลสไตน์ ก็เป็นการเสียดสี (Satire) การกระทำรุนแรงของอิสราเอลต่อปาเลสไตน์ในช่วงที่ผ่านมา แต่ในขณะเดียวกันบทวิจารณ์ชิ้นนี้ก็ระบุว่ามันเป็นเกมที่ล้มเหลวในแง่ของความเป็นเกมการแสดงความคิดเห็นทางการเมือง เพราะมันยังขาดความลึกเชิงโวหาร (Rhetorical depth) การสร้างความเข้าใจในสาเหตุหลักของความขัดแย้ง และไม่มีวิธีการเล่นของเกมที่ไม่ได้ทำให้คนรู้สึกอยากตอบโต้
ล่าสุดใน Yahoo Tech news ได้มีบทวิจารณ์เกี่ยวกับเกมดังกล่าว ใช้ชื่อหัวข้อว่า "Massacre Palestinians in Raid Gaza! Flash-based Game" โดยมีรายละเอียดดังนี้
ถล่มกาซา! (Raid Gaza!) เป็นเกมที่มองภายนอกชวนให้นึกถึงกับแฟลชเกมลุยยิง (Shoot 'em up) ที่มีลักษณะตัวอักษรแบบอินเดียน่า โจนส์ เป็นโลโก้ มีอิสราเอลอยู่ในพื้นที่ไกลปืนเที่ยง เคียงกับบ้านเมืองอัดกันเป็นบล็อก ๆ ของชาวปาเลสไตน์ที่ฉนวนกาซา จากนั้นคุณก็คลิก "ไปลุยมันเลย!" (Go Raid 'Em) แล้วจะทำให้คุณรู้ว่าคุณไม่มีวันแพ้เกมนี้แน่ เพราะคุณมีทั้งจรวดมิสไซล์ รถถังเมอร์คาวา (Merkava Tanks) เครื่องบินอิเกิล F151 และเฮลิคอปเตอร์อปาเช่ AH-64 ขณะที่ฉนวนกาซามีเพียงบ้านเมืองเรียงกันเป็นตับ ดูจับฉ่ายไร้ระเบียบ
เอ่อ...แต่พวกฮามาสก็มีจรวด Qassam ยิงตอบโต้ มาทางคุณ แน่นอนว่าพวกเขายิงมาก่อน! พอถึงจุดหนึ่งจะมีชายหน้าตาละม้ายเอฮูด โอเมิร์ท (Ehud Olmert) โผล่มาบนจอร้องขอให้คุณว่า "เร็วเข้า ถล่มฉนวนกาซาทิ้งซะ ก่อนที่จะมีใครถูกทำร้าย"
เป้าหมายของเกมคือ สังหารชาวปาเลสไตน์ให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ภายในเวลาจำกัด โดยมีเวลาสามนาทีที่จะคลิกลงบนฐานสี่เหลี่ยมสี่รูปแล้วสร้างหอบังคับการไว้ขอระดมทุน (เป็นหน่วย Shekel ของอิสราเอล) สร้างค่ายทหารไว้ผลิตรถถัง ท่าอากาศยานไว้สำหรับเครื่องบินกับเฮลิคอปเตอร์ และฐานจรวด ให้คุณคลิกที่ฐานจรวดแล้วจะปล่อยจรวดมิสไซล์ได้ คลิกที่ท่าอากาศยานเพื่อส่งเครื่องบินรบ หรือค่ายทหารเพื่อเข็นรถถังออกมา กองทัพของคุณจะบินหรือแล่นไปยังฉนวนและอัดให้ยับ ทำให้ตัวเลขผู้เสียชีวิตชาวปาเลสไตน์สูงขึ้นเรื่อยๆ ทะลุยอดเสียชีวิตของชาวอิสราเอลซึ่งน้อยกว่ามากจนดูไม่สมส่วน
ยุทธวิธีที่ให้เลือกใช้มีตั้งแต่การขอความช่วงเหลือ ไปจนถึงการสร้างกองทัพเรียงไปเรื่อย ๆ ไม่ให้การยอดผู้เสียชีวิตที่กำลังล้นทะลักหยุดชะงักลง ดูๆ ไปแล้วก็เหมือนเกมทุบตุ่น (Whack-a-mole) ที่ต้องจัดการกับสี่จุดที่ไม่มีกลไกอะไรให้ปรับแต่งมาก พอเวลาในเกมหมดลง ถ้าคุณเล่นไม่เก่งพอล่ะก็ ตาโอเมอร์ทจะโผล่มาวิจารณ์ยอดตัวเลขที่คุณทำได้ แล้วบอกคุณว่า
...ในช่วงปี 2007 หากเทียบอัตราส่วน ในทุกๆ หนึ่งคนของชาวอิสราเอลที่ถูกชาวปาเลสไตน์สังหาร จะมีชาวปาเลสไตน์ที่ถูกชาวอิสราเอลสังหาร 25 คน (ในที่นี้รวมทั้งพลเมืองและกลุ่มติดอาวุธปาเลสไตน์ที่ถูกสังหารโดยกองกำลังรักษาความสงบ โดยทหาร หรือโดยคนทั่วไป ไม่เลวเลยจริงไหม? )
นี้มันเกมวิจารณ์จากคนที่โปรปาเลสไตน์หลอกด่าการกระทำของอิสราเอลเมื่อไม่นานมานี้หรือเปล่า ก็คงงั้นแหละ คำถามก็คือ มันจะได้ผลจริงหรือ?
เอียน โอกอสท์ ผู้เขียนเรื่อง Persuasive Games [3] ได้เสนอไว้ว่า
...เหมือนเช่นที่เกมที่มีการใส่ความเห็นลงไปควรจะเป็น คือต้องอาศัยจุดยืนที่หนักแน่น แต่ไม่เหมือนเกมอื่น ๆ อีกหลายเกม ตรงที่ มันยังมีวิธีการเล่นที่เป็นไปในทางเดียวกับสิ่งที่มันวิจารณ์ ในเรื่องปัญหาความขัดแย้งเอาไว้ด้วย
โบกอสท์ (คนที่ผู้เขียนบทวิจารณ์ดังกล่าวให้ความเคารพมาก) ยังเสนอต่ออีกว่า "เนื่องจากมันมีการแสดงความเห็นอยู่ มันจึงส่งผลได้ทั้งในฐานะตัวหนังสือแสดงความคิดและในฐานะเกม ...มันเป็นเกมที่ออกมาให้เล่นแล้วก็ต้องอาศัยการวางแผน ตัวมันเองในฐานะใดฐานะหนึ่งทำให้เกิดการวิจารณ์ตามมาอีกล้นหลาม"
มีอะไรที่โบกอสท์ตีค่าผิดไปบ้างไหม? ผู้เขียนต้นฉบับคิดว่ามี ขณะที่ผู้เขียนต้นฉบับเห็นว่าโบกอสท์คิดได้กว้างขึ้นว่า เกมถล่มกาซา! มีความสอดคล้องมากกว่าที่คนอื่น ๆ จะคิดว่ามันมี ผู้เขียนต้นฉบับก็คิดว่าคำชมที่เขามีต่อวิธีการเล่นเกมนั้นยังไม่ได้ลงไปในรายละเอียด คุณอาจอธิบายถึงข้อความในกระดานข่าว ที่ต้องอาศัยจุดยืนหนักแน่นเช่นกัน มีการวางแผน และทำให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์ตามมามากมาย แต่ผู้เขียนบทความก็มองไม่เห็นว่าสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้จะทำให้การเล่นเกมถล่มกาซากระตุ้นให้เกิดอะไรเป็นพิเศษ แค่คลิ๊ก คลิ๊ก คลิ๊ก จนเวลาหมด "คุณสังหารชาวปาเลสไตน์ไม่มากพอ" เริ่มใหม่
เป็นการเสียดสีงั้นหรือ? ถ้าหากในยุคนี้เขาเรียกการไล่ทุบรูปบ้านจิ๋ว ๆ ว่าเป็นการเสียดสีก็คงใช่ละนะ
ปัญหาก็คือ ตามประสบการณ์ของผู้เขียนบทความต้นฉบับแล้ว เกมที่ถูกทำให้เรียบง่ายเกินไปแล้วยังส่งเสียงหนวกหูนี้คอยปิดล้อม (ผู้เขียนเน้นคำว่า entrenches) ไม่ให้เราต่อต้านได้ มันเปรียบเป็นดนตรีที่ใช้ในการร้องประสานเสียง ถึงที่สุดแล้วมันไม่ได้ช่วยโน้มน้าวอะไรใครเลย
ไหนล่ะโวหารที่ลึกล้ำ? ประเด็นสงครามภายในอันละเอียดอ่อนล่ะ? การรู้ซึ้งถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดการสละชีพล่ะ? ไม่เห็นอะไรพวกนี้เลย [4] ถึงแม้ผู้เขียนต้นฉบับนี้จะขอให้คะแนนกับการประชดประชันเรื่องสถิติยอดผู้สูญเสียก็ตาม
ในทางตรงกันข้าม การนำการเมืองเข้ามาข้องเกี่ยวกับเกมนี้ดูราวกับว่า คนที่โง่เง่ามาก ๆ ต้องการจะให้โศกนาฎกรรมที่ระหว่างอิสราเอลกับปาเลสไตน์ที่กำลังเกิดขึ้นในตอนนี้ สำแดงออกมากับเป็นสีเดียวกับที่ Bill O"Reilly, Sean Hanity, Randi Rhodes และ Al Franken [5] ระบายไว้
การเล่นเกมอย่างถล่มกาซา ที่แสนจะส่งผลได้ขนาดนี้ (สำนวนเสียดสีแบบเท็ด รอลล์-ผู้เขียนต้นฉบับ) ไม่ใช่สำหรับผู้เจียนต้นฉบับแน่ แล้วคุณล่ะ
เอมิลี ดิกคินสัน [6] เขียนไว้ว่า "บอกความจริงเสียทั้งหมด แต่บอกมันอย่างบิดเบือน / ลุล่วงในวงจรคำโป้ปด" (Tell all the Truth but tell it slant / Success in Circuit lies)
ความจริงในแบบของถล่มกาซ่า! นั้นดูเป็นปัจจุบัน และใช้อธิบายเหตุการณ์ได้ แต่มันก็ยังมีวงจรคู่หนึ่งที่ขาดการกระตุ้นให้เกิดการคิดการเรียนรู้จากความคลุมเครือ นั่นคือการเปิดประตูบานใหม่ แทนที่จะช่วยตอกย้ำปิดล็อคประตูบานเดิมที่มีอยู่แล้ว
เชิงอรรถ
[1] เว็บไซต์ที่เป็นโฮสรวมพวกเกม ภาพยนตร์ และดนตรีที่ทำจากโปรแกรม Flash โดยสื่อต่างๆ ได้มาจากผู้ใช้ที่สมัครเป็นสมาชิก
[2] 'Maximum Jews, minimum Palestinians', DAVID LANDAU
Ha'aretz, 15 November 2003 http://www.haaretz.com/hasen/pages/ShArt.jhtml?itemNo=360533&contrassID=2&subContrassID=1&sbSubContrassID=0&listSrc=Y
[3] Persuasive Games เป็นหนังสือที่พูดถึงวิดีโอเกมซึ่งนอกจากจะมีการสื่อเชิงความรู้สึกแล้วยังมีการสื่อเชิงโน้มน้าวใจได้ด้วย โบกอสท์จึงพูดถึงอิทธิพลการโน้มน้าว จากวิดีโอเกม ที่มีเรื่องของ "โวหารจากสื่อภาพ" (Visual Rhetoric) ความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงทางสังคมในระยะยาว การโน้มน้าวที่เกี่ยวข้องกับการเมือง การโฆษณาและการศึกษา โดยโบกอสท์ ผู้เขียนหนังสือเล่มนี้เป็นทั้งนักวิจัยและนักออกแบบวิดีโอเกม นอกจากทฤษฎีแล้ว ในหนังสือเล่มนี้ยังพูดถึงการออกแบบเกมแบบมีเป้าหมายไว้ด้วย
[4] ผู้เขียนใช้คำว่า MIA ซึ่งในบริบทนี้น่าจะย่อมาจาก Missing in Action โดยปกติใช้สำหรับแสดงสถานะของทหารที่หายสาบสูญไปในสงคราม
[5] ชื่อทั้งหมดนี้เป็นผู้ดำเนินรายการโทรทัศน์ และ/หรือ วิทยุ แต่ละคนมีลักษณะของความเป็นนักเสียดสี หรือใช้ถ้อยคำวิพากษ์วิจารณ์แบบแรง ๆ
[6] Emily Dickinson กวีหญิงชาวอเมริกันช่วงยุคคริสต์ศตวรรษที่ 18 มีลักษณะ เป็นผู้ที่มีวิธีการเขียน การวางประโยคในแบบเฉพาะตัว
แปลและเรียบเรียงจาก
Massacre Palestinians in Raid Gaza! Flash-based Game (PC World), Yahoo! Tech news, 7-1-2009
เกม Raid Gaza! http://www.newgrounds.com/portal/view/476393
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)