วิทยากร บุญเรือง
ในประเทศซึ่งผู้คนมีความแตกต่างไม่มาก มีคุณภาพชีวิตที่ดี และเข้าถึงรับการศึกษาในศาสตร์ต่างๆ ได้อย่างถ้วนหน้า การพูดการแสดงออกทางการเมืองและศิลปะล้วนแล้วแต่กระทำได้อย่างอิสระ
และการผลิตงานศิลปะก็หาใช่แค่การผลิตเพื่อตอบสนองระบบตลาดหรือเป็นแฟชั่นนามธรรมจับต้องยากในหมู่ชนชั้นสูงและชนชั้นกลางเสมอไปเสมอไป ศิลปะเสียดสีการเมืองแบบเจ็บๆ อาจจะเป็นเทรนด์ใหม่ของการต่อสู้บนถนนก็เป็นได้
โปสเตอร์แสดงการกุดหัวราชวงศ์เดนมาร์ก (ที่มาภาพ: AFP/Slim Allagui)
เมื่อกลางเดือนที่แล้ว ข้างถนนแถวกรุงโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมาร์ก มีโปสเตอร์รำลึกประวัติศาสตร์แสบสันต์ โปสเตอร์รูปของราชนิกูลผู้ทรงศักดิ์สัญชาติเดนมาร์ก ราชินีมาเกรเธที่ 2 (Margrethe II) และพระสวามี เจ้าชาย คอนซอร์ท เฮนริค (Consort Henrik) โดนกุดหัวด้วยเครื่องสังหารกิโยติน (guillotine)
นอกจากภาพการกุดหัวผู้ทรงศักดิ์ทั้งคู่แล้ว การเคลื่อนไหวเชิงสัญลักษณ์ของ Surrend ผ่านโปสเตอร์นี้ยังมีคำขวัญปฏิวัติฝรั่งเศส "เสรีภาพ เสมอภาค ภราดรภาพ" (Liberte, Egalite, Fraternite) ร่วมปลุกใจแฝงอยู่ในโปสเตอร์
"เราคิดว่าเวลาของราชวงศ์เดนมาร์กมันถึงจุดสิ้นสุดแล้ว มันถึงเวลาที่จะเอาสถาบันที่เก่าคร่ำครึและต่อต้านประชาธิปไตยนี้ออกไปจากระบบเสีย เหมือนในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส" เพีย เบอร์เทลเซ่น (Pia Bertelsen) สมาชิกของ Surrend กล่าวกับ AFP
ส่วน แจน อีเกสบอร์ก (Jan Egesborg) หนึ่งในผู้ก่อตั้ง Surrend กล่าวว่า "จุดประสงค์ของเราก็คือการจุดประกายให้เกิดการถกเถียงแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับบทบาทอันคร่ำครึของระบอบกษัตริย์ในศตวรรษที่ 21 โดยใช้ภาพดึงดูดความสนใจของมวลชน"
และมันก็ได้ผล เกิดการแลกเปลี่ยนจริงๆ สำนักข่าว AFP ได้ทำการสัมภาษณ์ชาวเดนมาร์ก โดยบางคนกล่าวว่าตนรู้สึกช็อกที่ได้เห็นภาพในโปสเตอร์ เช่น คามิลลา เฮอแฮมเมอร์ (Camilla Hurhammer) นักจิตวิทยา และ มารีนา นีลเซ่น (Marina Nielsen) ผู้กำกับภาพยนตร์ พวกเธอกล่าวว่ามันเป็นสิ่งที่น่ากลัว
"ฉันก็เช่นเดียวกับชาวเดนมาร์กทั่วไป ที่ยังคงชื่นชมราชวงศ์ และคิดว่าโปสเตอร์นั่นมันเป็นสิ่งป่าเถื่อนชัดๆ"
ส่วน เบนเธ่ (Bente) หญิงชราวัย 70 กล่าวว่า "มันสามารถดึงดูดความสนใจของคุณได้มาก" เบนเธ่กล่าวเกี่ยวราชวงศ์ต่อว่า "พวกเขาอาจพูดถูก สมาชิกราชวงศ์มักให้ความสำคัญกับตัวเองมากเกินไป"
ราชวงศ์เดนมาร์กมีความเก่าแก่กว่า 958 ปี ทั้งนี้ราชวงศ์ได้หมดอำนาจทางการเมืองไปตั้งแต่เดนมาร์กเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบกษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ (constitutional monarchy) ในปี 1849 เป็นต้นมา
ผลงานโดดเด่นในอดีต
Surrend กลุ่มศิลปินบนท้องถนนชาวเดนมาร์กมีหัวหอกสำคัญคือ แจน อีเกสบอร์ก อาจารย์และศิลปินจาก Royal Danish Academy of Art และศิลปินนักเขียน เพีย เบอร์เทลเซ่น โดยทางกลุ่มบอกว่าตนเองไม่ใช่ NGO"s หรือกลุ่มการเมืองใดๆ
งานถนัดของ Surrend ก็คือการผลิตโปสเตอร์ สติ๊กเกอร์ เผยแพร่บนท้องถนน รวมถึงการลงโฆษณาแฝงแอบด่านักการเมืองในและบุคคลที่มีอิทธิพลในโลก
ผลงานที่ผ่านมาก็มีอาทิเช่น
Surrend ad in Myanmar Times
"เมียนมาร์ไทม์"-Myanmar Times สื่อภาษาอังกฤษที่ตีพิมพ์ในประเทศพม่า กลายเป็นเหยื่อ เมื่อ Surrend ได้ลงโฆษณาที่ดูเผินๆ เหมือนกับการสนับสนุนการท่องเที่ยวในพม่า
..แต่ Surrend ได้สอดแทรกสัญลักษณ์แอบด่าผู้นำทหารพม่าอย่าง "ตาน ฉ่วย" เอาไว้
นั่นคือคำว่า "Ewhsnahtrellik" เมื่อนำมาเรียงกลับหลัง จะอ่านได้อีกอย่างคือ "Killer Than Shwe" (นักฆ่า ตาน ฉ่วย)
จากเหตุการณ์นี้ ส่งผลให้ทางการพม่าได้ออกกฎเข้ม ในการตรวจสอบเนื้อหาสื่อสารมวลชนพม่า ทั้งยังออกระเบียบใหม่ สั่งห้ามหนังสือพิมพ์และวารสารพม่าที่ไม่ใช่สื่อของรัฐลงโฆษณาเป็นภาษาต่างชาตินอกเหนือจากภาษาอังกฤษโดยเด็ดขาด นอกจากนี้ ผู้พิมพ์และผู้โฆษณาจะต้องระมัดระวังไม่ให้ข้อความใดในการโฆษณาละเมิดบุคคลและก่อให้เกิดความเข้าใจผิดในชนชาติ หากฝ่าฝืนจะถูกยกเลิกใบอนุญาตการพิมพ์
Mahmoud Ahmadinejad = Swine
หนังสือพิมพ์เตหะรานไทมส์ (Tehran Times) หนังสือพิมพ์รายวันภาษาอังกฤษอนุรักษ์นิยมของอิหร่านได้พลาดท่าให้กับ Surrend เช่นกัน เพราะได้ตีพิมพ์โฆษณาที่ดูเหมือนจะสนับสนุนท่าทีแข็งกร้าวและการเดินหน้าสร้างนิวเคลียร์ของมาห์มูด อาหมัดดิเนจ๊าด (Mahmoud Ahmadinejad) ประธานาธิบดีอิหร่าน
พวกเขาใช้ชื่อในการลงโฆษณากับหนังสือพิมพ์เตหะรานไทมส์ว่า "กลุ่มชาวเดนมาร์กเพื่อโลกสันติ" (Danes for World Peace) และลงข้อความที่มีเนื้อหาสนับสนุนอาหมัดดิเนจ๊าด โดยบรรณาธิการของเตหะรานไทมส์บอกว่า Surrend ได้นำโฆษณาชิ้นดังกล่าวมาขอให้ตีพิมพ์ โดยอ้างว่าเป็นการกระทำที่สนับสนุนอิหร่าน และเป็นการแก้ตัวสำหรับการตีพิมพ์การ์ตูนในหนังสือพิมพ์ของเดนมาร์ก ที่ชาวมุสลิมส่วนมากเห็นว่าเป็นการดูหมิ่นศาสดามุฮัมหมัด จนทำให้มีผู้คนมากกว่า 50 คนเสียชีวิตจากการประท้วงทั่วทั้งเอเชีย แอฟริกา และตะวันออกกลาง
โดยเนื้อหาเป็นการสนับสนุนอิหร่านด้วยประโยคดังนี้ ..
Support his fight against Bush (สนับสนุนการต่อต้านบุช)
We are also tired of Bush (พวกเราต่างเบื่อหน่ายบุช)
No
Evil
เมื่อนำอักษรข้างหน้ามาเรียงต่อกันจะได้คำว่า Swine = ไอ้หมูสกปรก.. นั่นเอง!
Lukashenko: You are as pretty as a potato!
จอมเผด็จการอเล็กซานเดอร์ ลูคัชเชนโก้ (Alexander Lukashenko) ก็ถูกนำไปทำโปสเตอร์ล้อเลียนติดในแถบพรมแดนโปแลนด์เบราลุส มีข้อความเสียดสีที่ว่า คุณสามารถควบคุมได้ทั้งพระอาทิตย์ พระจันทร์ รวมถึงการคอรัปชั่น (You run the sun, the moon, and the corruption)
Posters from exhibition Caricatura Kassel summer 2007
ที่งาน Caricatura ในคาสเซิล (
"I am Jewish, therefore I am extremely potent", Former Israeli President, Moshe Katsav
"It might be that I cannot read, but I always recognize the prophet Muhammed when I see his picture", Hassan Nasrallah, leader Lebanese party, Hezbollah
" I am against homosexuality, but for paedophilia", Pope Benedict XVI
ที่มา:
Danish royals 'guillotined' in anti-monarchy campaign (AFP via Yahoo! News -
Surrend defends Myanmar Times ad as fallout hits Rangoon (DVB -
Danish art group pokes fun at Iranian president (Reuters - December 20, 2006 )
เวบไซต์:
http://en.wikipedia.org/wiki/Surrend
* ที่มาของภาพของ Surrend ทั้งหมดนำมาจากเวบ http://www.surrend.org/
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)